İşıq dirəyi (hekayə)
Oqtay Qorçu
Dünəndən bəri aramsız yağırdı. Qardan, çovğundan canına üşütmə düşən hər kəs qaçıb sığınmışdı öz evinə.
Dözmədi, bayaqdan ürəyi istəyirdi, nəhayət, özündə cəsarət tapıb isti yerindən qalxdı, əllərini ovuşdura-ovuşdura eyvana çıxdı, üzünə çırpılan qar dənələrinin ağ vahiməsindən titrəyə-titrəyə bir siqaret yandırdı. Hökmlü şaxtanın hüzurunda yağan hər qar dənəsi gecə meydanında rəqs edirdi. Qarlayırdı…
Ata evində, beş nəfərlə üçotaqlı mənzildə yaşasa da, ömründə bircə dəfə olsun bu dar dalanlardan, qırlı, yastı damlardan bezikib köhnə məhəllədən köçmək fikrinə düşməmişdi. Əlli-altmış ilin dərd-qubarını nəhəng sal daş təki ürəyindən asan, onun doğulub-böyüdüyü bu səs-küylü küçə indi bumbuz sükutu ilə çoxdan adını keçmişə yazmış ölü adamın portretinə bənzəyirdi.
Şaxtalı fevral qışının qovaraq küləyi Yerin başına qar bəxşişi səpələyirdi. Hər tərəf ağappaq qara bürünmüşdü. Hələ də qar yağırdı: “Ay Allah! Belə getsə, sabah da işə gedə bilməyəcəm, əşşi, nə vecimə e.. Elə yaxşı bəhanə oldu, fağır canım bir-iki gün dinclik tapar. Külək nə təhər sovurur e… Hı, dəli düşüb qar dalınca. Hə, əsl qış belə olur bax. Amma kim nə deyir desin, çox gözəl mənzərədi”.
Soyuq da olsa küləyin döydüyü daş eyvandan çəkilmək istəmirdi, elə bil ilk dəfə qar görürdü, heyrətlə baxa-baxa qalmışdı. Üşüsə də canını dişinə sıxıb dözürdü: “Belə qış tamaşasından axı kim doyar?! Bəh-bəh! Şükür gözəl yaratdığına, İlahi!”
Üzünə çırpılıb yanaqlarından öpən, gözlərinə dolan qarın soyuq nəvazişindən vəcdə gəldi: “Qəşşəəngg!”
Göy “papaqlı” nazik siqaretini kötüyünəcən çəksə də, içəri keçməyə tələsmirdi. Qar kəsmək bilmirdi. Nədənsə özgə heç nə barədə fikirləşmək istəmirdi. Bu fevral gecəsində bayaqdan başına qar döyən, beton inadıyla daş təki lal olub indiyədək ancaq ona tapşırılan işi görən, həmişəki kimi öz yerində dimdik durub küçə-küçə dolaşan şəhərli zülmətin qorxulu kölgəsini sındırıb adamların ayaqları altına sərə-sərə ötüb-keçənlərə yol açan, fəqət indi təklənmiş təpəgözə bənzəyən, bayaqdan gözünü qırpa-qırpa gah sönən, gah yanan işıq dirəyinin tək lampasına baxanda ağlına gələn ilk sualla özünü sınağa çəkib özünə cavab tapmaq istədi: “Görən, işıq da üşüyür?”
Gözlərini dikmişdi işıq dirəyinə. Öz istisinə qızınan gur işıq boranla çarpışırdı. Bu qış gecəsi təklənən uzun işıq dirəyinə xeyli baxdı: “Hə, bənzəyir. Həqiqətən də”.
Yol kənarındakı işıq dirəyinə qıraqdan baxanda yalquzaq iştahalı qarın cəngindən zorla qurtulmağa çalışan məşəlli nəhəngə oxşayırdı lap.
Qar yağırdı, fevral qarı. Sısqa-sısqa axıb boşluğa süzülən isti işığın damlaları buğlana-buğlana sazaqlı gecənin sinəsinə düşür, beləcə don vurmuş adsız sükutun havasında gömülüb qarın altında qalırdı. Zülmətin zəhmini dələn işıq qar yağandan bəri öləziyə-öləziyə qalsa da hələ gözünü yumub sönməmişdi. Var qüvvəsi ilə, gücü yetdiyi qədər öz işığını saçırdı, qarlı qışa can vermək, yeri-göyü sovurub süpürən bu dəlisov çovğuna belə asanlıqla təslim olmaq istəmirdi. Axı onun uzun, möhkəm dirəyi, iri lampası, gur işığı vardı, qar hələ də ara vermədən yağsa da…
Çox əlləşib-vuruşsa da işığın dirənişi uzun çəkmədi. Günortadan bəri meydan alıb kiriməyən, tükürpədən qaraqışqırığıyla məhəlləyə başağrısı gətirən, buz qırmancının vıyıltısı iliyə işləyən dəli küləyinə güvənən fevral qarıyla mücadilədən ümidi sınıxan dirəyin işığı, nəhayət, yorulub tək gözünü yumdu. Qəfildən işıq dirəyinin lampası söndü. Gözlərinə inanmadı, bunu görəndə bir az üşəndi də: “Noldu buna? Yoxsa işıq da dondu, öldü yəni?”
Əhvalı dəyişdi, dilxor olduğundan daha eyvanda dura bilmədi…
Ertədən oyanıb yerindən qalxanda yuxulu-yuxulu tez boylanıb pəncərədən bayıra baxdı, gördüyünə elə sevindi ki, az qala uşaq kimi bağıracaqdı. Ürəyində kiməsə meydan oxudu, elə bil kiməsə acıq verirdi: “Əntiqə! Bax, belə olur e axırı. Bəs necə, işığın da Allahı var axı”.
Üç gün aramsız yağan qar kəsmişdi. Rəhmətlik anasının həmişə “təkşamlı” adlandırdığı paslı dəmir boğazlı işıq dirəyinin canına isti keçmişdi deyə dirilişini müjdələyən elektrik lampası şövqlə qarlı gündüzə işıq saçırdı.
23-25 fevral 2021-ci il, Bakı
