• Rubrikalar
    • Rubrikalar
    • Xəbər
    • Şərh
    • Tribuna
    • Foto
    • Video
  • Media hüququ
    • Media hüququ
    • Analiz
    • Qanunvericilik
    • Hüquqi yardım
  • Media tənqidi
  • Dünyanın səsi
.

  • Email
  • Facebook
  • RSS
  • Twitter
  • YouTube
  • Rubrikalar
    • Xəbər
    • Şərh
    • Tribuna
    • Foto
    • Video
  • Media hüququ
    • Analiz
    • Qanunvericilik
    • Hüquqi yardım
  • Media tənqidi
  • Dünyanın səsi

Birjamız olsa…

  • 24 Aprel 2020
  • comments
  • hikmet
  • Posted in ManşetTribunaYazarlar

Rövşən Ağayev

Bu həftə layt markalı neftin qiymətinin mənfiyə düşməsi çox müzakirə olundu. Hamının cavab axtarırdı: axı neft necə mənfi qiymətə satıla bilər?..

Mənfiyə düşən may ayının fyuçers qiymətləri idi – yəni qiymətli kağız formasında olan, hələ real alğı-satqı tarixi çatmayan, kağız üzərində olan öhdəliklərin alğı-satqısı.

Azərbaycanda normal bir birja olsaydı, cəmiyyət real birja əməliyyatlarını görsəydi, bu sahədə tələbata uyğun peşəkar birja iştirakçıları yaransaydı, həmin şəxslər maarifləndirən çıxışlar etsəydi, adamlar neft birjalarında baş verənləri daha məlumatlı şəkildə izləyə bilərdi. Birjalar bazar münasibətlərinin ayrılmaz tərkib elementlərindən biridir – bu institutların olmadığı ölkələrin primitiv bazar sistemi dərhal üzə çıxır.

Azərbaycanda yalnız Bakı Fond Birjası var. Bu təsisatın nə dərəcədə effektiv çalışdığını bilmək istəsəniz, internetdə axtarış verin, onun saytına baxın və dövlət sektoru (hökumət və dövlət şirkətləri) nəzərə alınmadan dövriyyəsinə baxın, nəticəni özünüz qiymətləndirin. İlkin kütləvi yerləşdirmənin aparılmadığı, ölkədə iqtisadi ab-havanı müəyyən edən indekslərin olmadığı fond birjası ətrafında müzakirə aparmağa dəyərmi?

Amma ən azından yaxşı bir aqrar birja formalaşdıra bilərik. Taxılı, heyvandarlıq məhsullarını, pambığı, texniki üzüm sortlarını və sair aqrar məhsulları rahatlıqla bu birja üzərindən reallaşdırmaq mümkündür.

Aqrar məhsulların birjada topdansatışının çox böyük üstünlükləri var. Əvvəla, xırda istehsalçılar kiçik partiyalarla (100-500 kiloqram arası) məhsulu pərakəndə satmaqdan xilas olacaq. Çünki bir çox ölkələrdə birjalara məhsul partiyasının daxil olmasına minimum hədd qoyulur – məsələn, taxıl ən azı 5 tonluq, yun 1 tonluq partiyalarla daxil ola bilər. Bu halda xırda istehsalçıların birjaya çıxış naminə bir araya gəlməsi zərurəti qaçılmaz olur, qiymətin formalaşması üçün daha əlverişli iqtisadi mühit yaranır.

Başqa üstünlük: fermerlərin məhsulunun zəmanətli qiymətlə alınması üçün hüquqi mexanizmlər yaranır. 6 aylıq, məhsullar 1 illik fyuçers müqavilələri ilə zəmanətli alıcılar tapırlar. Birja rəsmi qeydə aldığı müqavilələr və pul formasında götürdüyü təminat öhdəliyi ilə bütün münasibətləri icbari hüquqi çərçivəyə salır.

Fyuçerslərin timsalında ölkədə törəmə maliyyə alətlərinin inkişaf eləmiş bazarı yaranmağa başlayır. Bu bazarın yanında sığorta bazarının inkişafı qaçılmazdır, çünki fyuçers müqavilələrinin risklərdən sığortalanmasına böyük tələbat yaranır. Eyni zamanda peşəkar brokerlik institutunun yaranması karyera və pul qazanmaq üçün perspektivlər açır.

Birjanın xüsusi elektron platforması vasitəsilə uzunmüddətli fyuçers müqavilələrinin bağlanmadığı, ənənəvi birja məhsulu olmayan bəzi məhsulların (məsələn, tez xarab olan meyvə və tərəvəzlər) onlayn hərraclarını da təşkil etmək olar. Məsələn, kimsə sabah 2 ton ərik, heyva və ya gilası bazara çıxara biləcəyini bilirsə, məhsulunu onlayn hərraca təqdim edir, gün ərzində qiymət təkliflərini toplayıb razılaşma əldə edə bilir.

Müəllifin başqa yazıları:

Pensiya yaşı artsınmı?

Gedən pul gələn pulu yeyir

Aclıq, yoxsa yoxsulluq həddi?

Gerçək SSRİ və gerçək Rusiya…

İdxal azaldı: manat dinclik tapa bilərmi?

Büdcə: dəyişən nədir, dəyişməli olan nə?

Dollar pəhrizi

Pambığın ağır yükü

Ucuz manat niyə ixraca yol açmır?

Zənginlərin pulunu necə saymalı?

Milli gəlirdən kimə nə çatır?

Dərmanın çarəsi

Qalan 4 ayda manatı nə gözləyir?

Məşğulluq niyə leqallaşmır?

Nazirin dedikləri və gerçəklik

İşsizləri udan sirli mənbə

Sadə verginin çətin məqamları

Bahalıq tarifləri

Qara qutunu ağardanda…

Minimum təkliflər

Uşaq pulu təklifləri: çıxış yolu nədir?

Statistika islah edilməlidir. Kökündən

Böyük pullar kimlərin işinə yarayıb?

Artan idxalın cavabsız sualı

İslahat mübahisələri: gerçək islahatlar necə olur?

Artan maaşlar, dəyişən büdcə, cavabsız qalan suallar

Vətəndaşın səsi – rifaha yol

İş yeri statistikasından doğan suallar

Niyə tıxacdayıq?

Büdcəni necə müzakirə etməli?

Ümidsizliyin çarəsi

Avtomobil parkımız niyə köhnəlir?

Dərdə dərman

Qazaxıstanla fərqimiz

Milyardların ünvanı

Qərar müşkülünün çözümü

Sabit qəbzlə işləyəni nə yeniliklər gözləyir?

  • 24 Aprel 2020
  • comments

Ramazan təqvimi: 2020

  • 24 Aprel 2020
  • comments

About author

hikmet

Son materiallar

comments
Dünyanın səsiManşetŞərh

Putin qorxu yaradır – CNN

GLOBALS:0
comments
ManşetTribunaYazarlar

Ştirnerdən Bazarova anarxizm

GLOBALS:0
comments
ManşetXəbər

“Bu zorakılıq dövlətimizi hörmətdən salır”

GLOBALS:0
comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Qoşa seçkinin ittifaqları

GLOBALS:0

Tags

  • Sosial
  • Yazarlar

Rəylər

Do not miss

comments
Dünyanın səsiManşetŞərh

Putin qorxu yaradır – CNN

Son materiallar

comments
Dünyanın səsiManşetŞərh

Putin qorxu yaradır – CNN

GLOBALS:0
comments
ManşetTribunaYazarlar

Ştirnerdən Bazarova anarxizm

GLOBALS:0
comments
ManşetXəbər

“Bu zorakılıq dövlətimizi hörmətdən salır”

GLOBALS:0
Copyright © 2020
  • Saytın xəritəsi
  • Əlaqə
  • Müəllif hüquqları
  • Haqqımızda