Tribuna
Həyatdakı “Vətəndaş A”lar
Vahid Qazi Vətəndaş – cahil düşüncənin, arxaik ənənələrin, zorakılığın, haqsızlığın Qanun, Ədalət, Haqq üzərində hakim olduğu cəmiyyətdə etirazçı-tənqidçi-maarifçi mövqe tutan, əməl sərgiləyən şəxsdir. Vətəndaşlıq – yaxanı kənara çəkmənin tam əksi olaraq toplum, yeri gəlsə, bəşər qarşısında insanın ...
Varlığın yaxasını açmaq
Fridrix Novalisin “Henrix fon Ofterdingen” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Saksoniya torpağında dağ mühəndisi sifətiylə çalışanda şair Novalis özü kimi yoxsullaşmış zadəgan olan mühəndis həmkarının evini tez-tez ziyarət eləyirdi. Kün ailəsinin Sofi adında on iki yaşlı qızı vardı. Qızcığaz savadsız idi,...
Qaranlıqlara elegiya
İbrahimxəlil Xəyalınıza Leonardo da Vinçiyə aid edilən “Madonna Litta” rəsm əsərində olduğutək, körpəsini əmizdirən bir ana gətirin. Körpə ana südündən doya-doya ulduzlarla dolu Süd Yoluna – Kəhkəşana, yəni, bizim Qalaktikaya baxır. Qalaktika da etimoloji mənbəyi olan qədim yunancada: “galaxias” – “...
İsveçdə ədəbiyyat mükafatları
Vahid Qazi Sizcə, Azərbaycanla eyni qədər – 10 milyon nəfər əhalisi olan İsveçdə hər il neçə ədəbiyyat müsabiqəsi keçirilir? Fikrinizdə bir rəqəm tutun… Kitabın, ədəbiyyatın İsveç toplumunun həyatında oynadığı rola aid çox yazmışam. Məsələn, ölkənin ikinci böyük şəhəri – Yöteborqda hər il keçi...
Yoxluğun verdiyi azadlıq
Fridrix Hölderlinin “Hiperion, yaxud Yunan zahidi” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Folkner kimi şeiri tərgidib nəsrə keçən, Bunin kimi şeirlə nəsri paralel aparan (onun poeziyasının, yoxsa prozasının güclü olduğu bu gün də mübahisə mövzusudur), Rilke sayağı nəsri ikinci dərəcəli məşğuliyyət sayan şairl...
Taleyə qarşı peyvənd
Pedro Kalderonun “Həyat yuxudur” dini-fəlsəfi pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Biz yuxularımızı əmələ gətirən cövhərdən yaranmışıq, bu miskin ömrümüz də yuxu haləsində keçir. Vilyam Şekspirin “Fırtına” tragikomediyasından Kalderon ispan ədəbiyyatının Servantesdən sonra dünya miqyaslı ən böyük fiqurudur. ...
Keçmişdə qalmış gələcək
Con Miltonun “İtirilmiş cənnət” dini-mistik dastanı haqqında Fəxri Uğurlu On yeddinci yüzillik Avropada yeni dünyaya, yeni tarixə keçid əsridir. Həm ictimai-siyasi, həm də elmi-mədəni sahədə bir sıra kəşflərin, ixtiraların – məsələn, Con Lokkun liberalizm siyasi-fəlsəfi nəzəriyyəsinin, Nyutonun fizi...
Vahidin sevinci
2012-ci ilin martı. Vahid Qazi yol üstündədir. Buna öyrəşmişik: gah Şərqə, gah Qərbə uçar Vahid, gah Şimala, gah Cənuba baş vurar, gah Kubadan, gah Afrikadan dönər, gah da yaxını – Qırğızıstanı dolaşıb qayıdar. Gedəndə yola salmaq, gələndə qarşılamaq adına oturarıq. Amma bu səfər başqa səfərdir. Vah...
Kainatın mühərriki ehtiraslar
Corc Qordon Bayronun “Don Juan” mənzum romanı haqqında Fəxri Uğurlu Bayron klassik Avropa ədəbiyyatının sonbeşiyidir. Onun otuz altı illk natamam ömrü qoca qitədə həm ictimai-siyasi tarixin, həm də fikir tarixinin yeniləndiyi dövrə düşür. Fəlsəfi-estetik baxımdan klassik şairlərlə bir cəbhədə təmsil...
Vasitə məqsədi doğrultmayanda
Fridrix Şillerin “Qaçaqlar” dramı haqqında Fəxri Uğurlu Klassik alman ədəbiyyatının iki zirvəsindən biri sayılan Şiller yaradıcılığa erkən başlamışdı. Qırx altı ildən də az çəkən ömründə onun qələmindən ondan çox dram əsəri, çoxlu şeir, məqalə, məktub çıxmışdı. Şillerin “Sevinc odası”na Bethovenin b...
Hindistan dərvişi
Rabindranat Taqorun “Gitancali” mistik toplusu haqqında Fəxri Uğurlu Taqor hind xalqının peyğəmbəridir – sözün həm məcazi, həm də gerçək mənasında. Hələ atası induizmə (onun fikrincə) sonradan sırınmış bütpərəstliyi, çoxallahlılığı inkar eləyir, ümməti qədim arilərin unudulmuş monoteist dünyagörüşün...
Bizim çay: mədəni irsimiz
Azərbaycan xalqının çay ənənəsi milli mədəniyyətin vacib səciyyəsidir. Keçən il bu mövzuda elmi tədqiqat, monoqrafiya çapdan çıxıb: “Azərbaycanda çay mədəniyyəti”. Müəllifi tarix elmləri doktoru İlhamə Gülbala qızı Məmmədovadır. Bu mövzu davamlı diqqətdə olmalıdır. Nə üçün bəzi xalqlarda şərab, araq...
Tanrının qoşduğu Yusif dastanı
Tomas Mannın “İosiflə qardaşları” roman-tetralogiyası haqqında Fəxri Uğurlu Bu mövzuda böyük bir əsər yazmağı hələ on doqquzuncu əsrin əvvəllərində dahi alman şairi, Tomas Mannın kumiri İohan Volfqanq Höte arzulayırdı. Memuarlarında dediyinə görə, belə parlaq dini rəvayətə Əhdi-Ətiqdə çox yığcam yer...
İnsaf adam
Şair, nasir, jurnalist Rəşad Məcidin 60 illiyinə Rəşad Məcidi tanıdığım otuz beş ildir. Əsgərlikdən yeni gəlmişdim, onda mənim iyirmi bir, Rəşadın iyirmi beş yaşı olardı. Dostum Yusif Rzayevə qoşulub arabir Tərcümə Mərkəzinə gedirdim, orada maraqlı ədəbi mühit vardı. Yazılarını, tərcümələrini oxuduğ...
Ata qətlinin sirri
Fyodor Dostoyevskinin “Karamazov qardaşları” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Dostoyevski irsinin böyük tədqiqatçısı Leonid Qrossman yazıçının ədəbi yaradıcılığının həm yekunu, həm də zirvəsi sayılan, sonradan “Böyük beşlik” adı altında birləşdirilmiş romanları istər məzmun, istərsə də poetika baxımında...
Sel aparsın bu suyu…
Bu gün şair Salam Sarvanın doğum günüdür, 58 yaşı tamam olur. Yazıçı Fəxri Uğurlunun şairin 45 yaşına həsr etdiyi yazını Novator.az-ın oxucularının diqqətinə çatdırırıq. Dağlara çatan kimi bizə şərt qoyurdular: buraların havasını götürənəcən çayda çimmək, bulaqdan su içmək olmaz – arandan gəlmisiniz...
Vasif Quliyevin adı
1987-ci ilin yayı. Şuşa. Evimiz. Stolun üstündə eyni günə dörd toy dəvətnaməsi var. Atam iki dəvətnaməni ehmalca kənara qoyur: – Bunlara nəmər göndərəcəm. Bir dəvətnaməni mənə uzadır: – Gedərsən, qalalıdır, simsar adamdır. O biri dəvətnaməni döş cibinə qoyur: – Vasifin toyuna özüm ...
Öz budağından yıxılan ağac
Onore de Balzakın “Qorio ata” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Ədəbi təsirlə ədəbi oğurluğu qarışdırmaq olmaz, hərçənd bunları bir-birindən ayırmaq elə də asan deyil. Məsələn, Onore de Balzakın “Qorio ata” romanının Şekspirin “Kral Lir” faciəsindən ilhamlandığına mənim şübhəm yoxdur, hər iki əsərdə ins...
Naxçıvan təəssüratları, sehirli cihaz, birlik şirniyyatları…
“Düşüncələr” sisliləsindən Mətanət Natiq Bazarda Paytaxtımızda 8-ci kilometr bazarı deyilən bir bazar var. Ara-sıra bu bazara yolum düşür. Neçə ilin bazarıdır. Burada hər şey tapa bilərsən, necə deyərlər, quş südü də. Adətən mürəbbə bişirəndə meyvə almağa ora gedirəm. Yenə getmişdim. Hər zaman olduğ...
Atalıq taxtından yıxılan kral
Vilyam Şekspirin “Kral Lir” faciəsi haqqında Fəxri Uğurlu Şekspirin pyeslərində, ələlxüsus bütün dünyada tanınan, oxunan, səhnəyə qoyulan adı bəlli tragediyalarında vəhşi təbiətin bağrından qopmuş insan vücudunu gecə-gündüz yönəldən, vulkantək püskürüb zəlzələtək titrəyən, ildırımtək çaxıb dolutək y...