• Rubrikalar
    • Rubrikalar
    • Xəbər
    • Şərh
    • Tribuna
    • Foto
    • Video
  • Media hüququ
    • Media hüququ
    • Analiz
    • Qanunvericilik
    • Hüquqi yardım
  • Media tənqidi
  • Dünyanın səsi
.

  • Email
  • Facebook
  • RSS
  • Twitter
  • YouTube
  • Rubrikalar
    • Xəbər
    • Şərh
    • Tribuna
    • Foto
    • Video
  • Media hüququ
    • Analiz
    • Qanunvericilik
    • Hüquqi yardım
  • Media tənqidi
  • Dünyanın səsi

Səhv kimdədir: müxbirdə, redaktorda, yoxsa?

  • 15 Yanvar 2019
24
SHARES
FacebookTwitterPinterest

Hikmət Nazim

“Ölkəmizdə müəllimləri, həkimləri, hətta mollaları da attestasiyadan keçirirlər. Bəs televiziya işçilərini niyə söz azadlığı adı altında özbaşına qoymuşuq. Ümumiyyətlə, Dövlət dilimizə – ana dilimizlə bağlı münasibətdə Ölünü də özbaşına qoymaq olmaz, yoxsa kəfəni yırtıb çıxar və bir də görərik ki, bu ölülər dünyanın hər yerindən boy verib görünən, nəhəng Palıd ağacının – Azərbaycan dilinin dibinə neft tökürlər ki, qurusun, bilərəkdən ya bilməyərəkdən – fərq etməz. Bizim kəndlərin birində dalaşan iki nəfərin biri gecə ilə qonşunun bağındakı ağacların dibinə neft töküb onları qurutmuşdu”.

Fikirlər yazıçı Seyran Səxavətin 28 noyabr 2018-ci ildə Moderator.az saytında dərc olunan “Cümlə qurmaq dövlət qurmaq qədər çətindir” sərlövhəli yazısındandır. Mətndəki qrammatik, orqfoqrafik xətalara, durğu işarələrinin işlənməsi ilə bağlı səhvlərə toxunmuram, çünki müəllif, ola bilsin, yazını redaksiyaya əlyazmada göndərib, kompüterə köçürənlər diqqətsiz yanaşıb.

Üstəlik, həmin xətaların bir hissəsini Akif Əhmədov “Televiziya və mətbuatımızın problemləri təkcə dil qüsurları deyil” adlı məqaləsində bircə-bircə təhlil edib, təkrarlamağa ehtiyac görmürəm.

Hə, əziz oxucular, Seyran müəllim Azərbaycan dilini “mühasirəyə alan” televiziya, radio, qəzet və xəbər saytlarının yol verdiyi xətaları sadalayandan sonra deyir “televiziya işçilərini söz azadlığı” adı altında özbaşına qoymuşuq, belə olmaz, gəlin onları da müəllimlər, həkimlər, hətta mollalar kimi attestasiyadan keçirək. Yadımdadır, bu yazı dərc olunandan bir gün sonra “Ədalət” qəzeti “Efirdə səslənən qüsurlu cümlələrlə necə mübarizə aparmalı?” sualı ilə yazarlar və redaktorlara müraciət edib sorğu hazırlamışdı.

Sualı cavablandıranlar arasında mən də vardım: “Seyran müəllim deyir televiziya işçilərini attestasiyadan keçirək. O zaman ortaya belə bir sual çıxır: 4 il dalınca ayaq döydükləri diplomları onlara niyə veriblər? Mən heç o müəllimlərin də, mollaların da attestasiyadan keçirilməsinə razı deyiləm. Qüsurlu cümlələrə gələndə isə onlarla mübarizəni ancaq işə götürən kanal rəhbərliyi, redaktorlar aparmalıdır, başqa yolu yoxdur. Kanal rəhbərliyi yaxşı redaktor dəvət etməli, o redaktor isə işlədiyi müxbirləri “yontub” adam eləməlidir”.

Yenə belə düşünürəm: hansısa müxbiri attestasiyadan keçirib nəyisə düzəltmək qeyri-mümkündür. Sən müxbiri attestasiyadan keçirirsən, amma efirə gedəcək (yayımlanacaq) yazılara məsul şəxs – kanalın, saytın, lap elə qəzetin redaktoru yerində qalır. O redaktoru işə götürən rəhbərlik yerində qalır. Ən önəmlisi, o rəhbərliyi təyin edən sistem dəyişmir. Fikrimcə, ürəyi istəyəndə bir kanalın rəhbərini çıxarıb o birinə rəhbər təyin edən sistem istəsə, heç bir sərəncamsız-filansız bir ay ərzində bütün problemlərin öhdəsindən gələ bilər. Lakin görünür, heç kim istəmir.

Yazının sonuna doğru müəllif biri-birinin ardınca təklif irəli sürür: “Dilçilərdən və söz adamlarından yaradılmış qrup, televiziyada gedən verilişlərin dili barədə növbətçilik etsinlər; Dillə bağlı nöqsanları televiziya rəhbərinin nəzərinə çatdırsınlar; Dillə bağlı nöqsanlar təkrar olduqda televiziya rəmzi məbləğlə cərimə olunsun (100)…”

Gəlişigözəl sözlərdir, ancaq bu təkliflər sözün və mətbuatın boğulduğu bir dövrdə nədən yazacağını, danışacağını qoy bir kənara, necə yazacağını və danışacağını belə bilməyən jurnalistlər üçün əlavə stress mənbəyidir. Bu gün Azərbaycan mətbuatında sözün həqiqi mənasında məzmun problemi var; hansısa kənddə üçayaqlı buzovdan, ağacın gövdəsinə həkk olunmuş “allah” sözündən yazmağa məcbur olan müxbirlər enerjilərini xərclədiklərinin fərqindədirlər. Bu barədə söhbətlərimizdə özləri də etiraf ediblər.

“Dillə bağlı nöqsanlar yenə təkrar olduqda həmin televiziya 100 min manat (yüz min manat) cərimə olunsun” deyə yazısına davam edən hörmətli yazıçı, yaxşı olardı ki, medianın azadlığının boğulmağına diqqət çəkəydi. Media azad olmasa, istəyirsən müxbiri, aparıcını deyil, redaktoru, rəhbərliyi cərimələ, işdən çıxar – mümkün deyil, yenə heç nə düzələn deyil.

Müəllifin başqa yazıları:

Jurnalist də Tanrı kimi…

Yayılan cəsəd şəkilləri nəyə xidmət edir?

“Düz bazar”, yoxsa bazar?

“Kirpi”, “Mozalan”, yoxsa “Kobramedia”?

Mediada təcrübə

Bakılının erməni musiqisinə qulaq asmağı

Yola verənlər…

Medianın azad fikrə reaksiyası

Bloqçu Mehman və jurnalist…

Avropa Parlamenti Mehman Hüseynovla bağlı qətnamə ...

  • 15 Yanvar 2019

Ermənistan parlamentinin rəhbərliyi formalaşdı

  • 15 Yanvar 2019

Son materiallar

comments
ManşetXəbər

İlqar Məmmədov prezidentə üz tutub

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Zelenski NATO-ya iki yol göstərir

comments
ManşetXəbər

Tofiq Yaqublu Avropa Məhkəməsinə müraciət edib

comments
Dünyanın səsiManşetŞərh

Türkiyənin razılığı Putinə zərbədir – “Nyu-York Tayms”

Rəylər

Do not miss

comments
ManşetXəbər

İlqar Məmmədov prezidentə üz tutub

Son materiallar

comments
ManşetXəbər

İlqar Məmmədov prezidentə üz tutub

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Zelenski NATO-ya iki yol göstərir

comments
ManşetXəbər

Tofiq Yaqublu Avropa Məhkəməsinə müraciət edib

comments
Dünyanın səsiManşetŞərh

Türkiyənin razılığı Putinə zərbədir – “Nyu-York Tayms”

comments
ManşetXəbər

Büdcə yeniliyi son oxunuşdan keçdi

comments
ManşetXəbər

ADR Partiyasının sənədləri yenə geri qayıtdı

comments
ManşetTribunaYazarlar

Qaş qayırmağın göz çıxarması

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

NATO 32 yolunda

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Yaxın ölkələrdə nə qədər xəstə var?

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Ukraynanın nə qədər ərazisi zəbt olunub?

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

NATO döyüş hazırlığını yeddi dəfədən çox artırır

comments
ManşetXəbər

Dotasiya alan və almayan bölgələr

comments
ManşetXəbər

Büdcə zərfi, icra qanunu

comments
Dünyanın səsiManşetTribunaYazarlar

Putinin yubatdığı qayıdış – “Financial Times”

comments
ManşetTribunaYazarlar

Sanksiya bataqlığı

comments
AktualManşetXəbər

Cəmil Həsənliyə Təbriz sorağı

comments
AktualManşetXəbər

Yarım ilin populyar adları

comments
ManşetXəbər

Kəlbəcərdə çıxış

comments
ManşetXəbər

26 iyun səfəri

comments
AktualAktual 2ManşetXəbər

Dünya futbol çempionatı

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Xalqların Rusiyaya münasibəti necə dəyişib? – Sorğu

comments
AktualDünyanın səsiManşetXəbər

Yaxın ölkələrdə benzin necəyədir?

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Rusiyaya təzyiq, Çinə nəzarət – “Reuters”

comments
AktualManşetŞərh

Dalana doğru

comments
AktualManşetXəbər

Dərs ili haçan başlasın? (Sorğunun nəticələri)

comments
ManşetXəbər

Avropa Məhkəməsindən yeni qərarlar gəlir

comments
ManşetXəbər

Manatdan baha valyutalar

comments
ManşetXəbər

Azərbaycanın koronavirus statistikası

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Avropa İttifaqı Ukrayna və Moldovaya namizəd statusu verdi

comments
ManşetXəbər

Tofiq Yaqublu anasının ilinə də buraxılmır

Copyright © 2020
  • Saytın xəritəsi
  • Əlaqə
  • Müəllif hüquqları
  • Haqqımızda