Ədəbiyyat
“Cəhənnəmdən keçmiş mələk”: Bircənin fərqliliyi
Elxan Yurdoğlu, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, şair-publisist Dünyada elə insan tapmaq olmaz ki, sirli məqamlar onun üçün maraqlı olmasın. Bu, istər dünyanın sirləri olsun, istər ilahi möcüzələr, istər müqəddəs kitabların bizə təlqin etdiyi bilinməyənlər, istərsə də hər hansısa gizli imza....
Kişi əmrinə möhtac kişi düşməni
Avqust Strindberqin “Fröken Jüli” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu İntibah dövrü dramaturgiyasının zirvəsi Vilyam Şekspir deyirdi ki, dünya bir teatr səhnəsidir, biz də o teatrın aktyorlarıyıq. Avropada “yeni dramın” banisi Henrik İbsen bir az da irəli gedib həyatı kukla teatrına, insanları da fələyin oy...
Poeziyamıza Laçın havası gətirən şair
Rafiq Yusifoğlu Ağa Laçınlının şeirlərini oxuyanda özümü əfsanəvi bir diyarda, Laçında, Həkəri şayının sahillərində, Minkənddə, Oğuldərədə hiss eləyirəm sanki. Elə bil ki, ciyərlərimə o dağların təmiz havası, gül-çiçəkli çəmənlərinin ətri dolur. Sarı Aşıq poeziyasından, Laçın folklorundan süzülüb gə...
Kuklaxana
Henrik İbsenin “Oyuncaq ev” pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Advokat Torvald Helmerin ailəsi milad bayramına hazırlaşır. Torvaldın xanımı Nora ərinə, üç övladına bahalı bayram hədiyyələri almaqla yenə tələfxərcliyə yol verib. Ancaq qadın bu dəfə əlini əsdirməyib, ürəkli tərpənib, çünki onun əri yeni ildə...
Tənha qu quşları
Rüfət Rüstəmov Yazıçı-publisist, BDU-nun Şərqşünaslıq fakültəsinin Türk filologiyası kafedrasının müdiri, professor Müharibədən söhbət düşəndə istər-istəməz insan bir anlığa fikrə dalır, özü müharibədə iştirak etməyən də kənardan eşitdiklərini xəyalından keçirir. Müharibə insanların mənəvi aləmini...
Təkliyinə çarmıxlanmış nəsil
Qabriel Qarsia Markesin “Yüz ilin tənhalığı” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Markesin xüsusilə də bu romanındakı üslubu misilsizdir. Əsərdəki şirəli cümlələrin parıltısı gerçəkdən göz qamaşdırır. Əgər Folknerin cümləsi düzənlik boyu ağır-ağır irəliləyən nəhəng çayın təmkinli axışıyla müqayisə olunursa,...
Gözləməklə keçən ömür
Dino Bussatinin “Tatar çölü” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Əslində, bu romanın adı “Tartari səhrası” kimi tərcümə olunmalıdır. Əski Avropanın xəritələrində, coğrafi əsərlərində Xəzərdən şərqə doğru nəhəng əraziləri, Türküstandan Sibirə qədər uzanan çölləri, səhraları Tartari (yaxud Tartariya, rus var...
Puç ömrün aqibəti
Lev Nikolayeviç Tolstoyun “İvan İliçin ölümü” povesti haqqında Fəxri Uğurlu 1869-cu ildə Lev Tolstoy yeni mülk almaq üçün Penza quberniyasına səfərə çıxdı. Axşamların birində yolunun üstündəki Arzamas adlı əyalət şəhərinin mehmanxanasına düşən yazıçı gecə qaldığı otaqda bərk sarsıntı, dərin nevroz k...
Kir götürməyən ruhun gücü
Çarlz Dikkensin “Oliver Tvistin macəraları” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Ədəbiyyatın gücünü ölçən cihaz olsaydı, o, dünya romançılığına təsiri baxımından tək-tək qələm adamından geri qalardı. Zahirən sosial macəralar ustasına, uşaqlar üçün əyləncəli kitablar yazan müəllifə bənzəsə də, Dikkens adı Hü...
Panteizm tanrısının xəstəlikləri
Hamsunun “Pan” romanı, adından da göründüyü kimi, başdan-ayağa panteizm saplarıyla toxunub. Sivilizasiyadan, saxta şəhər mühitindən qaçan leytenant Qlan meşədə bir daxmaya çəkilib ovçuluğa qurşanır, bitkilərlə, heyvanlarla qohumlaşır, lal-kar təbiətlə doğmalaşır, meylini meşəyə salır. İnsanlarla mün...
Yazıçının tutmayan fəlsəfi calağı
Herman Hessenin hind poeması – “Siddhartha” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Oxucuya əvvəl elə gəlir ki, müəllif bu əsərdə Buddanın ömür yolunu qələmə alıb. Oxuduqca görürsən, yox, Siddhartha böyük müəllim Qautama Şakyamuninin özü deyil, adaşıdır, onunla bir dövrdə yaşamış əkiztayı, oxşarıdır. Bu baxımd...
Yaxşı adam
Xaqani Qayıblı – 60 İstəyən üçün bu dünyanın ən asan işi yaxşı adam olmaqdır! Əzəlində bir az enişi-yoxuşu var, amma həyat tərzinə çevirəndən sonra “yaxşı adam” kəlməsi boyuna biçilir. Özün öz əlinlə şərin yolunu bağlayırsan və ondan sonra ha istəsən, yenə də pis adam olammazsan. Beləsinin sal...
Məşhur romanın üçüncü bölümü çapdan çıxdı
Bircənin məşhur “Cəhənnəmdən keçmiş mələk” adlı avtobioqrafik romanının üçüncü bölümü (“Cəhənnəmdən cəhənnəmə”) kitab şəklində nəşr olunub. Xatırladaq ki, əsərin birinci bölümü (“Yaranış”) 2017-ci, ikinci bölümü (“Cəhənnəm”) 2018-ci ildə ayrıca kitab kimi işıq üzü görmüşdü. Yaxın aylarda əsərin dörd...
Uçmaq istəyən balıq
Cerom Devid Selincerin “Çovdarlıqda uçurumdan qoruyan” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Selincerin tərcüməyə çətin gələn dünya şöhrətli əsərlərini dilimizə uğurla çevirmiş Tehran Vəliyevin ruhu şad olsun! Folkner çağdaşlarına tərif deməkdə xəsis idi, söhbətlərində daha çox bəyəndiyi, dönə-dönə oxuduğu k...
Məbəddən emalatxanaya
Povestdə meşə, təbiət həyatın baş qəhrəmanı kimi təqdim olunur. İnsanlara elə gəlir meşə onların mülküdür, onu istədikləri kimi alıb-sata bilərlər, ancaq əslində insan təbiətin yox, təbiət insanın yiyəsidir. Meşə anasına güllə atan hər kəsi analıqdan məhrum eləyir. Ovçu gərək, Vaqif Səmədoğlu demiş,...
Sözü özünə bənzəyən şair
Əlisəmid Kürün 70 yaşına Fəxri Uğurlu Əlisəmidi ilk dəfə ötən əsrin səksəninci illərinin ikinci yarısında Yazıçılar Birliyinin Natəvan klubunda, görkəmli şairimiz Məmməd İsmayılın rəhbərlik elədiyi “Gənclik” Ədəbi Birliyinin yığıncağında görmüşəm. Təxminən otuz üç yaşı olardı, necə deyərlər, laçın ...
Adsız məzara işləyən tarix
Viktor Hüqonun “Səfillər” roman-epopeyası haqqında Fəxri Uğurlu Lev Tolstoy bu əsəri on doqquzuncu əsrin başlıca romanı saydığını demişdi, “Hərb və sülh”ün formasını da məhz ondan təsirlənib tapmışdı, üstəlik, Hüqonu Dikkenslə bir sırada “dini ruhu olan yazıçı” adlandırmışdı. Dostoyevski “Səfillər”d...
Qırmızı qanın qara fəsadları
Stendalın “Qırmızı və qara” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Yeni romanın banisi Stendaldır. Avropada psixoloji roman janrının bünövrəsi onun yaratdığı “Qırmızı və qara” əsəriylə qoyulub. Ancaq Şekspir siqlətli bir yazıçının sağlığında qədri-qiyməti bilinməyib. Çox təəssüf ki, əksər dahilərin, banilər...
Bədənin cəhənnəmindən ruhun cənnətinə
Aligyeri Dantenin “İlahi komediya” dini-mistik poeması haqqında Fəxri Uğurlu Bu ölməz alleqoriyanı xristianların müqəddəs kitabının təfsiri də saymaq olar. Hərçənd o müqəddəs kitabın heç bir bölümündə, fəslində cəhənnəmin, ərafın, ya cənnətin belə “dəqiq”, təfərrüatlı, təfsilatlı təsviri verilməyib....
Qəm-qüssə, kədər şairi
Mahir N.Qarayevin şeirlər toplusu barədə düşüncələr Zərdüşt Əlizadə Həyat rəngarəng və əsrarəngizdir, insan sevinc və nikbinlik, kədər və bədbinlik üçün səbəbi eyni asanlıqla tapa bilir, bu, onun özünün istəyindən asılıdır. İnsan var heç cür və heç nəyə sevinə bilmir, daim hüzn içindədir, insan va...