Ayaz Salayevin Azərbaycan xalqı ilə tale oxşarlığı var. Mühitsizlik ucbatından öz potensialını realizə edə bilməmək baxımından. Həm də işini (missiyasını) yarımçıq qoymaq mərəzini qəsd edirəm. “Yarımçıqlıq mərəzi” yazısında bir xalq kimi xarakterimizin “sonacan getməmək” cəhətindən yazanda nümunə kimi Ayaz Salayevi də göstərmişdim.

Böyük meydanlar bir qırağa, bəzən kiçik bir səhnə, balaca bir mühit-nəfəslik də fenomenlər yetişdirir. Yaxud əksinə, boğucu mühit istedadlı insanları, xalqları da qəfəsdə tutur.

23 yaşında “Retro” kimi proqramla şüurlara təsir etməyi bacaran Salayev 60 yaşında özünü necə hiss edir görən?! Özünü realizə etmək baxımından soruşardım bunu.

Hələ 2006-cı ildə “III Sektor” demokratiya jurnalı üçün ondan müsahibə götürmüşdük. “Sizcə, azərbaycanlılar nəyin vurğunudur” sualıma belə cavab vermişdi: “Bu gün Azərbaycanda qədim dövrün bütpərəst şüuru özünü çox qabarıq şəkildə büruzə verir. Biz indi bütpərəst bir cəmiyyətdə yaşayırıq və bu da, yəqin ki, sovet dövrünün mirasıdır. Bütün xalqlarda mədəniyyət çox nazik bir qatdır və onun altında vəhşi bir şüur yatır. Azərbaycanda mədəniyyət qatı 70 il ərzində məhv edilib, indi bu vəhşi şüur üzə çıxıb və yaşamaq uğrunda mübarizə müstəvisində özünü çox qabarıq şəkildə büruzə verir”.

O söhbətdən 15 il keçib, görən indi “O vəhşi şüur bizi haralara apardı?” deyib soruşsam, necə cavab verərdi?!

Rüstəm İbrahimbəyovu guya sıradan çıxarmaq üçün ortaya atılan alternativ Kinematoqrafçılar İttifaqı avantürasına gedəndə onu qınamışdım. Son illər bəzi fikirlərini bölüşməsəm də, hətta bir neçə yazıda adına tənqidi sözlər yazsam da, bilirəm köhnə dost kimi məndən inciməz. Dostluğun baş şərti də odur ki, ən sərt sözü belə sevgiylə deyərsən. Məndə də məhz bu cür olub.

Həm də böyük ürəklərdə xırda duyğular olmur axı!

Bu gün Ayaz Salayevin 60 yaşı tamam olur! Onun 1980-ci illərdə “Retro” proqramında, 1990-cı illərdə dost məclislərində elədiyi söhbətləri, hətta toyumda mikrofona söylədiklərini xoş xatirə kimi yada salır, təbrik edirəm. Demək istəyirəm ki, missiyasını başa çatdırmağa – ömrün ən gözəl filmini çəkməyə onun potensialının hələ də qaldığına inanıram və gözləyirəm!

Yubiley yaşın mübarək, Ayaz Salayev!

Vahid Qazi
1 avqust, 2020