Gender
Nikah və boşanma statistikası
Dövlət Statistika Komitəsinin hesabatına görə, 2024-cü ilin yanvar-may aylarında Azərbaycanda 17448 nikah qeydə alınıb. Hər 1000 nəfərə nikah 4,1 göstərilib. Bu, müstəqillik illərinin ikinci aşağı rəqəmidir. 2020-ci ildə 1000 nəfərə 3,5 nikah düşüb. Həmin il martın 16-dan 2021-ci il iyulun 1-dək toy...
Atalıq taxtından yıxılan kral
Vilyam Şekspirin “Kral Lir” faciəsi haqqında Fəxri Uğurlu Şekspirin pyeslərində, ələlxüsus bütün dünyada tanınan, oxunan, səhnəyə qoyulan adı bəlli tragediyalarında vəhşi təbiətin bağrından qopmuş insan vücudunu gecə-gündüz yönəldən, vulkantək püskürüb zəlzələtək titrəyən, ildırımtək çaxıb dolutək y...
Stalinin bəyəndiyi antisovet əsər
Mixail Şoloxovun “Sakit Don” roman-epopeyası haqqında Fəxri Uğurlu 1964-cü ildə Jan-Pol Sartr ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görüldü. Ancaq böyük yazıçı, dramaturq, filosof ali mükafatdan imtina elədi. İmtinanın bir səbəbi onun heç bir sosial təsisatdan, ictimai institutdan (hətta bu təsisat,...
İsti suda soyuq günəş (Hekayə)
Zümrüd Yağmur Kiçik, yayda tozlu, qışda palçıqlı yolları olan kənddə yaşayırdım mən. O kənddə Cəmilə xala da yaşayırdı və əri Əfqan ildə bir dəfə Rusiyadan kəndə dönür, bir neçə ay kənddə qalıb yenə də Rusiyaya qayıdırdı. O geri döndükdən sonra aylar keçirdi və Cəmilə xalanın yenə balaca uşağı olurd...
Cəhənnəm – başqalarıdır
Jan-Pol Sartrın “Bağlı qapılar arxasında” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Sartr dünyada həm nasir, həm dramaturq, həm də filosof, esseist kimi tanınır. Onun külli yaradıcılığını gözdən keçirəndə bu xətlərdən hansınasa üstünlük vermək çətin görünür; yəni nasir Sartrı dramaturq Sartrdan (ya da tərsinə), f...
Tanrı sorağına çıxan bəndələr
Luici Pirandellonun “Müəllifini axtaran altı personaj” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Pirandello yeni Avropa dramaturgiyasının flaqmanlarından biridir. İyirminci əsr italyan ədəbiyyatının patriarxı altmış doqquz illik ömrü ərzində onlarla pyes, bir neçə roman, çoxlu novella yazıb. Ancaq o, dünya sənət ...
İt ağzında (Hekayə)
Bircə At qulağı kimi həmişə cüt gəzən, cüt yaşayan bacılar ayrı vaxt adam yerinə qoymadıqları dayanacaq gözətçisini yeltələyib şirin dillərini işə salmışdılar: – Ay Şəfi, nolar, bizi çıxart beşinci mərtəbəyə. – Lumu bacı, bax, işıqlar par-par yanır, dırmaşın yuxarı, – deyib qadının...
Nikahlar 8,9 faiz azalıb
Azərbaycan əhalisinin sayı 2024-cü il mayın 1-nə 10 milyon 193 min 571 nəfərə çatıb. Rəsmi hesabata görə, yanvar-aprel aylarında 33575 doğulan, 20963 ölüm halı, 13859 nikah, 6933 boşanma qeydə alınıb. 2023-cü ilin ilk dörd ayı ilə müqayisədə doğumun 9,9 faiz, ölüm hallarının 3,1 faiz, nikahların 8,9...
Gilənar qırğını
Anton Pavloviç Çexovun “Albalı bağı” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Çexov təkcə nəsrdə yox, dramaturgiya sahəsində də inqilab eləmiş yazıçıdır. O, Şekspirdən sonra pyesləri ən çox səhnələşdirilən dramaturq sayılır. Şekspirin otuz yeddi dram əsərinin müəllifi olduğunu, Çexovunsa dünyada əsasən dörd pyes...
Qürubqabağı sevgi
Gerhart Hauptmanın “Günəş batana yaxın” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Henrik İbsenin Avropa dramaturgiyasında açdığı yolla gedən ən böyük sənətkarlardan biri də alman dramaturqu Hauptmandır. Emil Zolyadan başlanıb Avqust Strindberqdən keçən naturalizm ənənəsi “yeni dram”ın ən parlaq nümayəndələrindən ...
Qadının kəşfi
Bernard Şounun “Piqmalion” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Müəllif bu əsərin janrını “beş pərdədən ibarət roman” kimi müəyyənləşdirib. İdeyası 1897-ci ildə yaransa da, əsər yalnız 1912-ci ildə, özü də vur-tut dörd aya qələmə alınıb. Bu pyes Nobel mükafatı laureatı Bernard Şounun yazdığı altmış üç dram ə...
“Cəhənnəmdən keçmiş mələk”: Bircənin fərqliliyi
Elxan Yurdoğlu, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, şair-publisist Dünyada elə insan tapmaq olmaz ki, sirli məqamlar onun üçün maraqlı olmasın. Bu, istər dünyanın sirləri olsun, istər ilahi möcüzələr, istər müqəddəs kitabların bizə təlqin etdiyi bilinməyənlər, istərsə də hər hansısa gizli imza....
10081 nikah, 5124 boşanma
2024-cü il aprelin 1-nə Azərbaycan əhalisinin sayı 10 milyon 189 min 786 nəfərə çatıb. Hesabatı yayan Dövlət Statistika Komitəsi bildirir ki, ilk rübdə 24526 doğulan körpə, 15645 ölüm halı, 10081 nikah, 5124 boşanma qeydə alınıb, 616 nəfər daimi yaşamaq üçün Azərbaycana gəlib, 481 nəfər ölkədən gedi...
Kişi əmrinə möhtac kişi düşməni
Avqust Strindberqin “Fröken Jüli” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu İntibah dövrü dramaturgiyasının zirvəsi Vilyam Şekspir deyirdi ki, dünya bir teatr səhnəsidir, biz də o teatrın aktyorlarıyıq. Avropada “yeni dramın” banisi Henrik İbsen bir az da irəli gedib həyatı kukla teatrına, insanları da fələyin oy...
Kuklaxana
Henrik İbsenin “Oyuncaq ev” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Advokat Torvald Helmerin ailəsi milad bayramına hazırlaşır. Torvaldın xanımı Nora ərinə, üç övladına bahalı bayram hədiyyələri almaqla yenə tələfxərcliyə yol verib. Ancaq qadın bu dəfə əlini əsdirməyib, ürəkli tərpənib, çünki onun əri yeni ildə...
Təkliyinə çarmıxlanmış nəsil
Qabriel Qarsia Markesin “Yüz ilin tənhalığı” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Markesin xüsusilə də bu romanındakı üslubu misilsizdir. Əsərdəki şirəli cümlələrin parıltısı gerçəkdən göz qamaşdırır. Əgər Folknerin cümləsi düzənlik boyu ağır-ağır irəliləyən nəhəng çayın təmkinli axışıyla müqayisə olunursa,...
Gözləməklə keçən ömür
Dino Bussatinin “Tatar çölü” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Əslində, bu romanın adı “Tartari səhrası” kimi tərcümə olunmalıdır. Əski Avropanın xəritələrində, coğrafi əsərlərində Xəzərdən şərqə doğru nəhəng əraziləri, Türküstandan Sibirə qədər uzanan çölləri, səhraları Tartari (yaxud Tartariya, rus var...
Demoqrafik göstəricilər (1991-2024)
Dövlət Statistika Komitəsinin hesabatına görə, 2024-cü ilin yanvar-fevral aylarında Azərbaycanda hər 1000 nəfərə 10,2 doğum, 6,2 ölüm, 4 nikah, 2,1 boşanma qeydə alınıb. Novator.az bildirir ki, Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpa olunduğu 1991-ci ildə hər 1000 nəfərə 26,6 doğum düşüb. 1992-ci ...
Puç ömrün aqibəti
Lev Nikolayeviç Tolstoyun “İvan İliçin ölümü” povesti haqqında Fəxri Uğurlu 1869-cu ildə Lev Tolstoy yeni mülk almaq üçün Penza quberniyasına səfərə çıxdı. Axşamların birində yolunun üstündəki Arzamas adlı əyalət şəhərinin mehmanxanasına düşən yazıçı gecə qaldığı otaqda bərk sarsıntı, dərin nevroz k...
Kir götürməyən ruhun gücü
Çarlz Dikkensin “Oliver Tvistin macəraları” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Ədəbiyyatın gücünü ölçən cihaz olsaydı, o, dünya romançılığına təsiri baxımından tək-tək qələm adamından geri qalardı. Zahirən sosial macəralar ustasına, uşaqlar üçün əyləncəli kitablar yazan müəllifə bənzəsə də, Dikkens adı Hü...