Körpələr və uşaqlar üzərində peyvənd sınağı – “Nyu-York Tayms”
Novator.az saytı ABŞ-ın “Nyu-York Tayms” qəzetində dərc olunan, koronavirus infeksiyası əleyhinə peyvəndin 12 yaşdan aşağı uşaqlarda, eləcə də altı aylıq körpələrdə sınaqdan keçirilməsi məsələsindən bəhs edən yazını ingiliscədən çevirərək oxucuların diqqətinə çatdırır. Yazının müəllifi Denis Qreydidir.
ABŞ-ın “Moderna” əczaçılıq şirkəti yeni tədqiqata start verib. Martın 16-da şirkət bəyan edib ki, COVİD-19 əleyhinə hazırladığı vaksini 12 yaşdan aşağı uşaqlarda, eləcə də altı aylıq körpələrdə sınaqdan keçirəcək.
Tədqiqata ABŞ və Kanadadan 6750 nəfər sağlam uşağın cəlb olunacağı gözlənir. “Moderna”nın sözçüsü Kollin Hassi deyib ki, şirkət indiyədək qeydiyyatdan keçmiş və ya peyvəndin ilkin dozasını qəbul etmiş şəxslərin sayını açıqlamaq istəmir.
Şimali Karolina Universitetinin peyvənd klinikasının baş həkimi Devid Vol (o, tədqiqata cəlb edilməyib) hesab edir ki, uşaqların peyvənd olunması barədə araşdırma aparmağa və peyvəndlənmənin uşaqlara təsirini öyrənməyə böyük ehtiyac var.
Başqa bir tədqiqat zamanı “Moderna” şirkəti öz peyvəndini 12-17 yaşlarında olan 3000 uşaq üzərində sınaqdan keçirib. Bu yaş qrupu üzrə tədqiqatın nəticələrinin yaya qədər açıqlanacağı gözlənir.
Peyvəndin kütləvi istifadəsi dərhal təsdiqlənmir. Yalnız nəticələr bəlli olduqdan sonra peyvəndin bütün uşaqlara vurulmasına icazə verilə bilər.
Valideynlər uşaqlarını COVİD xəstəliyindən qorumaq istəyirlər. Eyni zamanda uşaqların peyvəndlənməsi pandemiyanın sona çatması üçün zəruri olan kütləvi immunitetin yaranmasına kömək edəcək. Amerika Pediatriya Akademiyası əczaçılıq şirkətlərini peyvəndləri uşaqlar üzərində sınaqdan keçirməyə çağırıb.
Peyvəndin qızdırma, qol ağrısı, yorğunluq və əzələ ağrıları kimi yan təsirləri böyüklərlə müqayisədə uşaqlarda özünü daha çox büruzə verə bilər. Buna görə də həkimlər hesab edirlər ki, valideynlər uşaqların peyvəndlənməsindən sonra nə baş verəcəyini mütləq şəkildə bilməlidirlər.
“Moderna”nın apardığı tədqiqatda iştirak edən hər uşağa peyvənd 28 gün ara ilə iki dozada vurulacaq.
Tədqiqat iki hissədən ibarət olacaq. Birinci hissədə 2 yaşdan 12 yaşa qədər uşaqlara iki dozada, ümumi miqdarı 50 və ya 100 mikroqram olan peyvəndlər; 2 yaşdan aşağı uşaqlara iki dozada, ümumi miqdarı 25, 50 və ya 100 mikroqram olan peyvəndlər vurulacaq. (Böyüklər üçün bir doza 100 mikroqramdır.)
Hər yaş qrupunda peyvəndlənməli olan ilk uşağa peyvənd ən aşağı dozalarda vurulacaq. Uşağın peyvəndə hər hansı reaksiya verib-vermədiyini öyrənmək üçün onun vəziyyəti nəzarətdə saxlanacaq və daha sonra növbəti uşaqlara peyvənd nisbətən yüksək dozalarda yeridiləcək.
Bunun ardınca tədqiqatçılar aralıq təhlil aparacaqlar. Təhlil zamanı hər yaş qrupu üzrə orqanizmi virusdan qoruya biləcək ən uyğun və ən təhlükəsiz doza müəyyənləşdiriləcək.
Tədqiqatın ikinci hissəsində iştirak edən uşaqlara təhlilin nəticələri əsasında seçilmiş dozalar vurulacaq, yaxud duzlu sudan ibarət plasebo inyeksiya ediləck.
“Moderna” şirkəti öz vaksinini Milli Allergiya və Yoluxucu Xəstəliklər İnstitutu ilə birlikdə hazırlayıb. İndiki tədqiqatı da şirkət bu institutla birgə aparır. Araşdırmaya Perspektivli Biotibbi Tədqiqat və İnkişaf Federal İdarəsi də cəlb olunub.
Yan təsirləri qiymətləndirmək və antitel səviyyələrini müəyyənləşdirmək üçün peyvəndlənmiş uşaqlar bir il ərzində nəzarətdə saxlanacaqlar. Bunun nəticəsində tədqiqatçılar peyvəndin orqanizmi nə dərəcədə müdafiə etdiyini öyrənə biləcəklər. Antitel səviyyələri əsas göstərici olacaq. Eyni zamanda tədqiqatçılar uşaqların koronavirus infeksiyasını simptomlu və ya simptomsuz şəkildə keçirib-keçirmədiklərini müəyyənləşdirəcəklər.
Şimali Karolina Universitetinin peyvənd klinikasının baş həkimi Devid Vol “Moderna”nın planlaşdırdığı tədqiqatın yüksək səviyyədə təşkil edildiyini və bunun səmərəsi olacağını bildirir. Amma o, xatırladır ki, “Moderna” peyvəndini qəbul edən böyüklər iki il nəzarətdə saxlanacaq, uşaqların isə yalnız bir il nəzarətdə saxlanması planlaşdırılıb. Bu, doktor Volda sual doğurur.
Doktor Vol həmçinin peyvəndin dərhal azyaşlı uşaqlar üzərində sınaqdan keçirilməsinə təəccüblənir: “Biz peyvəndin azyaşlı uşaqlara təsirini araşdırmazdan əvvəl onun yeniyetmələr üzərində hansı nəticə verdiyini öyrənməli deyilikmi?”
Doktor Volun sözlərinə görə, uşaqların əksəriyyəti COVİD-19 infeksiyasını yüngül keçirir. İndiyə qədər çox az uşaqda xəstəlik ciddi həyati təhlükə yaradan ağır iltihaba gətirib çıxarıb.
“Johnson & Johnson” şirkəti də hazırladığı koronavirus peyvəndini yeniyetmələr üzərində yoxladıqdan sonra körpələr və uşaqlarda sınaqdan keçirəcəyini bəyan edib.
“Pfizer” və “BioNTech” şirkətləri birgə hazırladıqları peyvəndi 12-15 yaşlarında olan uşaqlarda sınaqdan keçirir. Bu peyvəndin getdikcə daha aşağı yaş qruplarında yoxlanacağı da açıqlanıb. Artıq ABŞ-da “Pfizer”-“BioNTech” peyvəndinin 16 yaşdan yuxarı uşaqlara vurulmasına icazə verilib.
Ötən aydan Böyük Britaniyada “AstraZeneca” peyvəndinin 6 yaşdan yuxarı uşaqlar üzərində sınaqları başlanıb.
Denis Qreydi
Mənbə: Nytimes.com
