Qafilin qandığı qrafa (eksklüziv)
İbrahimxəlil
Unudulmaz Mirzə Cəlil uzaq və sazaq 1906-cı ildə yazırdı: “…insanın heç bir üzvündən o qədər zərər insana yetişməz, nə qədər ki, dilindən yetişir”. Hər dəfə dilimə qəsr olan dişlərimlə dilimi dişləyəndə yadıma düşür və dərhal pıçıldayıram: ey dili-qafil!
Açığı, mənə ağzımdakı dilimdən artıq əlimdəki qələmimin “dili”ndən çox ziyan gəlir və qələmimin dilini hər nə qədər “qıfıllamaq” cəhdlərim olsa da qələmim öz azadlıq havasını çalmağından qalmır. Arada-sırada ağlıma bu da gəlir ki, bəlkə də azad qələmlərin bu dikliyi, yekəxanalığı ucbatından meşələri bu qədər ibtidai israrla qırırlar: qırırlar ki, meşələr qələm (dəryalar da mürəkkəb) olmasın.
Etiraf edim ki, ikinci hissəsi “-qraf”, “-qrafiya” ilə bitən alınma mürəkkəb sözlərə hələ orta məktəb illərindən rayihəli rəğbətim var. Çünki bu “-qraf” da, “-qrafiya” (yunanca: graphö) da “yazıram” anlamını verir: paraqraf, epiqraf, xronoqraf, orfoqrafiya, tipoqrafiya, etnoqrafiya, kallioqraf, stenoqrafiya, bioqraf, komedioqraf və sairə və ilaxır… Siyahını arazbarı uzatsam, gedib Zəncandan Ərzincana çıxar.
…Yazmaq – Sınıq körpünün bəri üzündə, Əyriqarın ətəklərinə yaxın o qədər önəm daşıyır ki, Mirzə Qələm hətta fransız filosofu Dekartın “düşünürəm, deməli – varam” aforizmini özünəməxsus tərzdə “yazıram, deməli – yaşayıram” şəklinə salıb.
Amma Mirzə Qələmin yaşadığı Süsən-Sünbüldə Mirzə Səməndər Mirzə Mikrobu, Mirzə Mikrob da Mirzə Virusu, Mirzə Virus da Mirzə Səfəri (Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevə Allahın rəhmətini diləyirəm) qafillikdə günahlandırdığından Mirzə Qələm “Qafilliyin nişanələri” adlı kitab yazdı; kitabda qafillər zümrəsinə qatılmaq, qəflət pərdəsi, bəsirət gözünün korluğu, etinasızlıq və xəbərsizlik haqqında da danışılırdı. Dərhal Mirzə Virusla Mirzə Mikrob (və Dədə Mirzə Tüpdağıdan) birləşdilər və Mirzə Qələmə ünvanlanan təhqir dolu paskvili internetə yerləşdirdilər. Paskvil belə bir xatalı xəbərdarlıqla qurtarırdı: öz dilim-dilim dilin cəhənnəmə, qələminin dilini qarnına qoy, yoxsa onu biryolluq sındırarıq!
Bu da sizə ekstremal Süsən-Sünbül eqoizmi!
Bu təkəbbürlü kobudlar bilmir ki, vətəni sevmək də imandandır və Gürcüstan heç zaman rəva görməz ki, azad qələm “dilini” qarnına qoya.
Müxtəsəri, ürək düzəlməsə, imanmı düzələr? Süsən-Sünbülün dram (və melodram) düşkünləri bir-birlərini qafillikdə günahlandırmaqda davam edirlər. Hətta bəzi məxsusi-müstəsna-xüsusilər, yəni özünü və həyatını da bir eksklüziv hesab edənlər Süsən-Sünbüldə eynən BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasına bənzər bir şura da təsis etmək istədilər ki, hər dəfə Mirzə Qələmin yazılarına “veto” qoysunlar. Amma sözün sərhədimi var? Söz gömrükxana, rüsummu tanıyır? Məgər qələm qorxumu bilir?
…Qrafa – kağız üzərində sütuna deyilir. Yeri gəlmişkən, Sınıq körpünün bəri üzündə, Əyriqarın ətəklərinə yaxın mənə vaqiflərin işarəli-şifrli qrafaları-sütunları yaxşı (və arazbarı) tanışdır. Məsələn, Əjdər Olun
Günüm çiçəklərdən yoğurulanda
ətəyim yarpaqdan, yaxam kağızdan.
Elə xoşum gəlir çağırılanda
boylanam qələmdən, baxam kağızdan. –
bəndində olduğutək, qələmdən boylanmağın, kağızdan, sütundan, kitabdan, köşədən baxmağın zövqü-ləzzəti dünyanı sənə elə sevdirir ki, axirətinə də bir ziyanı-zərəri dəymir.
P.S. Burasını da deyim ki, Süsən-Sünbüldə qəflətdə olanlar haqqında bəzən belə deyirlər: onun qandığı qrafa yoxdur. Nəsə qafası-qrafası yerində deyil.
Əlbəttə, misilləmə misal üçün, onurğa sütununda problem olanda nələr baş verdiyini sən də bilirsən. Bilirsən ki, “sağlamlıq oxu”na – yəni onurğa sütununa qayğı necə olmalıdır.
Qalır mənəvi sütunlar ki, onlardan da söz düşəndə nədənsə Dədə Mirzə Tüpdağıdanın bel, oma və büzdüm fəqərələri ağrıyır…
Nə deyim, şəfasını… Şekspir versin!
Müəllifin başqa yazıları:
