Gender
Tanrının qoşduğu Yusif dastanı
Tomas Mannın “İosiflə qardaşları” roman-tetralogiyası haqqında Fəxri Uğurlu Bu mövzuda böyük bir əsər yazmağı hələ on doqquzuncu əsrin əvvəllərində dahi alman şairi, Tomas Mannın kumiri İohan Volfqanq Höte arzulayırdı. Memuarlarında dediyinə görə, belə parlaq dini rəvayətə Əhdi-Ətiqdə çox yığcam yer...
Milli Məclisdə qadınlar (1995-2024)
Sentyabrın 1-də keçirilmiş parlament seçkisinin ilkin nəticələrinə görə, 125 nəfərlik Milli Məclisə 26 qadın mandat alır: Ülviyyə Həmzəyeva, Nigar Arpadarai, Səbinə Xasayeva, Gülşən Paşayeva, Günay Əfəndiyeva, Məlahət İbrahimqızı, Könül Nurullayeva, Sevinc Fətəliyeva, Afət Həsənova, Pərvanə Vəliyeva...
Azərbaycanda cins nisbəti
Dövlət Statistika Komitəsi 2024-cü il iyulun 1-nə Azərbaycan əhalisinin cins nisbətini belə rəsmiləşdirib: 49,8 faiz kişi, 50,2 faiz qadın. Yanvar-iyun aylarında doğulanlar arasında isə oğlanların xüsusi çəkisi 53,2 faiz, qızların xüsusi çəkisi 46,8 faiz göstərilib. 48702 doğulanın 25909,5 nəfəri oğ...
Ata qətlinin sirri
Fyodor Dostoyevskinin “Karamazov qardaşları” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Dostoyevski irsinin böyük tədqiqatçısı Leonid Qrossman yazıçının ədəbi yaradıcılığının həm yekunu, həm də zirvəsi sayılan, sonradan “Böyük beşlik” adı altında birləşdirilmiş romanları istər məzmun, istərsə də poetika baxımında...
İlin populyar adları
2024-cü ildə Azərbaycanda doğulmuş 748 qıza Zeynəb adı verilib. Ədliyyə Nazirliyinin açıqladığı statistikaya görə, populyar qız adlarının ilk onluğunda Zəhra (747 uşaq), Məryəm (735), Aylin (673), Ayla (666), Nilay (642), Melisa (627), Fatimə (571), İnci (556), Mələk (529) adları da var. Oğlan adlar...
Öz budağından yıxılan ağac
Onore de Balzakın “Qorio ata” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Ədəbi təsirlə ədəbi oğurluğu qarışdırmaq olmaz, hərçənd bunları bir-birindən ayırmaq elə də asan deyil. Məsələn, Onore de Balzakın “Qorio ata” romanının Şekspirin “Kral Lir” faciəsindən ilhamlandığına mənim şübhəm yoxdur, hər iki əsərdə ins...
Naxçıvan təəssüratları, sehirli cihaz, birlik şirniyyatları…
“Düşüncələr” sisliləsindən Mətanət Natiq Bazarda Paytaxtımızda 8-ci kilometr bazarı deyilən bir bazar var. Ara-sıra bu bazara yolum düşür. Neçə ilin bazarıdır. Burada hər şey tapa bilərsən, necə deyərlər, quş südü də. Adətən mürəbbə bişirəndə meyvə almağa ora gedirəm. Yenə getmişdim. Hər zaman olduğ...
Nikah və boşanma statistikası
Dövlət Statistika Komitəsinin hesabatına görə, 2024-cü ilin yanvar-may aylarında Azərbaycanda 17448 nikah qeydə alınıb. Hər 1000 nəfərə nikah 4,1 göstərilib. Bu, müstəqillik illərinin ikinci aşağı rəqəmidir. 2020-ci ildə 1000 nəfərə 3,5 nikah düşüb. Həmin il martın 16-dan 2021-ci il iyulun 1-dək toy...
Atalıq taxtından yıxılan kral
Vilyam Şekspirin “Kral Lir” faciəsi haqqında Fəxri Uğurlu Şekspirin pyeslərində, ələlxüsus bütün dünyada tanınan, oxunan, səhnəyə qoyulan adı bəlli tragediyalarında vəhşi təbiətin bağrından qopmuş insan vücudunu gecə-gündüz yönəldən, vulkantək püskürüb zəlzələtək titrəyən, ildırımtək çaxıb dolutək y...
Stalinin bəyəndiyi antisovet əsər
Mixail Şoloxovun “Sakit Don” roman-epopeyası haqqında Fəxri Uğurlu 1964-cü ildə Jan-Pol Sartr ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görüldü. Ancaq böyük yazıçı, dramaturq, filosof ali mükafatdan imtina elədi. İmtinanın bir səbəbi onun heç bir sosial təsisatdan, ictimai institutdan (hətta bu təsisat,...
İsti suda soyuq günəş (Hekayə)
Zümrüd Yağmur Kiçik, yayda tozlu, qışda palçıqlı yolları olan kənddə yaşayırdım mən. O kənddə Cəmilə xala da yaşayırdı və əri Əfqan ildə bir dəfə Rusiyadan kəndə dönür, bir neçə ay kənddə qalıb yenə də Rusiyaya qayıdırdı. O geri döndükdən sonra aylar keçirdi və Cəmilə xalanın yenə balaca uşağı olurd...
Cəhənnəm – başqalarıdır
Jan-Pol Sartrın “Bağlı qapılar arxasında” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Sartr dünyada həm nasir, həm dramaturq, həm də filosof, esseist kimi tanınır. Onun külli yaradıcılığını gözdən keçirəndə bu xətlərdən hansınasa üstünlük vermək çətin görünür; yəni nasir Sartrı dramaturq Sartrdan (ya da tərsinə), f...
Tanrı sorağına çıxan bəndələr
Luici Pirandellonun “Müəllifini axtaran altı personaj” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Pirandello yeni Avropa dramaturgiyasının flaqmanlarından biridir. İyirminci əsr italyan ədəbiyyatının patriarxı altmış doqquz illik ömrü ərzində onlarla pyes, bir neçə roman, çoxlu novella yazıb. Ancaq o, dünya sənət ...
İt ağzında (Hekayə)
Bircə At qulağı kimi həmişə cüt gəzən, cüt yaşayan bacılar ayrı vaxt adam yerinə qoymadıqları dayanacaq gözətçisini yeltələyib şirin dillərini işə salmışdılar: – Ay Şəfi, nolar, bizi çıxart beşinci mərtəbəyə. – Lumu bacı, bax, işıqlar par-par yanır, dırmaşın yuxarı, – deyib qadının...
Nikahlar 8,9 faiz azalıb
Azərbaycan əhalisinin sayı 2024-cü il mayın 1-nə 10 milyon 193 min 571 nəfərə çatıb. Rəsmi hesabata görə, yanvar-aprel aylarında 33575 doğulan, 20963 ölüm halı, 13859 nikah, 6933 boşanma qeydə alınıb. 2023-cü ilin ilk dörd ayı ilə müqayisədə doğumun 9,9 faiz, ölüm hallarının 3,1 faiz, nikahların 8,9...
Gilənar qırğını
Anton Pavloviç Çexovun “Albalı bağı” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Çexov təkcə nəsrdə yox, dramaturgiya sahəsində də inqilab eləmiş yazıçıdır. O, Şekspirdən sonra pyesləri ən çox səhnələşdirilən dramaturq sayılır. Şekspirin otuz yeddi dram əsərinin müəllifi olduğunu, Çexovunsa dünyada əsasən dörd pyes...
Qürubqabağı sevgi
Gerhart Hauptmanın “Günəş batana yaxın” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Henrik İbsenin Avropa dramaturgiyasında açdığı yolla gedən ən böyük sənətkarlardan biri də alman dramaturqu Hauptmandır. Emil Zolyadan başlanıb Avqust Strindberqdən keçən naturalizm ənənəsi “yeni dram”ın ən parlaq nümayəndələrindən ...
Qadının kəşfi
Bernard Şounun “Piqmalion” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Müəllif bu əsərin janrını “beş pərdədən ibarət roman” kimi müəyyənləşdirib. İdeyası 1897-ci ildə yaransa da, əsər yalnız 1912-ci ildə, özü də vur-tut dörd aya qələmə alınıb. Bu pyes Nobel mükafatı laureatı Bernard Şounun yazdığı altmış üç dram ə...
“Cəhənnəmdən keçmiş mələk”: Bircənin fərqliliyi
Elxan Yurdoğlu, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, şair-publisist Dünyada elə insan tapmaq olmaz ki, sirli məqamlar onun üçün maraqlı olmasın. Bu, istər dünyanın sirləri olsun, istər ilahi möcüzələr, istər müqəddəs kitabların bizə təlqin etdiyi bilinməyənlər, istərsə də hər hansısa gizli imza....
10081 nikah, 5124 boşanma
2024-cü il aprelin 1-nə Azərbaycan əhalisinin sayı 10 milyon 189 min 786 nəfərə çatıb. Hesabatı yayan Dövlət Statistika Komitəsi bildirir ki, ilk rübdə 24526 doğulan körpə, 15645 ölüm halı, 10081 nikah, 5124 boşanma qeydə alınıb, 616 nəfər daimi yaşamaq üçün Azərbaycana gəlib, 481 nəfər ölkədən gedi...