Nəsr
Yaradanı yaradanlar
Ədəbiyyatda dini-mistik duyğunun ifadəsi haqqında Fəxri Uğurlu Həzrət Əlinin belə bir kəlamı var: “Mən doğulduğum gün öldüm”. Yəni əbədi, baqi aləmdən ölümlü, fani dünyaya gəldim. Buddanın ötən yazıda misal gətirdiyim kəlamını tərsinə çevirsək, Həzrət Əli məntiqiylə belə deyə bilərik: “Bizim həyatım...
Günəşin qatilliyi
Ədəbiyyatın panteistik gedişlərindən fraqmentlər Fəxri Uğurlu Budda fəlsəfəsinin mahiyyətini ifadə eləyən belə bir kəlam var: “Bizim varlığımız əbədi yoxluğumuz arasında qısa fasilədir”. XVII əsrin böyük yapon şairi, buddizmin ən yaxşı ifadəçilərindən biri Basönün məşhur hokkusu da elə bu kəlama il...
Fikrin libası
Ədəbi üslub həndəvərində gəzişmələr Fəxri Uğurlu Üslub fikrin, ideyanın libasıdır. Forma məzmunun əyninə oturmasa, sənət əsəri yaranmaz. Nə demək necə deməkdən əvvəl gəlir, forma məzmundan doğulur. Məsələn, “Hərb və sülh” əsərini bir cildə sığışdırmaq olarmı? Yeri gəlmişkən, Lev Tolstoy bu möhtəşəm ...
“Qanun”un çap etdiyi yeni kitablar
“Qanun” Nəşrlər Evinin çap etdiyi yeni kitablar haqda qısa məlumatları təqdim edirik. Aqata Kristi, “Üçüncü qız” Norma Restarik adlı gənc qız tanınmış detektiv Erkül Puaronun məsləhətini almaq üçün ona müraciət edir. O, Puaroda özü haqda əsəbi, müvazinətsiz və qorxaq xanım təəssüratı yaradıb. Ona el...
Şahbaz Xuduoğlu Cəngavər rütbəsinə layiq görülüb
Fransanın mədəniyyət naziri Roselin Baçelot “Qanun” Nəşrlər Evinin rəhbəri Şahbaz Xuduoğlunu İncəsənət və Ədəbiyyat Ordeninin Cəngavər rütbəsinə layiq görüb. Təqdimat mərasimi Fransanın Azərbaycandakı səfirliyində olub. Ordeni Şahbaz Xuduoğluna Fransanın Azərbaycandakı səfiri Zakari Qross təqdim edi...
Təsir, yoxsa oğurluq?
Sənətdə bunları seçib ayırmaq elə də asan deyil Fəxri Uğurlu Ədəbi təsirlə ədəbi oğurluğu qarışdırmaq olmaz, hərçənd bunları bir-birindən ayırmaq elə də asan deyil. Məsələn, Onore de Balzakın “Qorio ata” romanının Şekspirin “Kral Lir” faciəsindən ilhamlandığına mənim şübhəm yoxdur, hər iki əsərdə in...
Janrın yaddaşı, fikrin əcdadı
Fəxri Uğurlu Janrın da yaddaşı var. Ənənəvi türk şeiri qəliblərində yazan şair bayatı yaddaşına, meyxanaçı əruz yaddaşına, romançı dastan yaddaşına söykənir. Məsələn, Baxtin Dostoyevski poetikasının sirrini çözəndə onu aparıb antik dövrün Menipp satirasına – menippeyalara calayırdı (hərçənd m...
Xocalıdan Buçaya çəkilən yol
Siyasətin əxlaqına şəkk gətirənlərin nəzərinə! Fəxri Uğurlu Uzun illərdən sonra, nəhayət, qlobal siyasətdə əxlaqa qayıdış sezilir. Bəri başdan deyim ki, siyasəti əxlaqın düşməni sayanlarla heç vaxt razılaşmamışam; tam tərsinə, başqa fəaliyyət sahələrinə baxanda siyasətin əxlaqa daha çox ehtiyacı var...
Dili yuxudan oyatmaq
Fəxri Uğurlu Atamın anası Rəhimə nənəm rəsmi adı çərşənbə axşamı olan ikinci günə tək günü, şənbəyə cumertəsi (cuma ertəsi) deyərdi. Bir işə başlayacaqdıqsa siftəni bu iki günün birində eləməliydik, yoxsa nənəm göyü başımıza uçurardı. Yayın ortalarında, həmin o düşərli günlərin birində məni kənd uş...
Yaxşı adam
Hikmət Sabiroğlu Eldar Həsənovu iki dəfə yaxından görmüşəm: 2002-ci ildə anasının yasında (onda bizimlə – bir-iki jurnalist – üzbəüz oturub söhbətləşib); 2016-cı ildə atasının hüzründə (onda sadəcə əl tutub başsağlığı vermişəm). Amma mənə çox doğma gəlir. Yaxşı adamdır Eldar Həsənov. Az...
Tarixi əfsanəyə çevirən şəhər
Fəxri Uğurlu TÜRKSOY-un qərarıyla Şuşa şəhəri 2023-cü il üçün “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” seçilib. Çox haqlı, çox da insaflı qərardır. Şuşa torpağı, şükür Allaha, yiyəsinə qovuşdu. İndi qalır Şuşanın ruhunu özünə qaytarmaq. Əgər Şuşanın cismini qəhrəman əsgərlərimiz, sərkərdələrimiz azadl...
Varlığımızın evini abadlaşdıraq
Fəxri Uğurlu Dil millətin başlıca atributudur. Dil yoxsa, millət də yoxdur. Şairlərin, yazıçıların, söz üstündə əsənlərin əməyinə rişxəndlə baxanlara demək istərdim ki, varlığınızı onlara borclusunuz, onların çörəyini yeyirsiniz, çünki əgər milli ədəbiyyatımızın qol-qanad verdiyi bu dil olmasaydı, ...
Fərrux dağında məşqlər
Fəxri Uğurlu Fərrux dağı, nəhayət, öz dilində danışmağa başladı. Türk dillərinin ən lətifi, ən şirini, həm şeir, həm hökm dili Azərbaycan türkcəsində. O dağda, o zirvədə neçə nər igidimiz imperiya ordusunun qalıqları, imperializm maşalarıyla qovğada namərd gülləyə tuş gəlmişdi, oğullarımızın halal q...
Hörmüzdün səltənətinə xoş gəldiniz!
Fəxri Uğurlu Əgər islam dini yaşadığımız bölgəyə ayaq açmasaydı, biz zərdüşti olsaydıq, “Məlikməmməd”, “Cırtdan” kimi nağıllarımız dini rəvayət, müqəddəs mətn sayılacaqdı. Bir dindar müsəlman, ya xristian bu gün Nuh, İbrahim, Yusif, Əyyub, Yunis, Davud, Süleyman, Musa kimi peyğəmbərlər haqqında dini...
Rüstəm İbrahimbəyovun dönüşü
Onun imzası qardaşı Maqsudla birgə nəsrimizin altmışıncılar nəslinin pleyadasında qərar tutub. Hansı adlar var bu cərgədə – İsa Hüseynov, Sabir Əhmədli, Çingiz Hüseynov, Əkrəm Əylisli, Anar, Elçin, Yusif Səmədoğlu, İsi Məlikzadə, nəhayət, İbrahimbəyov qardaşları. Əsərlərini rusca qələmə alsala...
Universal zamanın sahilində
Fəxri Uğurlu Məşhur rus jurnalisti, tənqidçisi Aleksey Suvorin 1901-ci ildə yazırdı: “İndi bizim iki hökmdarımız var: biri çar II Nikolay, o biri Lev Tolstoy. Hansı daha güclüdür? Nikolay padşah Tolstoya heç nə eləyə bilməz, onun taxtını laxlada bilməz, ancaq Tolstoy istəsə, çar nəslinin xanədanını ...
Hansı qadın?
Azərbaycan qızlarına 8 Mart təbriki yerinə Fəxri Uğurlu Böyük rus yazıçısı Anton Çexovun “Qadası” (orijinalda “Duşeçka”) adlı bir hekayəsi var. Hekayənin qadın qəhrəmanı üç dəfə ərdə olur, hər üçündə özünü ərinə təmənnasız fəda eləyir, onların diliylə danışır. Əyalət teatrının rejissoruyla nikahlı o...
Klassik irsin üzünü köçürmək
Fəxri Uğurlu Oxuduğum bədii əsərlərin kino versiyasına baxmaq mənə həmişə maraqlı gəlib. Hərçənd heç bir film yüksək bədii keyfiyyətli əsərin yerini vermir. Ola bilsin, kino əhli bu fikirlə razılaşmaz, ancaq mən əsasında çəkildiyi əsəri təhrif eləməyən filmləri bəyənirəm. Gerçəkdən də, əgər rejissor...
Dünyaya çıxmaq
Fəxri Uğurlu Son illər söhbətlərdə, diskussiyalarda, müsahibələrdə belə bir sualla tez-tez qarşılaşırıq: niyə bizim ədəbiyyatımız dünyaya çıxa bilmir, niyə bizim ölkəmizdə, tutalım, Markes, ya Pamuk yetişmir? Dünyaya çıxmaq. İlk təmasda qəribə səslənir, hələ adamın gözünün qabağına başı dumanda-bulu...
Atalı-analı yetimlər
Fəxri Uğurlu Son illər bu “gümüş” kəlamı tez-tez eşidirik: “Heç kim heç kimin kitabını oxumur”. Doğrudanmı belədir? Oxumurlarsa, niyə oxumurlar?.. Sovet dönəmi başa çatandan sonra ədəbiyyatımızda nisbi durğunluq yarandı, varislik prinsipi pozuldu. Bir çox mövzu aktuallığını itirdi, fəlsəfi-estetik ...