Nəsr
Yazılanın yozulanı
Yazıya pozu olmasa da, yozu var Fəxri Uğurlu Müəllim, filosof, peyğəmbər öz təliminin yanlış yozulmasına, təhrif olunmasına görə məsuliyyət daşıyırmı? Tarixin, o cümlədən fikir tarixinin ən qəliz suallarından biri də budur. İsa peyğəmbər İncildə insanı qətlə yetirməyi birmənalı şəkildə, istisnasız q...
İki dünya arasında…
…Varmı azadlıq? Fəxri Uğurlu Böyük sufi şair, mütəfəkkir Mövlana Cəlaləddin Rumi deyirdi: “Allah insanı hər nəfəsdə yenidən yaradır”. Yəni ilahi iradənin təbiətə müdaxiləsi hüdudsuz, fasiləsizdir, Tanrının istəyi olmasa, bir yarpaq belə budağından qopmaz. Buradan da belə çıxır ki, insan o müt...
“Xosrov və Şirin” yeni libasda
Bəs Nizaminin romanlarını nə vaxt oxuyacağıq? Fəxri Uğurlu 1981-ci ildə Nizami Gəncəvinin anadan olmasının 840 illiyi münasibətilə şairin əsərlərinin bədii tərcümələriylə yanaşı filoloji tərcümələri də nəfis tərtibatla nəşr olundu. Söhbət Nizaminin “Xəmsə” adı altında birləşdirdiyi beş poemasından,...
Hekayəmi İstanbulda xatırladım…
Fəxri Uğurlu 1986-cı ilin qızmar yay günlərində o vaxtkı Azərbaycan, indiki Bakı Dövlət Universitetinin şərqşünaslıq fakültəsinin türk bölümünə imtahan verməyə hazırlaşanda fakültənin fars şöbəsini seçmək imkanım da vardı. Ancaq seçmədim. Sovet imperiyasında yaşayan türklərdən dəmir pərdəylə aralanm...
“Gör nə günlərə qaldın”ın sözlərinin həmmüəllifi kimdir?
Əlirza Balayev, Əməkdar jurnalist Fikrət Əmirov zamanın bir daha yetirməyəcəyi dahi sənətkarlardandır. Heç şübhəsiz, bəstəkarın “Sevil” operası, “Min bir gecə” baleti, simfonik muğamları Azərbaycan musiqi sənətinin zirvəsində qərarlaşmış və dünyada tanınan möhtəşəm əsərlərdir. Sənətşünasların yekdil...
Məratibül-vücud, yaxud Beşmərtəbə varlıq evinin altıncı mərtəbəsi
Fəxri Uğurlu Homo-sapiensin yer üzündə yaşadığı həyat insan düşüncəsinin mərtəbələrinə uyğun mərhələlərə bölünür. Yəni təfəkkür ictimai həyatımızın mənbəyidir. Bəs təfəkkürün özünün qaynağı nədir – bu, artıq başqa söhbətin mövzusudur. Bu gün bizə şər kimi, şeytani düşüncə kimi görsənən fikir, ...
Şeytan söz meydanında
Ədəbiyyatda demonizmin keçdiyi yola ötəri baxış Fəxri Uğurlu Mövlana Cəlaləddin Rumi deyirdi ki, Allah xeyiri də, şəri də özü yaradıb, fəqət yalnız xeyirə razı olur. O, fikrini belə xırdalayır: xeyiri buyurmaq, şəri yasaqlamaq üçün şər törətmək istəyən bir kimsənin olması şərtdir. Belə bir varlığın ...
“Onda öz-özümə dedim ki, nə yaxşı atam ölüb”
“Cəhənnəmdən keçmiş mələk” romanının müəllifi Bircənin suallarına oğlu Cavid cavab verir. – Sən kimsən? – Bu sualı görəndə istədim ad-soyadımı yazıb keçəm növbəti suala, amma sonra fikirləşdim ki, belə yazsam mənə güləcəksən. Mən sənin fədakarlığın sayəsində bütün arzularına, xəyallarına...
Yaradanı yaradanlar
Ədəbiyyatda dini-mistik duyğunun ifadəsi haqqında Fəxri Uğurlu Həzrət Əlinin belə bir kəlamı var: “Mən doğulduğum gün öldüm”. Yəni əbədi, baqi aləmdən ölümlü, fani dünyaya gəldim. Buddanın ötən yazıda misal gətirdiyim kəlamını tərsinə çevirsək, Həzrət Əli məntiqiylə belə deyə bilərik: “Bizim həyatım...
Günəşin qatilliyi
Ədəbiyyatın panteistik gedişlərindən fraqmentlər Fəxri Uğurlu Budda fəlsəfəsinin mahiyyətini ifadə eləyən belə bir kəlam var: “Bizim varlığımız əbədi yoxluğumuz arasında qısa fasilədir”. XVII əsrin böyük yapon şairi, buddizmin ən yaxşı ifadəçilərindən biri Basönün məşhur hokkusu da elə bu kəlama il...
Fikrin libası
Ədəbi üslub həndəvərində gəzişmələr Fəxri Uğurlu Üslub fikrin, ideyanın libasıdır. Forma məzmunun əyninə oturmasa, sənət əsəri yaranmaz. Nə demək necə deməkdən əvvəl gəlir, forma məzmundan doğulur. Məsələn, “Hərb və sülh” əsərini bir cildə sığışdırmaq olarmı? Yeri gəlmişkən, Lev Tolstoy bu möhtəşəm ...
“Qanun”un çap etdiyi yeni kitablar
“Qanun” Nəşrlər Evinin çap etdiyi yeni kitablar haqda qısa məlumatları təqdim edirik. Aqata Kristi, “Üçüncü qız” Norma Restarik adlı gənc qız tanınmış detektiv Erkül Puaronun məsləhətini almaq üçün ona müraciət edir. O, Puaroda özü haqda əsəbi, müvazinətsiz və qorxaq xanım təəssüratı yaradıb. Ona el...
Şahbaz Xuduoğlu Cəngavər rütbəsinə layiq görülüb
Fransanın mədəniyyət naziri Roselin Baçelot “Qanun” Nəşrlər Evinin rəhbəri Şahbaz Xuduoğlunu İncəsənət və Ədəbiyyat Ordeninin Cəngavər rütbəsinə layiq görüb. Təqdimat mərasimi Fransanın Azərbaycandakı səfirliyində olub. Ordeni Şahbaz Xuduoğluna Fransanın Azərbaycandakı səfiri Zakari Qross təqdim edi...
Təsir, yoxsa oğurluq?
Sənətdə bunları seçib ayırmaq elə də asan deyil Fəxri Uğurlu Ədəbi təsirlə ədəbi oğurluğu qarışdırmaq olmaz, hərçənd bunları bir-birindən ayırmaq elə də asan deyil. Məsələn, Onore de Balzakın “Qorio ata” romanının Şekspirin “Kral Lir” faciəsindən ilhamlandığına mənim şübhəm yoxdur, hər iki əsərdə in...
Janrın yaddaşı, fikrin əcdadı
Fəxri Uğurlu Janrın da yaddaşı var. Ənənəvi türk şeiri qəliblərində yazan şair bayatı yaddaşına, meyxanaçı əruz yaddaşına, romançı dastan yaddaşına söykənir. Məsələn, Baxtin Dostoyevski poetikasının sirrini çözəndə onu aparıb antik dövrün Menipp satirasına – menippeyalara calayırdı (hərçənd m...
Xocalıdan Buçaya çəkilən yol
Siyasətin əxlaqına şəkk gətirənlərin nəzərinə! Fəxri Uğurlu Uzun illərdən sonra, nəhayət, qlobal siyasətdə əxlaqa qayıdış sezilir. Bəri başdan deyim ki, siyasəti əxlaqın düşməni sayanlarla heç vaxt razılaşmamışam; tam tərsinə, başqa fəaliyyət sahələrinə baxanda siyasətin əxlaqa daha çox ehtiyacı var...
Dili yuxudan oyatmaq
Fəxri Uğurlu Atamın anası Rəhimə nənəm rəsmi adı çərşənbə axşamı olan ikinci günə tək günü, şənbəyə cumertəsi (cuma ertəsi) deyərdi. Bir işə başlayacaqdıqsa siftəni bu iki günün birində eləməliydik, yoxsa nənəm göyü başımıza uçurardı. Yayın ortalarında, həmin o düşərli günlərin birində məni kənd uş...
Yaxşı adam
Hikmət Sabiroğlu Eldar Həsənovu iki dəfə yaxından görmüşəm: 2002-ci ildə anasının yasında (onda bizimlə – bir-iki jurnalist – üzbəüz oturub söhbətləşib); 2016-cı ildə atasının hüzründə (onda sadəcə əl tutub başsağlığı vermişəm). Amma mənə çox doğma gəlir. Yaxşı adamdır Eldar Həsənov. Az...
Tarixi əfsanəyə çevirən şəhər
Fəxri Uğurlu TÜRKSOY-un qərarıyla Şuşa şəhəri 2023-cü il üçün “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” seçilib. Çox haqlı, çox da insaflı qərardır. Şuşa torpağı, şükür Allaha, yiyəsinə qovuşdu. İndi qalır Şuşanın ruhunu özünə qaytarmaq. Əgər Şuşanın cismini qəhrəman əsgərlərimiz, sərkərdələrimiz azadl...
Varlığımızın evini abadlaşdıraq
Fəxri Uğurlu Dil millətin başlıca atributudur. Dil yoxsa, millət də yoxdur. Şairlərin, yazıçıların, söz üstündə əsənlərin əməyinə rişxəndlə baxanlara demək istərdim ki, varlığınızı onlara borclusunuz, onların çörəyini yeyirsiniz, çünki əgər milli ədəbiyyatımızın qol-qanad verdiyi bu dil olmasaydı, ...