Daha küçənizə gəlməyəcəyəm… (Taleh Həmidin şeirləri)
Şair, publisist və jurnalist Taleh Həmid 64 yaşında vəfat edib.
1952-ci ildə Şəmkir rayonunun Dəllər Cəyir kəndində doğulan Taleh Həmid Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinin məzunudur.
“Ulduz” jurnalının şöbə müdiri, “Yeni fikir” qəzetinin baş redaktoru, “Müstəqil qəzet”in təsisçisi və baş redaktoru vəzifələrində işləyib. Regionların İnkişafı İctimai Birliyinin sədr müavini olub.
Şeir və publisistika kitablarının müəllifidir.
Taleh Həmidin şeirlərindən seçmələri oxuculara təqdim edirik.
Ruhu şad olsun!
Oldu
Bu qoca aləmin dağı, çayı var,
Fəsillər bölünüb – qışı, yayı var.
Çox da ki, hərənin ayrı payı var,
Biri çox, biri az olanlar oldu.
Əzəldən dünyada haqq var, nahaq var,
Belə yaranıbdı – baş var, ayaq var.
İnsan var, adam var, adamsayaq var,
Doğrunu tərsinə qananlar oldu.
Yarandıq, bölündük doğmaya, yada,
Pərvanələr gördüm – çaxıldı oda.
Gör neçə aşiqlər getdilər bada,
Məhəbbət bağında talanlar oldu.
Mənə əzab verən – mənə döz deyir,
Mətləb qanmayanlar indi söz deyir.
Yalan ayaq tutar, yeriməz deyir,
Həqiqəti əyən yalanlar oldu.
Gəzdim dərələrdə, dolaşdım yalda,
Gözüm ormanlarda, könlüm xəyalda,
Xoşbəxtlik deyilən o sonsuz yolda
Qismətim azacıq xoş anlar oldu.
Ömür dediklərin keçir beləmi,
Ay Taleh, yoruldun, bezdin, eləmi?
Çiyninə yük olan o qəm şələni
Nə görən, nə də ki, alanlar oldu.
01.11.2012
Görərsən yoxam
Özüm də bilmirəm, axı nədəndi,
Küsəyən olmuşam, kövrək olmuşam,
Xəyallar başımda dumandı, çəndi,
Dönüb bədən boyda ürək olmuşam.
Sənsiz il bilirəm hər dəqiqəni,
Gözümdən yaşı da silə bilmirəm.
Daha həsrətinə yandırma məni,
Gəlmirsən, sakitcə ölə bilmirəm.
Mən bir günəbaxan – günə sarıyam,
Qaytar o bahara – çağıma məni.
Deyirdin çinartək çox vüqarlıyam,
Qoymaynan içimdən sınmağa məni.
Çox da ki, nəğmələr düşmür dilimdən,
Qarşıda nələr var, axı nə bilim,
Elə əl gəzirəm tutsun əlimdən,
Elə dağ gəzirəm söykənə bilim.
Zaman ötüşübdü, vaxt o vaxt deyil,
Daşlardan-daşlara gəl çaxma məni.
Adım aldatmasın, baxt o baxt deyil,
Tale ümidinə buraxma məni.
Qoyma nəzərindən, gözündən məni,
Səbir də qalmayıb dalınca baxam.
Apar gözlərində, apar, sən məni,
Gedərsən, gələrsən, görərsən yoxam…
05.11.2012
Anamın nə kövrək məzar daşı var…
Yanına gələndə həsrətim sönür,
Ocağa çevrilir, alova dönür,
İçim pöyşələnir, əlim isinir,
Anamın nə isti məzar daşı var!
Dinir, xəbər alır hər əhvalımı,
Kim daş çağırıbdı, bu daş zalımı?
İsladır quruyan yanaqlarımı,
Ay Allah, daşın da öz göz yaşı var!
Önündə varlığım çəkilir dara,
Bələnir yağışa, üz sürtür qara,
Ünvan göstərirəm qəlbidaşlara,
Anamın nə kövrək məzar daşı var!
09.12.2012
Gəncliyimi yada saldım
Bu gün yenə gəncliyimi yada saldım,
Qaranquştək uçub gedən
O günləri, o illəri xatırladım.
Uzaqlara uçub gedən
Durnaların karvanında
Xəyal məni necə çəkdi
Buludlardan-buludlara.
Üz qoymadım, baş vurmadım
Haralara?
Dağlar aşdım, yollar keçdim,
Yağış kimi səpələndim
Çöl-çəmənin sinəsinə.
Durub heyran kəsildim mən
Torağaylar nəğməsinə.
Arıların öpüşündən
Çiçəkləri xumar gördüm,
Bulaqları coşar gördüm,
Qaynar gördüm,
Buludları göy üzündə
Oynar gördüm.
Zirvələrdə çəkildikcə
Şimşəklərin çaxmağı,
Taya-taya buludlara od düşürdü.
Dağda təkə, çayda
Balıq hürküşürdü.
Nə vardısa, özünə
Bir sevgili seçirdi.
Təbiətin canından
Cavanlığı keçirdi…
Yanvar, 2013
Şaiq ölən gün
O dəm, o an,
O vaxt, o zaman
İçimdən ilğımlar, odlar keçən
Səhra idim, çöl idim.
Şaiq Vəli ölən gün
Mən də öldüm…
Amma məni
Sonra dəfn edərsiniz –
ən sonda…
Şairi öldürüb,
Ağlamaq nədir? –
bilərsiniz onda…
Bilərsiniz ölümdən betərdir
Bir ürəyin göynəmi.
Sorarsınız, nə idi,
Şairin dərdi, qəmi?!
Mən azdan-çoxdan bilirdim
Şaiqin dərdini.
Şaiq ölən gün
Hirsimdən öldürdüm
Olmayan imkanımı…
Bizi birgə dəfn edərsiniz,
Bütün imkansız şairlər
Bir sinif kimi öləndə…
Bir də
Şaiqin məzarı üstə
Yovşan güləndə…
08.02.2013
Ey bahar, anama oxşatdım səni!
Baharın nəfəsi dəydi üzümə,
Elə bil anamın nəfəsi idi.
Qapıda qayğılı bir quş oxudu,
Nəğməsi anamın nəğməsi idi.
Əsdi sərin-sərin xəfif küləklər,
Durnalar göylərdən bir köç saldılar.
Uçduqca havada göy kəpənəklər,
Qızılı şəfəqlər yarpaqladılar.
Laləli düzlərin rəngi qırmızı,
Çiçəkli çöllərin naxışı min-min.
Yağış titrədəndə körpə yarpızı,
Sandım şah damarı əsdi qəlbimin.
Elə bil səmada alışdı odlar,
Şimşəklər oynadı, ildırım çaxdı.
Göydə gözlərini sıxdı buludlar,
Yerdə çiçəklərin göz yaşı axdı.
Ey bahar, qarşıma gülərüz çıxdın,
Anama oxşatdım, anama səni.
Ruhuma hopdurub, köksümə sıxdım
Sənin nəfəsini, sənin nəğməni.
Eşqinlə köklədim şair eşqimi,
Köçdü təravətin duyğularıma.
Anam yuxulara döndüyü kimi,
Sən də dönərmisən yuxularıma?
Bir həsrət üşüdür nədən qəlbimi,
Əlimin altında sinəm ocaqdı.
Nəfəsin anamın nəfəsi kimi,
Bir payız gizlicə soyuyacaqdı…
Göz dikili qalıb sonsuz yollara,
Duyğular ürəyin toyu, yasıdı.
Demə, anam hara, bəs bahar hara? –
İnsan təbiətin bir parçasıdı.
Hər köçən yarpağın göynəkdi yeri,
Sızlayan budaqlar bir də isinməz.
Bahar qayıdacaq, dönəcək geri,
Anamın səfəri sonsuz, tükənməz…
Bir çiynimdə sevinc, bir çiynimdə qəm,
Qoymadım içimdə ümidlər ölə.
Deyirəm bir zaman bu bahar kimi
Anam da dünyaya təzədən gələ.
Ey bahar, anama oxşatdım səni!
Hicranmı dolaşdı, de, yollarında?
Sən hələ, sən hələ heç gəlməmişdən
Harasa köçürdün xəyallarımda.
13-15.02.2013
Ürək, ağrımağın zamanı deyil
Hərdən gizli-gizli, hərdən aşikar,
Sinəmi göynədən ağrılarım var.
Bir ömrü isidib, onu yaşadan
Neçə şirin-şirin duyğularım var.
Qoy səni yormasın yoxuşlar, yollar,
Ürək, ağrımağın zamanı deyil.
Sənsiz nə karəyəm danışam, güləm,
Bu alovlu sinəm, bu odlu sinəm
Sevgi təşnəsidir əzəldən, bilsən.
Çox əllər tutsa da bəzən əlimdən,
Yüz əl itələdi geri sinəmdən.
Yaxın gəl, düşünək, bir sən, bir də mən,
Ürək, ağrımağın zamanı deyil.
Təkcə sevinc deyil, bilirəm, həyat,
Beş-on işləyib, yorulur saat.
O, zamanı sayır, sən ömrü saydın,
Çox çətin olardı sən vurmasaydın,
Xeyirxah, rəhmli, mərd olmasaydın.
Geriyə baxanda dönərək indi,
Qəlbimdə nə qədər suallar dindi.
Atəşindən illər, günlər isindi,
Hərdən yorulanda, fikrə dalanda,
Sən mənə söylədin – həyat şirindi,
Ürək, ağrımağın zamanı deyil.
Nə çəkmişik, bilən olnsuz biləcək,
Ötən çox günləri ulduz biləcək.
Dostlar kədərlənib, düşmən güləcək,
Darıxma, ürəyim, olanlar olur,
Bir gün ağrımağın vaxtı gələcək,
İndi ağrımağın zamanı deyil.
17.02.2013
Atamın şəkli
Bir yanda saatın dəmir əqrəbi,
Bir yanda zamanın suları axır.
Başımın üstündə atamın şəkli,
Gözləri gözümün içinə baxır.
Mənim iş otağım, mənim öz dünyam,
Kitablar, varaqlar, sözüm-söhbətim.
Burda çarpışıram hər səhər, axşam,
Xəyaldı, sualdı ömür möhlətim.
Dünəndə nə qaldı? – Bir həsrət yeri,
Anlar, dəqiqələr sanlı, çəkili.
Zaman ötüşdümü – qayıtmır geri,
Mənə nələr demir atamın şəkli!
Atalı anlar da xatirə olur,
Analı dünya da xatirə olur.
Elə zaman gəlir, elə vaxt gəlir
Gördüyün röya da xatirə olur.
Şəkil mənə baxır sağdan, solumdan,
O, mənim ömrümü-günümü sayır.
Mehriban-mehriban tutur qolumdan,
Bir arzu qurtarır, biri başlayır.
Vaxtın hesabını istəyir məndən,
Arzular sevdalı, ömür istəkli.
Daha çoxdan çıxıb şəkilliyindən,
Atamın özüdü atamın şəkli.
Vaxtı sakit-sakit seyr eləsək də,
Vaxt gəlir sükut da haray qoparır.
Atamın şəkili tutub əlimdən,
Məni haralara çəkib aparır?!
İnana bilmirəm ömrün hökmünə,
Könlümə uşaqlıq həvəsi gəlir.
Atamın şəklinin qaçır üstünə,
Atamın oğlunun nəvəsi gəlir.
Sizdədir mənası uzaşan anın,
Şəkillər, şəkillər, sirr-soraqsınız.
Başına dolanım qoca dünyanın,
Biz qurtaran yerdə – sizlər varsınız!
28 fevral 2013. Şəmkir, Dəllər-Cəyir
Ana itirəndə
Qoymayın təklənib tənha qalmağa,
Belə anda xatirələr səs edir.
Könül oxşamağa, hayan olmağa
Bir telefon zəngi – o da bəs edir.
Dərdini soruşun, halını sorun,
Niyə görmürsünüz ürəyi dolub?
Sorğu ilə, sualla siz onu yorun,
O özü də bilmir ona nə olub.
Bir od zərrəsidir gözlərində yaş,
Baxmayın danışır, baxmayın gülür.
Başıma gəlibdir, bilirəm, qardaş,
Anası ölənin dünyası ölür…
Qəhərdən üşüyür ağızlarda dil,
Sınıq könüllərdə sınır səsimiz,
Əlli də, altmış da elə yaş deyil,
Ana itirəndə qocalırıq biz.
Xəyallar əlində əsir qalırıq,
Kösövü kül olan ocaq oluruq,
Ana itirəndə yetim qalırıq,
Ana itirəndə uşaq oluruq.
Bir ana şəkli də ovudur bizi,
Doğma da, uzaq da yaxına gəlir.
Qəfil ləpələnir ömrün dənizi,
İnsan dalğalarla baş-başa gəlir.
Qəhərdən üşüyür ağızlarda dil,
Sınıq könüllərdə sınır səsimiz,
Əlli də, altmış da elə yaş deyil,
Ana itirəndə qocalırıq biz…
İyul, 2013
Gəlməyəcəyik
Ulduzu göylərdən enən görmüşük,
Yanan ocaqları sönən görmüşük,
Biz hansı gedəni dönən görmüşük? –
Bir də bu dünyaya gəlməyəcəyik.
Ağın ağ rəngi var, qaranın qara,
Əbəs aldatmasın şirin xülyalar.
Gözlər dikilməsin sonsuz yollara,
Hər şeyin əvvəli, bir də sonu var.
Birin bir təkrarı, onun onu var,
Bir də bu dünyaya gəlməyəcəyik.
Eşqin alovunda biz kül olarıq,
Ömrün sehirində bir gül olarıq,
Deyirik, gülürük, nə qədər varıq,
Onsuz da yoxluğun üzü qaradı,
Bir də bu dünyaya gəlməyəcəyik.
İyul, 2013
Ömrü bitirdim
Adını, ünvanını,
Yerini-yurdunu bilmədiyim gözəl,
Qəfildən nə şirin qəhqəhə çəkdin.
Köksüm qubarlandı,
İtirdiyim gülüşləri
Qaytardın mənə.
Düz bir ömürdü gəzirəm o gülüşləri,
Onu harda itirmişdim, bilmirəm.
Küləklər qanadında,
Quşlar dimdiyindəmi
Gətirdi, bilmirəm…
Sən güldün, mən sevindim,
Gəldin, itirdiyimi tapdım,
Getdin – tapdığımı itirdim…
Bir gülüşü gəzə-gəzə,
Düz bir ömrü bitirdim.
31 avqust, Novxanı
Mən uşaq olanda
Nağıllar şipşirin,
Dastanlar bal idi,
Ömür bir arzuydu,
Xoş xəyal idi –
Mən uşaq olanda.
Tər-təmiz göy üzündə
Gəzişən ağ buludlar
Bulud deyil,
Uçan xalça idi,
Gəzən şal idi –
Mən uşaq olanda.
Mənim gözümdə onda
Bir az böyük adamlar
Niyə qos-qoca,
Niyə hər şey tapmaca,
Hər şey bir sual idi –
Mən uşaq olanda?..
18 sentyabr 2013-cü il
Nə yaxşı şair yarandım
Qızındım ömrün fəsillərinə,
İçimdə sönsəm də, içimdə yandım.
Sənə minnətdaram, qismətim, sənə,
Nə yaxşı dünyada şair yarandım!
Arzu eləmədim büllur sarayı,
Kimsənin yığdığı sona qalmayıb.
Şairlik Tanrının vergisi, payı,
Şairlər sevgidən şair olmayıb.
Uğursuz sevgilər kimə nə verdi
Ömrə kədərdən, qəmdən savayı?
Hər günüm duyğulu, qayğılı keçdi,
Demirəm illərim uçdu havayı.
Əkdim sətir-sətir yazdığım anda,
Əkinçi torpağa tum əkən kimi.
Arılar çiçəkdə bal axtaranda,
Mən də dərd axtardım su çəkən kimi.
Qəmi qəm içində bələmək olur,
Ehtiyac əlimi min dəfə sıxdı.
Gələn gələcəkdi, neyləmək olur? –
Qismətim qarşıma bu donda çıxdı.
Ürəyim kökləndi xoş duyğularla,
Mənim söz bağıma gülşən dedilər.
Nadanlar sözümü qanmasalar da,
Ariflər sözümə “Əhsən!” dedilər.
Döndü yuxulara, döndü ömür-gün,
Canın ağrısını can özü bilər.
Gördülər yanıram el-oba üçün,
Şair olan gərək yana dedilər.
Alovum başımda, tüstüm içimdə,
Ömür etdim doğmalar, yadlar içində.
Demirəm yaşadım zülüm içində,
Deyirəm əridim odlar içində…
Sentyabr 2013-cü il
Masazır gölü
Masazır gölü düşüncələrimdən
Gah dalğalı, gah ləpəli, gah da lal,
Gah mürgülü, gah yatağan, gah oyaq,
Göz işləyir, uçub gedir min xəyal,
Şair könlüm, sən sularda rəngə bax!
Yaman olur gözəllərin cilvəsi!
Sularında al günəşin közü var,
Qulağında qağayının gur səsi,
Gözlərində ulduzların gözü var.
Axşam düşür, ay sularda bərq vurur,
Səhər olur, al şəfəqlər daranır.
Bir də gördün ayna kimi durulur,
Bir də gördün öz-özünə bulanır.
Boz çöllərin əllərində piyalə,
Min illərdi içilməmiş qalır o.
Gah çəkilir, gah dartılır, gah gəlir,
Özü yığır yatağını salır o.
Bir üzü Novxanı, bir üzü Saray,
Bir üzü Masazır, bir üzü çöllər,
Ortaq olub gözəlliyə neçə pay,
Yol salır yanından obalar, ellər.
Yadıma kiminsə sözləri gəldi,
Təbiət diridi, təbiət ölü.
Yodu bir aləmdi, duzu gözəldi,
Bir sirri-xudadı Masazır gölü.
Bir də gördün dümağ olur qucağı,
Yay günündə qoynu qara bələnir.
Burda sönmür al günəşin ocağı,
Burda sular şəfəqlərdən ələnir!
2013, Novxanı
Əgər barışsaq
Saçlarına səpələnən
Qar olsaydı,
Onu nəfəsimlə əridərdim mən.
Yanağına süzülən yaş
Qəmdən, qəhərdən olsaydı,
Səni uşaq kimi kiridərdim mən.
Saçlarına hopan ağlar
Toz olsaydı,
Onu kirpiyimlə süpürərdim mən.
Yollar ayrıcında çaşıb qalsaydın,
Bir vaxt evinizə ötürdüyümtək,
Səni o günlərə ötürərdim mən.
Orda danışardıq
– Nədən danışsaq.
Orda barışardıq,
– Əgər barışsaq…
09 sentyabr 2013-cü il, Novxanı
Göldə səhər
Xəyal məni yenə çəkib aparır,
Sular kükrəyirlər, sular daşırlar.
Nə söhbət qurtarır, nə söz qurtarır,
Ləpələr nə şirin pıçıldaşırlar.
Gölə səpildikcə qızıl şəfəqlər,
Qızılı rəng alır ağ qağayılar.
Burda uşaq kimi doğulur səhər,
Burda səhərlərin öz anası var.
Yarır buludları zərif üfüqlər,
Qızıl tarla kimi qızarır sular.
Necə mehribandı hər gələn səhər,
Üzü təbəssümlü, gözü gülümsər.
Bu şıltaq dalğalar özünü yorub,
Qaçıb sahillərdə dincələcəkdi.
Bir zülmət gecənin bətnindən doğub,
Ən şirin, ən kövrək gün güləcəkdi…
27 oktyabr 2013-cü il
Gəlməyə
Daha küçənizə gəlməyəcəyəm,
Daha səndən ötrü ölməyəcəyəm,
Baharın gəlişi, payızın köçü –
Heç nəyin fərqində olmayacağam.
Yadında qalıbmı dəniz sahili,
Qərib qağayının o hıçqırtısı,
Nələr söyləmirdi eşqimin dili: –
Gah bəmi, gəh zili, gah qışqırtısı.
Soyuq ömrümüzdən əsən küləklər
Suları titrədə, ya titrətməyə.
Ürək hökm eləyə, hissim yox deyə,
Taleh o yerlərə gələ-gəlməyə.
Dolanırıq biz
Saat əqrəbində ötür ömür, gün,
Saat dairəsində fırlanırıq biz.
Bizi fırlatsa da bu Yer kürəsi,
Yerin də başına dolanırıq biz.
O dərin dəryaya nahaq daş atdıq,
Çox da öyünməyək – qurduq, yaratdıq.
Biz hardan gəlirdik, haraya çatdıq? –
Allah ümidinə dolanırıq biz.
İlişib qalırıq haqda-nahaqda,
Yerimiz hardadır? – Başda-ayaqda,
Okeanlar, dəryalar durulaşmaqda,
Hələ təzə-təzə bulanırıq biz?
Ömür dediyimiz bu qeylü-qalda
Axır bir sevdadı, əzəl bir sevda.
Bir gün kül olacaq görəsən o da,
Nahaqdan odlara qalanırıq biz.
Taleh Həmiddən Taleh Həmidə
Ayaqların yeni-yeni yer tutur,
Şirin dilin təzə-təzə söz tutur,
Böyüyürsən asta-asta,
Baharım, yazım mənim.
Adımdan adına, soyumdan soyuna
Pay düşən payım mənim!
Səni sabahlar gözləyir,
Sabahların xeyir gəlsin!
Milyon səslər içində
Sözün, səsin yüksəlsin!
Dünya yoldu –
hamarı var, daşı var,
Bu insanlar axınında
Ariflər var, naşı var.
Yolların hamar da,
Daş da olacaq,
İnsanlar tapılacaq –
Səni bircə sözdən başa düşəcək,
İnsanlar da olacaq,
kal armuda çevrilib,
Boğazında qalacaq.
Dünya belə olubdu, belə qalacaq,
Dünya belə gəlibdi, belə olacaq.
Sən özün ol, özün ol, nəvəm mənim!
Səni dəyişməsin hər əsən rüzgar,
Külək olub əsmə,
Addımını atanda, yeriyəndə,
yüyürəndə –
Tələsmə!
Sənə atılan daşlar
Mənə atılacaqdı.
Dünyada sonuncu
Bir yaxşı qalsa,
Biri ayağından itələsə,
Biri qolundan tutacaqdı.
Dünya səbirliləri, həlimləri sevir.
Səbrin qalxanın olsun!
Yaxşılıqlar, mərdliklər
Sənin ünvanın olsun!
Mən belə köklədim öz ilqarımı,
Təkcə adımdan adına,
Soyumdan soyuna
Pay vermirəm,
Həm də sənə tapşırıram
Arzularımı.
Onlar gərəyin olsun,
Bir də onu deyirəm:
Tanrı köməyin olsun!
Oktyabr 2013-cü il. Novxanı
