Ədəbiyyat
Əsatirlərdə, əfsanələrdə şükür
Azər Qaraçənli Şükür mövzusuna bağlılığı olan əsatirlərə (miflərə), əfsanələrə baxsaq, görərik onların çoxu naşükürlük haqqındadı. Bir əsatirdə deyilir qabaqlar buğda olmazmış, hər gün göydən un yağarmış, adamlar da unu yığıb çörək bişirərmiş. Bir gün bir uşaq özünü batırır, anası su gətirib əlinin ...
Atalar sözlərində, deyimlərdə şükür
“Allaha şükür” kitabını bu linklərlə tam şəkildə oxu: • “Quran”da şükür • Peyğəmbərin şükürü • Peyğəmbərləri heyran eləyən şükürlər • Qəzalinin şükürü • Xaqaninin şükürü • Nizaminin şükürü • Tusinin şükürü • Xətainin şükürü • Füzulinin şükürü • Bakıxanovun şükürü • Atala...
Zəmanələr və talelər toplusu
(Çingiz Hüseynovun “Минувшее – навстречу” memuarı haqda) Vahid Qazi Axır sözü əvvəl demək olmasın, Çingiz Hüseynovun 712 səhifəlik “Минувшее – навстречу” memuarında maraqla oxunmayası bir səhifə belə yoxdur. Kitabı oxusan, elə ilk fəslində 50-70 il qabağın Bakısına – İçərişəhərə, Bayırşəhərə ...
Bakıxanovun şükürü
Azər Qaraçənli “Biz həmişə özümüzdən yüksək adama baxıb eləcə üzdən gördüyümüzü düşünə-düşünə özümüzü bədbəxt sayırıq. Bu, doğru deyil. Bundan vaz keçməliyik, özümüzdən aşağı olanlara baxmalıyıq. Adamlar arasında bizdən fəqir, bizdən bədbəxt olanlara çox rast gələ bilərik. Ona görə də şikayət deyil,...
Füzulinin şükürü
Azər Qaraçənli Məhəmməd Füzuli[1] qazandığı uğurlara görə həmişə Tanrıya şükür eləyib. Şair farsca “Divan”ına nəsrlə yazdığı giriş sözündə – “Dibaçə”də təxəllüsündən də danışır[2], bu təxəllüsün ona düşərli olduğunu şükürlə qeyd eləyir. Deyir şeir yazmağa başlayanda gündə özünə bir təxəllüs götürürm...
Emin Elsevərin baş keçidi (retro)
İbrahimxəlil Orda ayla, illə, burda müxtəsər dillə… Emin müəllim haqqında olan bu yazımı “Ədəbiyyatı çox sevən adam” adlandırmaq istəyirdim. Sonra Emin müəllim mənə tərcüməçisi olduğu “Gürcü hekayələri” kitabını bağışladı. Kitabda Quram Doçanaşvilinin “Ədəbiyyatı çox sevən adam” adlı hekayəsi...
Əyriqarda affirmasiyalarla yaşamaq (introversiya)
İbrahimxəlil Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin 80 illiyində – yazıçıların XII qurultayında gördüyüm Yevgeni Reynin “Şifrovka” (“Шифровка”) adlı cəmi 16 misralıq şeiri var. Həmin şeiri dəfələrlə oxuduqdan sonra vaqifanəlikdə ancaq şairlərin şifrlərlə, venzel-monoqramlarla, Koelyonun “Kimyagər” romanı m...
“Başsız” Məhəmməd qandı ki, öləcək… (Hekayə)
Oqtay Qorçu Allah rəhmət eləsin bizim Mirzə Cəlilə, “Ölülər”in yiyəsinə!.. Bu da elə bil el-obanın yazılmamış qanunu idi. Əzəldən özülü belə qoyulmuşdu deyə kənd camaatı da çıxa bilmirdi dədə-baba adətindən. Yəni bu dağ kəndinin sakinləri üçün hər hansı Allah bəndəsini vilayətdə məşhur-cahan etmək ...
Rafiq Tağı Mükafatı məzar başında verildi
“Dalğa” Gənclər Hərəkatı noyabrın 23-də Rafiq Tağı Mükafatının təqdimetmə mərasimini keçirib. Mükafat Kulis.az-ın redaktoru, yazar Şərif Ağayara, “Azadlıq” radiosunun “Oxu zalı”nın redaktoru, yazıçı Nərmin Kamala və “Qanun” nəşriyyatının direktoru Şahbaz Xuduoğluna verilib. “Azadlıq” radiosu bildiri...
Xətainin şükürü
Azər Qaraçənli Ey Xətai[1], qəm yemə, hər sözündə Yaradana şükür elə, çünki hər işdə həmişə sənin köməyinə çatan odu: Ey Xətai, ğəm yemə, hər sözdə şükr et xaliqə, Çün sana hər işdə daim Həqdürür fəryadrəs[2]. Şah İsmayıl Xətainin əsərlərində bu ruhda, şükranlıq bildirən misralara tez-tez rast gəlmə...
Mükafat marafonu (praemium)
İbrahimxəlil Unudulmaz Məmməd Araz yazırdı ki, ölə-ölə yazmıram, yaza-yaza ölürəm. Bu öz arazbarı və yazağzı yasəmənli yerində. Amma unudulmaz Məmməd müəllimin bir “Vətən mükafatı”, bir də bir “Nobel mükafatı” adlı şeirləri də var. “Vətən mükafatı”nda belədir: Heç bir mükafatın yetmədi mənə, Bircə “...
Millət şərqisi
Tofiq Fikrət Çeynəndi yetər varlığımız cəhl ilə qəhrə, Doğrandı mübarək vətənin bağrı səbəbsiz. Birlikdə bu gün tapmalıyıq dərdinə çarə, Can qardaşı, qan qardaşı, şan qardaşıyıq biz. Millət yoludur, haqq yoludur, tutduğumuz yol, Ey haqq, yaşa! Ey sevgili millət, yaşa, var ol! Gəl, qardaş, anan xalq ...
Tusinin şükürü
Azər Qaraçənli Nəsirəddin Tusi[1] “Əxlaqi-Nasiri” əsərində yazır ən yüksək dəyər ədalətdi[2], ədalətin də birinci şərti Tanrının haqqını qaytarmaqdı. Tusi bunu yazanda Aristotelə söykənir. Yazır Aristotelin dediyi kimi ədalətin birinci şərti odu insan bütün xeyirli işlərin, faydalı əməllərin ilhamçı...
Otuz ildən sonra (Saday Budaqlının “Yolüstü söhbət” kitabına ön söz)
Aradan otuz il keçib, ancaq o əl boyda kitabdan ürəyimə düşən gümüşü işıq hələ də öləziməyib. “Yazıçı” nəşriyyatında “Müəllifin ilk kitabı” seriyasından nəşr olunsa da, “Döngə” Saday Budaqlının heç də ilk kitabı deyildi; bundan bir il qabaq, yəni 1984-cü ildə onun Moskvada da “Uduş” (“Vıiqrış”) adlı...
Şuşa dumanı
Natiq Məmmədli “Anam deyirdi, ayaqlarım sızıldayır, duman gələcək. Gəlirdi də…” Hikmət Sabiroğlunun “Qarabağ söhbətləri”ndən “Yalançısan, yalançı! Bəs deyirdin ayağım ağrıyanda yağış yağır. Hanı yağmadı ki. Heç vaxt yağmır da. Sənin nə yalançı ayaqların varmış” – , Amil həkim evdən çıx...
Saday Budaqlının “Yolüstü söhbət”i çıxıb
Nazirlər Kabineti yanında Tərcümə Mərkəzi tanınmış yazıçı, tərcüməçi Saday Budaqlının 60 yaşı münasibətilə nasirin “Yolüstü söhbət” kitabını nəşr edib. Tərcümə Mərkəzindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, kitaba yazıçının “Zədə” romanı, povestləri, doxsanıncı, ikimininci illərdə yazdığı hekayələri toplanıb....
Bayraq
Şəhriyar Məcnun Gözümün bəbəyi, gözümün nuru, Damarda çağlayan qanım, a bayraq! Namusum, qeyrətim, şərəfim, şanım, Sənə qurban olsun canım, a bayraq! Qız-gəlin başında örpəyə dönüb, Analar saçında dən olmalısan. Şəhid oğulların qanlı kəfəni, Sağ ikən libası sən olmalısan. Sən gərək Qırxqızın zirvələ...
Nizaminin şükürü
Azər Qaraçənli Nizami Gəncəvi[1] Tanrıya çox şükür eləyən bəndə olub. Şeyx Nizami “İskəndərnamə”də deyir sözləri bu dairədə düzəndə, yəni əsəri qələmə alanda Tanrını köməyə çağırdım, Tanrıdan bu naməni əziz, mübarək eləməyini, onu əziz tutanları da əziz eləməyini istədim, poemanın oxuculara sevinc g...
Xaqaninin şükürü
Azər Qaraçənli Xaqani[1], üç şeydən gözəl, de, nə var: Cavanlıq, rahatlıq, bir də güzaran. Sənin ki, hər ücü varındır, şükr et, Onları bir yerdə tapmaz hər insan[2]. Ancaq ömrü keşməkeşlərdə keçmiş Xaqani Şirvaninin cavanlığında da bir rahatlıq, güzəran tapdığına inanmaq çətindi. Dülgər oğlu şairli...
Qəzalinin şükürü
Azər Qaraçənli Əbu Hamid əl-Qəzali[1] deyir şükürün məqamı böyük, dərəcəsi ucadı, hər kəs onda olan həqiqətə yetişə bilməz[2]. Qəzali “Kimyayi-səadət” (“Səadət kimyası”) əsərində yazır dinin bütün məqamları üç prinsiplə gerçəkləşir: elm, hal, əməl. Bünövrədə elm durur, ondan hal, haldan əməl yaranır...