Məsuliyyətsiz jurnalistika
Seymur Kazımov
Son günlər təkcə qaz, su, işıq problemindən əziyyət çəkmirik. Problem həm də ölkədə tərəfsiz medianın olmamasıdır. Bu bir daha bütün çılpaqlığı ilə üzə çıxdı. Bir daha aydın oldu ki, dövlətimiz kimi mediamız da fövqəladə hallara hazır deyil. XXI əsrdə dünyanın neft ölkələrinin biri qaranlığa qərq olur və onun neçə-neçə vətəndaşı sanki blokada şəraitinə düşür.
Nə baş verir? Niyə belə oldu? Bu, vətəndaşların saysız-hesabsız suallarından bəzisidir. Məmurlar cavab vermir, media da susur. Yox, susmur, danışır. Amma buna “danışa-danışa susmaq” deyirlər.
Bir gün ərzində iki dəfə blokadaya düşən dövlətin mediası manipulyasiya ilə məşğul olur – işıq hadisəsi barədə ciddi təhlil və analizlər deyil, yalnız rəsmi informasiyalar verir, alternativ fikirlər eşidilmir, bir saat ərzində Gəncənin icra başçısını, onun mühafizəçisini əvvəlcə “yaralayır”, sonra “öldürür”, bir də “yaralayır”… sonra ticarət mərkəzini “yandırdılar”, axırda da heç nə olmayıbmış kimi xəbərləri saytlarından sildilər. Sonra da üzr istədilər… və beləcə, məsuliyyətdən yaxa qurtardılar.
Dəfələrlə yazmışıq, yenə təkrar edirik: Azərbaycan mediasının əsas problemi müstəqillik və azadlığın olmamasıdır. Bundan sonrakı problem məsuliyyətsiz jurnalistikadır – sifarişlə çalışan, insanların düşüncələrini manipulyasiya edən və s. Bu cür gərgin hallarda həmin məsuliyyətsiz jurnalistlər dezinformasiya və təbliğat-təşviqat alətinə çevrilir.
Azərbaycanda dövlət mediası kimi bir telekanal və dörd qəzet fəaliyyət göstərir. Bunların hər biri dövlət büdcəsindən maliyyələşir, yəni vətəndaşların ödədiyi vergidən formalaşan büdcədən. Amma vətəndaşa doğru-dürüst informasiya vermək əvəzinə onu aldatmaqla məşğuldurlar. Ümumiyyətlə, hazırda dövlət mediasının mövcudluğu ağlasığmaz məsələdir. Normal halda “dövlət mediası” deyilən bir anlayış olmamalıdır.
Doğrusu, özəl televiziya kanallarının da fəaliyyəti qənaətbəxş deyil. Onlar da cəmiyyəti informasiya ilə təmin etmir. İllərdir dövlət büdcəsindən maliyyələşən İctimai Televiziyanın da vəziyyəti ortadadır. Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondundan qrant alan qəzetlər də televiziyaların durumunu əks etdirir. Müasir dövrdə Azərbaycan mediası vətəndaşına xidmətdən başqa hər işlə məşğul olur. KİVDF, Mətbuat Şurası və Milli Televiziya və Radio Şurası kimi qurumların yenidən təşkil olunmasına ehtiyac var.
Əhali hələ də nəyin baş verdiyini doğru-dürüst bilmir. Çünki onu informasiya ilə təmin edəcək normal media yoxdur. Normal olanları ya qapadıblar, ya bloklayıblar, ya da elə bir duruma salıblar ki, işləyə bilmirlər.
Vəziyyət belədir: insanlar soruşur ki, nə baş verir? Azərbaycan mediasının cavabı: “Bizim sizə göstərdiyimiz”. Mediamız bu gün psixoloji təzyiq alətindən kənara çıxmır.
“Azərenerji” bizə bəxş etdiyi qaranlıqla Azərbaycan media məkanının qara gününü işıqlığa çıxardı.
Müəllifin başqa yazıları:
Jurnalistika fakültəsi və “qabiliyyətli” tələbələr
Ədəbi dil normalarına əməl etməklə yalan danışmaq olarmı?
Jurnalist seçim qarşısında: vicdan, yoxsa pul?
Medianın yaratdığı “qəhrəman” və “düşmən” obrazlarının cəmiyyətə təsiri
Sosial medianın ənənəvi media üzərində qələbəsinin əsas səbəbləri
Azərbaycanda media niyə biznesə çevrilə bilmir?
“Ölü jurnalist material hazırlaya bilməz”
İtkin düşən alpinistlər, mübahisə edən nazirliklər, susqun media və bloqçular
Peşəkar jurnalist olmağın yükü… Azərbaycanda
Azərbaycan televiziyalarının seçki reallıqları
Medianın “həqiqəti üzə çıxarmaq” problemi
Gənc jurnalistləri kimlərdən qorumalı?
Mətbuat Şurasının qurultayı nə ilə yadda qaldı?
Keyfiyyətli jurnalistika tədrisinə necə nail olmalı?
Tənqidə dözümsüzlük problemi və onun fəsadları
Sosial medianın qanuni yollarla inhisara alınması
Təhlükəli tendensiya: jurnalistin siyasətə qarışması
Jurnalistin vətəndaş mövqeyi olmalıdırmı?
