• Rubrikalar
    • Rubrikalar
    • Xəbər
    • Şərh
    • Tribuna
    • Foto
    • Video
  • Media hüququ
    • Media hüququ
    • Analiz
    • Qanunvericilik
    • Hüquqi yardım
  • Media tənqidi
  • Dünyanın səsi
.

  • Email
  • Facebook
  • RSS
  • Twitter
  • YouTube
  • Rubrikalar
    • Xəbər
    • Şərh
    • Tribuna
    • Foto
    • Video
  • Media hüququ
    • Analiz
    • Qanunvericilik
    • Hüquqi yardım
  • Media tənqidi
  • Dünyanın səsi

Səhv kimdədir: müxbirdə, redaktorda, yoxsa?

  • 15 Yanvar 2019
24
SHARES
FacebookTwitterPinterest

Hikmət Nazim

“Ölkəmizdə müəllimləri, həkimləri, hətta mollaları da attestasiyadan keçirirlər. Bəs televiziya işçilərini niyə söz azadlığı adı altında özbaşına qoymuşuq. Ümumiyyətlə, Dövlət dilimizə – ana dilimizlə bağlı münasibətdə Ölünü də özbaşına qoymaq olmaz, yoxsa kəfəni yırtıb çıxar və bir də görərik ki, bu ölülər dünyanın hər yerindən boy verib görünən, nəhəng Palıd ağacının – Azərbaycan dilinin dibinə neft tökürlər ki, qurusun, bilərəkdən ya bilməyərəkdən – fərq etməz. Bizim kəndlərin birində dalaşan iki nəfərin biri gecə ilə qonşunun bağındakı ağacların dibinə neft töküb onları qurutmuşdu”.

Fikirlər yazıçı Seyran Səxavətin 28 noyabr 2018-ci ildə Moderator.az saytında dərc olunan “Cümlə qurmaq dövlət qurmaq qədər çətindir” sərlövhəli yazısındandır. Mətndəki qrammatik, orqfoqrafik xətalara, durğu işarələrinin işlənməsi ilə bağlı səhvlərə toxunmuram, çünki müəllif, ola bilsin, yazını redaksiyaya əlyazmada göndərib, kompüterə köçürənlər diqqətsiz yanaşıb.

Üstəlik, həmin xətaların bir hissəsini Akif Əhmədov “Televiziya və mətbuatımızın problemləri təkcə dil qüsurları deyil” adlı məqaləsində bircə-bircə təhlil edib, təkrarlamağa ehtiyac görmürəm.

Hə, əziz oxucular, Seyran müəllim Azərbaycan dilini “mühasirəyə alan” televiziya, radio, qəzet və xəbər saytlarının yol verdiyi xətaları sadalayandan sonra deyir “televiziya işçilərini söz azadlığı” adı altında özbaşına qoymuşuq, belə olmaz, gəlin onları da müəllimlər, həkimlər, hətta mollalar kimi attestasiyadan keçirək. Yadımdadır, bu yazı dərc olunandan bir gün sonra “Ədalət” qəzeti “Efirdə səslənən qüsurlu cümlələrlə necə mübarizə aparmalı?” sualı ilə yazarlar və redaktorlara müraciət edib sorğu hazırlamışdı.

Sualı cavablandıranlar arasında mən də vardım: “Seyran müəllim deyir televiziya işçilərini attestasiyadan keçirək. O zaman ortaya belə bir sual çıxır: 4 il dalınca ayaq döydükləri diplomları onlara niyə veriblər? Mən heç o müəllimlərin də, mollaların da attestasiyadan keçirilməsinə razı deyiləm. Qüsurlu cümlələrə gələndə isə onlarla mübarizəni ancaq işə götürən kanal rəhbərliyi, redaktorlar aparmalıdır, başqa yolu yoxdur. Kanal rəhbərliyi yaxşı redaktor dəvət etməli, o redaktor isə işlədiyi müxbirləri “yontub” adam eləməlidir”.

Yenə belə düşünürəm: hansısa müxbiri attestasiyadan keçirib nəyisə düzəltmək qeyri-mümkündür. Sən müxbiri attestasiyadan keçirirsən, amma efirə gedəcək (yayımlanacaq) yazılara məsul şəxs – kanalın, saytın, lap elə qəzetin redaktoru yerində qalır. O redaktoru işə götürən rəhbərlik yerində qalır. Ən önəmlisi, o rəhbərliyi təyin edən sistem dəyişmir. Fikrimcə, ürəyi istəyəndə bir kanalın rəhbərini çıxarıb o birinə rəhbər təyin edən sistem istəsə, heç bir sərəncamsız-filansız bir ay ərzində bütün problemlərin öhdəsindən gələ bilər. Lakin görünür, heç kim istəmir.

Yazının sonuna doğru müəllif biri-birinin ardınca təklif irəli sürür: “Dilçilərdən və söz adamlarından yaradılmış qrup, televiziyada gedən verilişlərin dili barədə növbətçilik etsinlər; Dillə bağlı nöqsanları televiziya rəhbərinin nəzərinə çatdırsınlar; Dillə bağlı nöqsanlar təkrar olduqda televiziya rəmzi məbləğlə cərimə olunsun (100)…”

Gəlişigözəl sözlərdir, ancaq bu təkliflər sözün və mətbuatın boğulduğu bir dövrdə nədən yazacağını, danışacağını qoy bir kənara, necə yazacağını və danışacağını belə bilməyən jurnalistlər üçün əlavə stress mənbəyidir. Bu gün Azərbaycan mətbuatında sözün həqiqi mənasında məzmun problemi var; hansısa kənddə üçayaqlı buzovdan, ağacın gövdəsinə həkk olunmuş “allah” sözündən yazmağa məcbur olan müxbirlər enerjilərini xərclədiklərinin fərqindədirlər. Bu barədə söhbətlərimizdə özləri də etiraf ediblər.

“Dillə bağlı nöqsanlar yenə təkrar olduqda həmin televiziya 100 min manat (yüz min manat) cərimə olunsun” deyə yazısına davam edən hörmətli yazıçı, yaxşı olardı ki, medianın azadlığının boğulmağına diqqət çəkəydi. Media azad olmasa, istəyirsən müxbiri, aparıcını deyil, redaktoru, rəhbərliyi cərimələ, işdən çıxar – mümkün deyil, yenə heç nə düzələn deyil.

Müəllifin başqa yazıları:

Jurnalist də Tanrı kimi…

Yayılan cəsəd şəkilləri nəyə xidmət edir?

“Düz bazar”, yoxsa bazar?

“Kirpi”, “Mozalan”, yoxsa “Kobramedia”?

Mediada təcrübə

Bakılının erməni musiqisinə qulaq asmağı

Yola verənlər…

Medianın azad fikrə reaksiyası

Bloqçu Mehman və jurnalist…

Avropa Parlamenti Mehman Hüseynovla bağlı qətnamə ...

  • 15 Yanvar 2019

Ermənistan parlamentinin rəhbərliyi formalaşdı

  • 15 Yanvar 2019

Son materiallar

comments
ManşetXəbər

Azərbaycan-Ermənistan sərhədi üzrə komissiya yaradıldı

comments
Dünyanın səsiManşetTribunaYazarlar

İranda növbəti böhran baş qaldırır – “Vaşinqton Post”

comments
ManşetXəbər

3 turnir, 233 komanda

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Zelenskinin intihar xəbərini kim yayıb? – CNN

Rəylər

Do not miss

comments
ManşetXəbər

Azərbaycan-Ermənistan sərhədi üzrə komissiya yaradıldı

Son materiallar

comments
ManşetXəbər

Azərbaycan-Ermənistan sərhədi üzrə komissiya yaradıldı

comments
Dünyanın səsiManşetTribunaYazarlar

İranda növbəti böhran baş qaldırır – “Vaşinqton Post”

comments
ManşetXəbər

3 turnir, 233 komanda

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Zelenskinin intihar xəbərini kim yayıb? – CNN

comments
ManşetXəbər

Məhsullar üzrə idxal göstəriciləri

comments
ManşetŞərh

Təklif və suallar

comments
ManşetTribunaYazarlar

İsveçin Rusiya qorxusu

comments
ManşetXəbər

Azərbaycanın ixrac malları

comments
ManşetXəbər

Üçtərəfli görüş

comments
AktualDünyanın səsiManşetXəbər

Rusiya 40 yaşdan yuxarı şəxsləri orduya dəvət edir

comments
AktualManşetXəbər

Şikayət, bəraət və azadlıq istəyi

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Lukaşenko müxalifləri edam etməyə hazırlaşır?

comments
ManşetXəbər

Qadir İbrahimli

comments
ManşetTribunaYazarlar

Gənclərə

comments
ManşetXəbər

İsa Qəmbər məhkəməyə üz tutur

comments
AktualManşetXəbər

Saraydakı baş məmurlar

comments
AktualManşetXəbər

Azərbaycan hansı ölkələrə neft satır?

comments
AktualManşetXəbər

Azərbaycanın Avropa İttifaqına ixracı

comments
ManşetXəbər

Yenə Brüssel

comments
AktualManşetXəbər

Yaxın ölkələrlə alış-veriş

comments
AktualManşetXəbər

İçiləsi deyilmiş (Su replikasının əks-sədası)

comments
Dünyanın səsiManşetŞərh

Rusiya iqtisadiyyatı gözləndiyindən çox zəifləyib – “Bloomberg”

comments
AktualDünyanın səsiManşetXəbər

Birinci xanım tarixi

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Keçmiş baş nazirin qatillərindən biri azadlığa buraxılıb

comments
AktualManşetXəbər

Neftsiz ixracın ünvanları

comments
AktualXəbər

Xaricdəki əsas tərəfdaşlar

comments
AktualDünyanın səsiManşetŞərh

“Vaşinqton Post”: Rusiya uduzur

comments
AktualManşetŞərh

AZAL-dan zərər

comments
AktualXəbər

İxrac-idxal dinamikası

comments
AktualManşetXəbər

Dörd ayın ticarəti

Copyright © 2020
  • Saytın xəritəsi
  • Əlaqə
  • Müəllif hüquqları
  • Haqqımızda