Poeziya
İki dünya arasında…
…Varmı azadlıq? Fəxri Uğurlu Böyük sufi şair, mütəfəkkir Mövlana Cəlaləddin Rumi deyirdi: “Allah insanı hər nəfəsdə yenidən yaradır”. Yəni ilahi iradənin təbiətə müdaxiləsi hüdudsuz, fasiləsizdir, Tanrının istəyi olmasa, bir yarpaq belə budağından qopmaz. Buradan da belə çıxır ki, insan o müt...
O yay axşamı yağış həsrətilə yanırdı hamı!
30 iyun – görkəmli şairimiz Əli Kərimin vəfatı günüdür. Novator.az saytı şair Mahir N. Qarayevin Əli Kərimin xatirəsinə yazdığı “Yağış” şeirini təqdim edir. YAĞIŞ O yay axşamı yağış həsrətilə yanırdı hamı! Yanırdı dünyanın torpağı, daşı, göylərin yalanı, düzü yanırdı; Ağlaya bilənin gözünün yaşı, ağ...
“Xosrov və Şirin” yeni libasda
Bəs Nizaminin romanlarını nə vaxt oxuyacağıq? Fəxri Uğurlu 1981-ci ildə Nizami Gəncəvinin anadan olmasının 840 illiyi münasibətilə şairin əsərlərinin bədii tərcümələriylə yanaşı filoloji tərcümələri də nəfis tərtibatla nəşr olundu. Söhbət Nizaminin “Xəmsə” adı altında birləşdirdiyi beş poemasından,...
Hekayəmi İstanbulda xatırladım…
Fəxri Uğurlu 1986-cı ilin qızmar yay günlərində o vaxtkı Azərbaycan, indiki Bakı Dövlət Universitetinin şərqşünaslıq fakültəsinin türk bölümünə imtahan verməyə hazırlaşanda fakültənin fars şöbəsini seçmək imkanım da vardı. Ancaq seçmədim. Sovet imperiyasında yaşayan türklərdən dəmir pərdəylə aralanm...
“Gör nə günlərə qaldın”ın sözlərinin həmmüəllifi kimdir?
Əlirza Balayev, Əməkdar jurnalist Fikrət Əmirov zamanın bir daha yetirməyəcəyi dahi sənətkarlardandır. Heç şübhəsiz, bəstəkarın “Sevil” operası, “Min bir gecə” baleti, simfonik muğamları Azərbaycan musiqi sənətinin zirvəsində qərarlaşmış və dünyada tanınan möhtəşəm əsərlərdir. Sənətşünasların yekdil...
“Ah, bu sevgi əsdi-keçdi meh kimi!” (Lorkanın şeirləri)
5 iyun – 38 yaşında faşistərin qətlə yetirdiyi görkəmli ispan şairi Federiko Qarsia Lorkanın doğum günüdür. Azərbaycan Dövlət Tərcümə Mərkəzi Mahir N. Qarayevin tərcüməsi və Ramiz Rövşənin redaktorluğu ilə Lorka yaradıcılığının mükəmməl cildini çapa hazırlayıb. Cildə əndəlüslü şairin məşhur “Kante x...
Məratibül-vücud, yaxud Beşmərtəbə varlıq evinin altıncı mərtəbəsi
Fəxri Uğurlu Homo-sapiensin yer üzündə yaşadığı həyat insan düşüncəsinin mərtəbələrinə uyğun mərhələlərə bölünür. Yəni təfəkkür ictimai həyatımızın mənbəyidir. Bəs təfəkkürün özünün qaynağı nədir – bu, artıq başqa söhbətin mövzusudur. Bu gün bizə şər kimi, şeytani düşüncə kimi görsənən fikir, ...
Könlüm kiçik Kərbəladı… (Şeirlər)
Seyid Malik 1987-ci ildə Laçın rayonunun Oğuldərə kəndində anadan olub. Laçın rayonu işğal ediləndən sonra, 1992-ildə ailəsi ilə birlikdə Biləsuvar rayonunda məskunlaşıb. İxtisasca müəllimdir. Ədəbi yaradıcılığa erkən yaşlarından başlayan Seyid Malik iyirmi ildən artıqdır dövri mətbuatda çıxış edir....
“Onda öz-özümə dedim ki, nə yaxşı atam ölüb”
“Cəhənnəmdən keçmiş mələk” romanının müəllifi Bircənin suallarına oğlu Cavid cavab verir. – Sən kimsən? – Bu sualı görəndə istədim ad-soyadımı yazıb keçəm növbəti suala, amma sonra fikirləşdim ki, belə yazsam mənə güləcəksən. Mən sənin fədakarlığın sayəsində bütün arzularına, xəyallarına...
Gəray Göyyurdun yeni kitabının təqdimatı keçirilib
Azərbaycan Yazıçılar Birliyində şair Gəray Göyyurdun “Dövlətim var, ordum var” kitabının təqdimat mərasimi keçirilib. Tədbirdə Yazıçılar Birliyinin üzvləri, ziyalılar, ictimaiyyət nümayəndələri iştirak ediblər. Kitab 352 səhifədən ibarətdir, 2020-ci ildə “Nərgiz” nəşriyyatında 500 nüsxədə çap olunub...
Yaradanı yaradanlar
Ədəbiyyatda dini-mistik duyğunun ifadəsi haqqında Fəxri Uğurlu Həzrət Əlinin belə bir kəlamı var: “Mən doğulduğum gün öldüm”. Yəni əbədi, baqi aləmdən ölümlü, fani dünyaya gəldim. Buddanın ötən yazıda misal gətirdiyim kəlamını tərsinə çevirsək, Həzrət Əli məntiqiylə belə deyə bilərik: “Bizim həyatım...
Günəşin qatilliyi
Ədəbiyyatın panteistik gedişlərindən fraqmentlər Fəxri Uğurlu Budda fəlsəfəsinin mahiyyətini ifadə eləyən belə bir kəlam var: “Bizim varlığımız əbədi yoxluğumuz arasında qısa fasilədir”. XVII əsrin böyük yapon şairi, buddizmin ən yaxşı ifadəçilərindən biri Basönün məşhur hokkusu da elə bu kəlama il...
Fikrin libası
Ədəbi üslub həndəvərində gəzişmələr Fəxri Uğurlu Üslub fikrin, ideyanın libasıdır. Forma məzmunun əyninə oturmasa, sənət əsəri yaranmaz. Nə demək necə deməkdən əvvəl gəlir, forma məzmundan doğulur. Məsələn, “Hərb və sülh” əsərini bir cildə sığışdırmaq olarmı? Yeri gəlmişkən, Lev Tolstoy bu möhtəşəm ...
Təsir, yoxsa oğurluq?
Sənətdə bunları seçib ayırmaq elə də asan deyil Fəxri Uğurlu Ədəbi təsirlə ədəbi oğurluğu qarışdırmaq olmaz, hərçənd bunları bir-birindən ayırmaq elə də asan deyil. Məsələn, Onore de Balzakın “Qorio ata” romanının Şekspirin “Kral Lir” faciəsindən ilhamlandığına mənim şübhəm yoxdur, hər iki əsərdə in...
Janrın yaddaşı, fikrin əcdadı
Fəxri Uğurlu Janrın da yaddaşı var. Ənənəvi türk şeiri qəliblərində yazan şair bayatı yaddaşına, meyxanaçı əruz yaddaşına, romançı dastan yaddaşına söykənir. Məsələn, Baxtin Dostoyevski poetikasının sirrini çözəndə onu aparıb antik dövrün Menipp satirasına – menippeyalara calayırdı (hərçənd m...
Dili yuxudan oyatmaq
Fəxri Uğurlu Atamın anası Rəhimə nənəm rəsmi adı çərşənbə axşamı olan ikinci günə tək günü, şənbəyə cumertəsi (cuma ertəsi) deyərdi. Bir işə başlayacaqdıqsa siftəni bu iki günün birində eləməliydik, yoxsa nənəm göyü başımıza uçurardı. Yayın ortalarında, həmin o düşərli günlərin birində məni kənd uş...
Varlığımızın evini abadlaşdıraq
Fəxri Uğurlu Dil millətin başlıca atributudur. Dil yoxsa, millət də yoxdur. Şairlərin, yazıçıların, söz üstündə əsənlərin əməyinə rişxəndlə baxanlara demək istərdim ki, varlığınızı onlara borclusunuz, onların çörəyini yeyirsiniz, çünki əgər milli ədəbiyyatımızın qol-qanad verdiyi bu dil olmasaydı, ...
Hörmüzdün səltənətinə xoş gəldiniz!
Fəxri Uğurlu Əgər islam dini yaşadığımız bölgəyə ayaq açmasaydı, biz zərdüşti olsaydıq, “Məlikməmməd”, “Cırtdan” kimi nağıllarımız dini rəvayət, müqəddəs mətn sayılacaqdı. Bir dindar müsəlman, ya xristian bu gün Nuh, İbrahim, Yusif, Əyyub, Yunis, Davud, Süleyman, Musa kimi peyğəmbərlər haqqında dini...
Universal zamanın sahilində
Fəxri Uğurlu Məşhur rus jurnalisti, tənqidçisi Aleksey Suvorin 1901-ci ildə yazırdı: “İndi bizim iki hökmdarımız var: biri çar II Nikolay, o biri Lev Tolstoy. Hansı daha güclüdür? Nikolay padşah Tolstoya heç nə eləyə bilməz, onun taxtını laxlada bilməz, ancaq Tolstoy istəsə, çar nəslinin xanədanını ...
Dünyaya çıxmaq
Fəxri Uğurlu Son illər söhbətlərdə, diskussiyalarda, müsahibələrdə belə bir sualla tez-tez qarşılaşırıq: niyə bizim ədəbiyyatımız dünyaya çıxa bilmir, niyə bizim ölkəmizdə, tutalım, Markes, ya Pamuk yetişmir? Dünyaya çıxmaq. İlk təmasda qəribə səslənir, hələ adamın gözünün qabağına başı dumanda-bulu...