• Rubrikalar
    • Rubrikalar
    • Xəbər
    • Şərh
    • Tribuna
    • Foto
    • Video
  • Media hüququ
    • Media hüququ
    • Analiz
    • Qanunvericilik
    • Hüquqi yardım
  • Media tənqidi
  • Dünyanın səsi
.

  • Email
  • Facebook
  • RSS
  • Twitter
  • YouTube
  • Rubrikalar
    • Xəbər
    • Şərh
    • Tribuna
    • Foto
    • Video
  • Media hüququ
    • Analiz
    • Qanunvericilik
    • Hüquqi yardım
  • Media tənqidi
  • Dünyanın səsi

Virus dönəminin dərsləri

  • 13 Aprel 2020
0
SHARES
FacebookTwitterPinterest

Natiq Cəfərli

Niyə ABŞ, Yaponiya, Avropa ölkələri operativ, effektiv iqtisadi qərarlar alaraq biznesə dəstək ola bilir, xalqa birbaşa yardımlar edir, Azərbaycanda isə bu mümkün olmur?

Birincisi, həmin ölkələrdə seçki var deyə hökumətlərin xalq qarşısında məsuliyyəti də var – bu, fundamental və əsas fərqdir.

İkincisi, həmin ölkələrdə mürəkkəb iqtisadi mexanizmlər var: qiymətli kağızlar bazarı, investisiya mərkəzi rolunu oynaya biləcək maliyyə-bank sektoru, sahələr üzrə məslək və lobbi qrupları – bu mexanizmlər və institutlar mürəkkəb və çoxpilləli qərarlar almağa yol açır.

Üçüncüsü, həqiqətə çox yaxın statistik məlumatlar, məlumat bazası, həcmcə kiçik olan kölgə iqtisadiyyatı, geniş yayılmış nağdsız ödənişlər sistemi – bu məsələlər iqtisadi diaqnostikada həlledici rol oynayır, doğru diaqnoz düzgün müalicə metodları doğurur.

Dördüncüsü, həmin ölkələrdə çoxpilləli və bir-birini sığortalayan idarəetmə sistemi var – mərkəzi hökumət qlobal qərarlar alır, boşluqları yerli idarəetmə orqanları (mer və bələdiyyə institutları) doldurur, yenə boşluq yaranırsa, sivil toplum dövlətin və yerli idarəetmə institutlarının buraxdığı boşluqları doldurur.

Nəhayət, həmin ölkələrin dövlət mexanizmləri, institutları oturuşmuş və peşəkar məmurlardan ibarətdir – nazir siyasi vəzifə olduğundan dəyişir, amma nazirdən aşağı pillələrdə işləyən məmurlar yerində qalır, onlar alınmış qərarların peşəkarlıqla yerinə yetirilməsinə çalışırlar.

Bizim məmləkətdə bu institutlar və mexanizmlər yoxdur, statistika siyasidir, bank-maliyyə sistemi primitivdir, seçki institutu çalışmır, sivil toplumun işləməsi üçün şərait yoxdur.

İqtisadi model bəsit, Mərkəzi Bank zəifdir.

Camaata pul paylamaq üçün statistik məlumat bazası belə yoxdur. Hökumət illərdir deyir ki, bizdə cəmi 5 faizə yaxın işsiz var, indi on minlərlə insan işsiz kimi qeydiyyata düşür. İndi bu rəqəmlərdən çəkinməsin gərək hökumət, məsələyə siyasi ritorika çərçivəsində baxmasın, bəlkə də bu ağır virus dönəmi bizə şans verir ki, normal, obyektiv statistik baza quraq. Gerçək statistikanı siyasi mövqeyə qurban verməkdən əl çəkilməlidir – həqiqi statistik məlumatlar olmasa, doğru qərarlar vermək mümkün deyil. Bu dönəm bir daha sübut etdi ki, obyektiv statistika artıq dövlət təhlükəsizliyi məsələsidir…

Müəllifin başqa yazıları:

İmic problemi

Bir millət, bir sistem

Nə etməli?

Hasilatın ixtisarı: nöqtə qoyuldu

  • 13 Aprel 2020

Bu pisliyi təmizləyin!

  • 13 Aprel 2020

Son materiallar

comments
Aktual 2ManşetXəbər

Dünya futbol çempionatı

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Xalqların Rusiyaya münasibəti necə dəyişib? – Sorğu

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Yaxın ölkələrdə benzin necəyədir?

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Rusiyaya təzyiq, Çinə nəzarət – “Reuters”

Rəylər

Do not miss

comments
Aktual 2ManşetXəbər

Dünya futbol çempionatı

Son materiallar

comments
Aktual 2ManşetXəbər

Dünya futbol çempionatı

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Xalqların Rusiyaya münasibəti necə dəyişib? – Sorğu

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Yaxın ölkələrdə benzin necəyədir?

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Rusiyaya təzyiq, Çinə nəzarət – “Reuters”

comments
ManşetŞərh

Dalana doğru

comments
ManşetXəbər

Dərs ili haçan başlasın? (Sorğunun nəticələri)

comments
ManşetXəbər

Avropa Məhkəməsindən yeni qərarlar gəlir

comments
ManşetXəbər

Manatdan baha valyutalar

comments
ManşetXəbər

Azərbaycanın koronavirus statistikası

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Avropa İttifaqı Ukrayna və Moldovaya namizəd statusu verdi

comments
ManşetXəbər

Tofiq Yaqublu anasının ilinə də buraxılmır

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Putinin dünya arenasına qayıdışı – CNN

comments
ManşetXəbər

Əli Əliyevin cəza müddəti 1 ilə qalxdı

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Ermənistan ehtiyatda olanları hərbi toplanışa çağırır

comments
ManşetXəbər

Neftin büdcə qiyməti artırılır

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Rusiya təhdidi: F-16 qırıcılarının istismar müddəti artırıldı

comments
ManşetŞərh

Pulun bəlli istiqaməti

comments
AktualManşetŞərh

Bahalıq artımları

comments
ManşetXəbər

Erkin Qədirli komitə sədrinin müavini seçilib

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Qonşuluqda xəstə sayı

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Bolqarıstanda hökumət böhranı

comments
ManşetXəbər

Aytən Məmmədova: “Araşdırma davam edir”

comments
ManşetXəbər

Rəsmilərin maaşında yenilik təklifləri

comments
AktualDünyanın səsiManşetŞərh

Uyğur müsibəti Ukrayna müsibəti kimidir – “Politico”

comments
ManşetXəbər

Bankların beş ayı

comments
ManşetXəbər

Büdcədə yeniliklər ilk oxunuşdan keçdi

comments
ManşetXəbər

Ali Məhkəmə Əli Əliyevi həbsdə saxladı

comments
AktualManşetXəbər

Tərs artımlar

comments
AktualManşetXəbər

Erməni professorun Mustafa Hacıbəyliyə məktubu

comments
Dünyanın səsiManşetXəbər

Yaxın ölkələrin itkiləri

Copyright © 2020
  • Saytın xəritəsi
  • Əlaqə
  • Müəllif hüquqları
  • Haqqımızda