COVİD-19: bu suallara kim cavab verəcək?
Seymur Kazımov
Böhran vəziyyətində manipulyasiyaların, saxta xəbərlərin qarşısını almaq üçün əsas vasitə media ilə səmərəli işdir. Koronavirus (COVİD-19) pandemiyası bütün dünyanı hörümçək toru kimi sarıyıb. Dünyanın baş xəbəri bu mövzudur. Azərbaycanda isə bu məsələyə ənənəvi yanaşılır – yalnız rəsmi informasiyalar verilir. Problemin vahimliyi, detallı təsviri barədə yetərli məlumat yoxdur. Şəffaflıq prinsipi hər zaman olduğu kimi yenə də pozulur.
Ən yaxşı halda Nazirlər Kabineti yanında yaradılmış operativ qərargah ara-sıra mətbuat konfransları keçirir. Bir də məhdudiyyətlərlə bağlı rəsmi xronika verilir. Nəzərə alsaq ki, virusun yayılma arealı genişdir və bütün dünya həyəcan təbili çalır, deməli, vəziyyətin Azərbaycanda da kritik olması ehtimalı var. Belə ki, virusun ən çox yayıldığı üç ölkədən biri – İran Azərbaycanla qonşudur. İkincisi, Qlobal Sağlamlıq Təhlükəsizliyi İndeksinə görə, epidemiyalara qarşı mübarizədə Azərbaycan ən zəif hazırlıqlı ölkələrdən biridir. Üçüncüsü, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının rəsmisi Öndər Ərgönülün “Azərbaycanda vəziyyət pis ola bilər. Testetmə, infeksiyanı müayinə mərkəzləri yoxdur” sözləri də düşündürücüdür. Dördüncüsü, bütün bunların fonunda hələ də cavabsız suallar var.
Bunlar birbaşa və bilavasitə pandemiya ilə bağlı suallardır. Buraya xəstəliyin sosial, iqtisadi, hətta siyasi tərəflərini də əlavə etsək, konkret informasiya vakuumunun içərisinə yuvarlandığımızı görərik.
Bir məsələni qeyd etməkdə fayda var ki, zamanında müdaxilə etdikdə dezinformasiyaların qarşısını almaq mümkündür. Yadınızdadırsa, marketlərdə qida və gigiyenik məhsulların toplu şəkildə alınması ilə bağlı fotolar sosial şəbəkəni bürüyürdü. Bu panikaya son qoyan isə iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarovun açıqlaması oldu. Məlum oldu ki, bir neçə aylıq qida və qeyri-qida ehtiyatı var və ən əsası da həmin fotolar reallığı əks etdirmir.
Növbəti müsbət məqam virusdan qorunma ilə bağlı sosial çarxların yayımıdır. Yetərlidirmi? Əsla. Debatlar, dəyirmi masalar, müzakirələr, analizlər… yoxdur.
Normalda yuxarıdakı suallardan başlanmış, problemin qlobal təsirlərinə kimi müzakirələr efirlərdən düşməli deyil. Ən son məlumatları da başqa ölkələrin mediasından alırıq. Bu, dünyanın mövzusudur, Azərbaycan da dünyanın bir hissəsidir. Heç olmasa yuxarıdakı suallara cavab verilsin.
Müəllifin başqa yazıları:
Jurnalistika fakültəsi və “qabiliyyətli” tələbələr
Ədəbi dil normalarına əməl etməklə yalan danışmaq olarmı?
Jurnalist seçim qarşısında: vicdan, yoxsa pul?
Medianın yaratdığı “qəhrəman” və “düşmən” obrazlarının cəmiyyətə təsiri
Sosial medianın ənənəvi media üzərində qələbəsinin əsas səbəbləri
Azərbaycanda media niyə biznesə çevrilə bilmir?
“Ölü jurnalist material hazırlaya bilməz”
İtkin düşən alpinistlər, mübahisə edən nazirliklər, susqun media və bloqçular
Peşəkar jurnalist olmağın yükü… Azərbaycanda
Azərbaycan televiziyalarının seçki reallıqları
Medianın “həqiqəti üzə çıxarmaq” problemi
Gənc jurnalistləri kimlərdən qorumalı?
Mətbuat Şurasının qurultayı nə ilə yadda qaldı?
Keyfiyyətli jurnalistika tədrisinə necə nail olmalı?
Tənqidə dözümsüzlük problemi və onun fəsadları
Sosial medianın qanuni yollarla inhisara alınması
Təhlükəli tendensiya: jurnalistin siyasətə qarışması
Jurnalistin vətəndaş mövqeyi olmalıdırmı?
Vətəndaşın “informasiya aclığı” problemi
KİV-lə işin düzgün qurulması təlimatı
Azərbaycan əhalisinin “media savadlılığı” göstəriciləri
Natamam jurnalistika, məlumatlı əhali
İnformasiya təminatı effektiv kommunikasiyanın əsas şərtidir
Mətbuat konfransını işıqlandırmaq qaydaları: nələrə diqqət etmək lazımdır?
Jurnalistə hücum: demokratiyaya, vətəndaşa, dövlətə vurulan zərbə
ABŞ söz, mətbuat azadlığı sahəsində hegemonluğunu itirirmi?
Jurnalistlərin Posttravmatik Stress Pozuntusu problemi
KİVDF-nin “Qəzetlər nə zaman öləcək” sualına cavabı
Keyfiyyətli jurnalistika təhsilinin bazası: azadlıq, müstəqillik
Qeyri-peşəkar mətbuat katibləri və “psix” jurnalistlər
Mətbuat günümüz və bu günün reallığı
Manipulyasiya – jurnalistikanın gizli funksiyası
KİV-in nəzarət mexanizmi niyə çalışmır?
Dağlıq Qarabağ məsələsini beynəlxalq tədbirlərdə necə səsləndirməli?
Jurnalist mitinqdə və ya PRESS gödəkcəsi indulgensiya deyil
