Nəsr
Zəlzələ hikməti
Pəncərədən açılan mənzərəyə baxa-baxa qəlbimdən keçənlər Fəxri Uğurlu Zəng vurub yuxudan oyatdılar: yer qımıldanıb, zəlzələ olub! Yerimdən qalxıb pəncərəyə yanaşdım, həyət-baca adamla doluydu. Bir-birinə həsrət qonşular isti yay gecəsində dərdləşmək üçün yaxşı fürsət tapmışdılar. Kişilər halay quru...
Vaqif Sultanlının “Kulikovo döyüşü” kitabı Londonda nəşr olunub
Bu günlərdə Londonda yazıçı Vaqif Sultanlının “Kulikovo döyüşü” (“The Battle of Kulikovo”) adlı roman və hekayələrdən ibarət kitabı nəşr olunub. “Rossendale Books” nəşriyyatının yayınladığı kitabı ingilis dilinə professor Abbas Qurbanoğlu, Cavid Abbaslı və Pərvanə Paşa çevirib. “Kulikovo döyüşü” Vaq...
Həyat dozanı aşanda
Cek Londonun “Martin İden” romanı haqqında Fəxri Uğurlu 1913-cü ildə Cek Londonun şöhrəti zirvəsinə çatmışdı. Həmin il o, dünyanın ən oxunan, demək, həm də ən varlı yazıçısı olmuşdu, hətta əqidə qohumu Kiplinqi belə bu məsələlərdə geridə qoymuşdu. Ta uşaqlıqdan bəri yük altından çıxmayan yorğun, cəf...
Vaqif Sultanlının mühacirət ədəbiyyatı ilə bağlı yeni araşdırması
Bu günlərdə Bakı Dövlət Universitetinin professoru, yazıçı-ədəbiyyatşünas Vaqif Sultanlının Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında yayınlanmış “Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatı: başlanğıcdan günümüzədək” kitabı ən qədim dövrlərdən çağdaş dönəmədək mühacirətin keçib gəldiyi yolun, zəngin ədəbi-bədii və nəzər...
Kapridə ədəbsiz ölüm
İvan Alekseyeviç Buninin “San-Fransiskolu cənab” povesti haqqında Fəxri Uğurlu Bunin göründüyü qədər sadə yazıçı deyil. Çexovdan sonrakı dönəmdə rus ədəbiyyatının ən böyük hekayə ustası odur. Buninin dünyagörüşü də Turgenevin, Çexovun həyata baxışına yaxındır. Hətta bu üç yazıçı arasında düşüncə bən...
Oxu, qardaşım, oxu (“Düşüncələr” silsiləsindən)
Mətanət Natiq Oxu, qardaşım, oxu 28 May Müstəqillik Günüdür. Park insanla doludur. Gözəl Bakımızın Alov qüllələrindən məlahətli, həzin bir səs yayılır. Bu səs şəhid Xudayar Yusifzadənin səsidir. Alov qüllələrinin üzərində onun gülümsəyən siması canlanır və oxuduğu “Vətən yaxşıdır” mahnısı eşidilir. ...
Din kimi poeziya, peyğəmbər kimi şair
Rayner Mariya Rilkenin poetik yaradıcılığı haqqında Fəxri Uğurlu Sevgidən şeirlər yazmayın, çoxdan bəlli olan tanış formalardan gen gəzin, bunlar işin ən çətin tərəfləridir… Gözəl obrazların olduğu bir yerdə özününkünü yaratmaq üçün möhtəşəm, yetkin güc lazımdır. Gündəlik həyatınızın Sizə dikt...
Nərimanın yazmayan qələmləri
Dünyaya ötən əsrin 58-ci ilində (iyun ayının 3-də) Qaraçöp mahalında göz açmış Nəriman Əbdülrəhmanlının 65 yaşı tamam olur. Nərimanı çoxdan, lap çoxdan tanıyıram, amma tanıdıqlarımın arasında Nəriman yeganə adamdır ki, onunla haçan, harda və necə tanış olduğum yadımdan çıxıb. Nəriman həmin günü yaxş...
Paralel xətlərin kəsişməsində
Lev Tolstoyun “Anna Karenina” romanı haqqında Fəxri Uğurlu “Bütün xoşbəxt ailələr bir-birinə bənzəyir, bədbəxt ailələrinsə hərəsi bir cür bədbəxt olur”. Elə ilk cümlədəncə paralelizm, kontrast, qarşıqoyma. Xoşbəxt ailə, bədbəxt ailə. Tolstoy haqq yolunun, həqiqətin, Allahın birliyinə inanırdı. Xoşb...
Xoşbəxtliyin ölümcül dozası
Qustav Floberin “Madam Bovari” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Flober Balzak kimi məhsuldar deyildi. Təqribən altmış illik ömründə bir sıra kiçik həcmli əsəriylə yanaşı cəmi üç roman ərsəyə gətirmişdi: “Madam Bovari”, “Salambo”, bir də “Duyğuların tərbiyəsi”. Əsərlərini böyük əziyyətlə, vasvasılıqla, z...
Təsadüflər cənnətindən zərurət türməsinə
Fəxri Uğurlu Alber Kamünün “Yabançı” romanı haqqında Vur-tut qırx dörd yaşında Nobel mükafatına layiq görülmüş Alber Kamü filosoflar arasında yazıçı, yazıçılar sırasında filosofdur. Əlcəzairin kasıb məhəlləsində atasız, ehtiyac içində böyüsə də, bir fikir adamı kimi o, çox tez yetişmişdi. 1960-cı i...
Onore de Balzakın etiqadı
Dahi yazıçının “Qobsek” novellası haqqında Fəxri Uğurlu Balzak haqqında pıçıltıyla danışmaq mümkün deyil. Onun yaradıcı qüdrəti ağlasığmaz möcüzələr göstərib. Hələ gəncliyində Napoleonun heykəlciyinin pyedestalına öz əliylə belə yazmışdı: “Onun qılıncla başladığını mən qələmlə tamamlayacağam”. Doğru...
Oblomovla Bazarovun dialoqu
Anton Pavloviç Çexovun “6 №-li palata” povesti haqqında Fəxri Uğurlu 1889-cu ildə 29 yaşlı Anton Çexov məşhur jurnalist, naşir, tənqidçi Aleksey Suvorinə məktubunda yazırdı: “…Yeri gəlmişkən, Qonçarovu oxuduqca təəccüblənirəm. Öz-özümə deyirəm: nəyə görə mən indiyəcən Qonçarovu birinci dərəcəl...
Ştirnerdən Bazarova anarxizm
İvan Sergeyeviç Turgenevin “Atalar və oğullar” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Bədii əsər onu yazanın xəyalı, yuxusudur. Yazıçının yuxusunu doğru-düzgün yozmaq üçün onun söykəndiyi fəlsəfi-estetik prinsiplərdən, onun dünyagörüşündən xəbərdar olmalısan. Məsələn, Dostoyevskinin, Tolstoyun əsərlərini İnci...
ANAR
Görkəmli ədibin yubileyinə təbrik əvəzi Anar Azərbaycanda ən çox oxunan, əsərləri ən çox müzakirə olunan yazıçılardandır. O zaman uşaq olsam da, yadımdadır ki, “Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi” romanı işıq üzü görəndən sonra az qala hər küçəyə, hər evə çəkişmə-dartışma salmışdı. Anlayan da, anla...
Divana döşəli Budda
İvan Aleksandroviç Qonçarovun “Oblomov” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Gözdən-könüldən uzaq əyalət kəndi. İdillik məkan. Bu kənddə vaxt irəliləmir, zaman öz oxu ətrafında fırlanır. Bu kəndin insanı zəhmiylə əzən uca dağları, sərt qayaları yoxdur, əvəzində yazda yaşıl çəmənlə, qışda qarla örtülən alçaq...
Knyaz Xristos
Dostoyevskinin “İdiot” romanı haqqında Fəxri Uğurlu “İdiot” romanı Fyodor Mixayloviç Dostoyevskinin yaradıcı ömrünə yekun vuran “Xəmsə”nin ikinci əsəridir. “Xəmsə”yə qədərki yaradıcılığı nə qədər maraqlı olsa da, Dostoyevskini dünya miqyaslı böyük yazıçıya çevirən bu beş romandır: “Cinayət və cəza”,...
Gözlənən ölümün melodiyası
“Cəhənnəmdən keçmiş mələk” avtobioqrafik romanına əlavələr silsiləsindən Müəllif: BİRCƏ Hərdən çox göynəyirəm, deyirəm Allah nənəmə lənət eləməsin, qoyaydı həkim bıçağı məni anamın bətnindən qaşıyıb küllüyə tullayaydı, yoldan ötən sümsük it qan pıtığının içində cücərməyə başlayan dölümü, mayamı yey...
Allahı öldürən filosof
Dionis elçisinin dörd ünsürü Fəxri Uğurlu Yeni Avropa fəlsəfəsində irrasional xəttin banisi Artur Şopenhauer təbiətin, insanın, bütövlükdə varlığın kor bir iradənin əlində oyuncaq olduğunu deyəndə vahid dünya iradəsini nəzərdə tuturdu, elə bir qüdrətli iradəni ki, onun dalğaları kainatın bütün nöqt...
Allahı qoruyan şair
Ramiz Rövşənin “Çərpələng uçuran bir uşaq kimi” şeiri ətrafında gəzişmə Fəxri Uğurlu Bu şeir azadlıq haqqında, daha doğrusu, azadlıqla Allahın vəhdəti haqqındadır. Allah dediyimiz insan idealının zirvəsi, azadlığın pik nöqtəsi, ruhun ən uca məqamıdır. Şair o məqama can atır. Əslində, Ramiz Rövşənin...