Ədəbiyyat
Məbəddən emalatxanaya
Povestdə meşə, təbiət həyatın baş qəhrəmanı kimi təqdim olunur. İnsanlara elə gəlir meşə onların mülküdür, onu istədikləri kimi alıb-sata bilərlər, ancaq əslində insan təbiətin yox, təbiət insanın yiyəsidir. Meşə anasına güllə atan hər kəsi analıqdan məhrum eləyir. Ovçu gərək, Vaqif Səmədoğlu demiş,...
Sözü özünə bənzəyən şair
Əlisəmid Kürün 70 yaşına Fəxri Uğurlu Əlisəmidi ilk dəfə ötən əsrin səksəninci illərinin ikinci yarısında Yazıçılar Birliyinin Natəvan klubunda, görkəmli şairimiz Məmməd İsmayılın rəhbərlik elədiyi “Gənclik” Ədəbi Birliyinin yığıncağında görmüşəm. Təxminən otuz üç yaşı olardı, necə deyərlər, laçın ...
Adsız məzara işləyən tarix
Viktor Hüqonun “Səfillər” roman-epopeyası haqqında Fəxri Uğurlu Lev Tolstoy bu əsəri on doqquzuncu əsrin başlıca romanı saydığını demişdi, “Hərb və sülh”ün formasını da məhz ondan təsirlənib tapmışdı, üstəlik, Hüqonu Dikkenslə bir sırada “dini ruhu olan yazıçı” adlandırmışdı. Dostoyevski “Səfillər”d...
Qırmızı qanın qara fəsadları
Stendalın “Qırmızı və qara” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Yeni romanın banisi Stendaldır. Avropada psixoloji roman janrının bünövrəsi onun yaratdığı “Qırmızı və qara” əsəriylə qoyulub. Ancaq Şekspir siqlətli bir yazıçının sağlığında qədri-qiyməti bilinməyib. Çox təəssüf ki, əksər dahilərin, banilər...
Bədənin cəhənnəmindən ruhun cənnətinə
Aligyeri Dantenin “İlahi komediya” dini-mistik poeması haqqında Fəxri Uğurlu Bu ölməz alleqoriyanı xristianların müqəddəs kitabının təfsiri də saymaq olar. Hərçənd o müqəddəs kitabın heç bir bölümündə, fəslində cəhənnəmin, ərafın, ya cənnətin belə “dəqiq”, təfərrüatlı, təfsilatlı təsviri verilməyib....
Qəm-qüssə, kədər şairi
Mahir N.Qarayevin şeirlər toplusu barədə düşüncələr Zərdüşt Əlizadə Həyat rəngarəng və əsrarəngizdir, insan sevinc və nikbinlik, kədər və bədbinlik üçün səbəbi eyni asanlıqla tapa bilir, bu, onun özünün istəyindən asılıdır. İnsan var heç cür və heç nəyə sevinə bilmir, daim hüzn içindədir, insan va...
Ayaq saxla, zaman, dayan, an, sən gözəlsən!
İohann Volfqanq Hötenin “Faust” dramatik poeması haqqında Fəxri Uğurlu Özünün şah əsəri üzərində işə başlayanda Höte iyirmi yaşını yenicə adlamışdı. Əsəri başa çatdıranda isə müəllifin ölümünə bir il qalırdı. Bu minvalla Hötenin poeması fasilələrlə aşağı-yuxarı altmış ilə yazılmışdı. Əsərin janrı ha...
Dünya duysun, qəhrəmandı millətim
Gəray Göyyurd POEMA Xalqımızın qəhrəman oğlu Natiq Qasımovun əziz xatirəsinə sayğılarla! Proloq Ürəyində haqq sevgisi sönmədi, Yurd eşqiylə daim yandı millətim. Azadlığa, ədalətə təşnədi, Haqsızlığa bir üsyandı millətim. Bu millətə gəlir qüvvət, güc haqdan, Tarix boyu çıxıb min-min sınaqdan! Sal qay...
Qoy bitsin bu sevginin mənə açdığı savaş
Fransisko Qomes de Kevedo 1580-ci ildə Madriddə, kübar kastiliyalı ailəsində doğulub. Uşaqlıq illəri valideynlərinin xidmət etdiyi Kral sarayında keçib. Əvvəl yezuit İmperiya məktəbinin müdavimi olub, sonra Valyadoliddə universitet təhsili alıb. Tələbə ikən müstəqil şəkildə fəlsəfənin əsaslarını, ər...
Baş nazirin qonaqlığı və ya cangüdən toyuqları necə oğurladı…
Rüfət Rüstəmov Yazıçı-publisist, BDU-nun Şərqşünaslıq fakültəsinin Türk filologiyası kafedrasının müdiri, professor Bir gün Daşnak partiyasının bir qrup üzvü yığışıb baş nazir Paşinyanın yanına gəlir. Paşinyan yenicə hamamdan çıxıbmış. Anna çox ehtiyatla ərinə yaxınlaşaraq: – Axbercan, Daşna...
Kollektiv təhtəlşüurun elçisi
Karl Qustav Yunqun analitik psixologiya təlimi haqqında bir neçə abzas Fəxri Uğurlu 1907-ci ilin fevralında Freydlə görüşmək üçün Vyanaya gedəndə Karl Qustav Yunqun 32, Ziqmund Freydin 51 yaşı vardı. Buna qədər onlar qiyabi tanış idilər. Freydin dəvətiylə günorta baş tutan ilk görüş zamanı onların s...
Qadınlar haqqında haqsız mühakimə yürüdən kişilərə
Xuana İnes de la Krus 1651-ci ildə Mexiko yaxınlığındakı Nepantla kəndində doğulub. Valideynləri rəsmi nikahda olmadığından qeydiyyata “Kilsə uşağı” kimi düşən Xuana oxumağı çox erkən yaşlardan öyrənib. Qeyri-adi yaddaşa, xüsusi istedad və qabiliyyətə malik qızcığaz qısa müddətdə latın dilini öyrənə...
Traktat dilində poeziya
Ziqmund Freydin psixoanaliz təlimi haqqında bir neçə kəlmə Fəxri Uğurlu Müəllifini unutduğum bir fikir var, deyirdi ki, iyirminci əsrin taleyini üç yəhudi müəyyənləşdirib: siyasətdə – Karl Marks, elmdə – Albert Eynşteyn, incəsənətdə – Ziqmund Freyd. Xeyli şişirdilmiş olsa da, bu fikirdə gerçək payı ...
İman cəngavəri, əxlaq zadəganı
Migel de Servantesin “Lamançlı Don Kixot” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Bütün dünyada bundan dərin, bundan güclü əsər yoxdur. Bu, hələlik insan fikrinin ən son, ən böyük sözüdür, bu, insanın ifadə eləyə biləcəyi ən acı bir istehzadır. Bir gün yerdə məhşər qopsa, bəşəriyyət Allahın qarşısında hesabat ...
Bir sülalənin intiharı
Vilyam Şekspirin “Hamlet” faciəsi haqqında Fəxri Uğurlu Zamanın bağı qırılıb. Dünənlə bugünün, bugünlə sabahın arasında əlaqə itib. Günlər təsbeh dənələri kimi dörd bir yana səpələnib. Xaos dumanı kainatı bürüyüb, bu dumanda nə keçmiş görünür, nə də gələcək. Hamlet məhz belə şəraitdə, belə bir zəmin...
Ağıldan müdrik gözəllik
Tomas Mannın “Venesiyada ölüm” novellası haqqında Fəxri Uğurlu Prussiya kralı Fridrixin həyatından bəhs eləyən “Mayya” adlı romanın, “Ruh və incəsənət” adlı sanballı traktatın, bir sıra başqa şöhrətli əsərin müəllifi Qustav Aşenbax dincəlmək üçün İtaliyanın Venesiya şəhərinə yollanır. Burada o, Lido...
Qaranlıq fələyin hökmü altında
Frans Kafkanın “Məhkəmə” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Bu romanı dilimizə orijinaldan çevirmiş böyük Vilayət Hacıyevin əziz xatirəsinə Otuz yaşının tamam olduğu gün səhər tezdən bank işçisi Yozef K.-nın yataq otağına qara paltarlı bir cüt naməlum şəxs dürtülüb ona həbsinə qərar verildiyini elan eləy...
İran təranələri
Bircə Hamımızın içində bir Təbriz sevdası, Təbriz yanğısı var. Uşağıydım, kəndimizdə, nənəm demiş, “demaqrat” Saleh vardı. Yaxşı sənətkarıydı. Nənəm dalınca qardaşlarımdan birini yollardı: – Denən, Saleh, durma gəl, hanamın qolu sozalıb. Saleh çaparaq gəlib arvadın hanasını sazlayar, qollarını...
…öl içində!
“Cəhənnəmdən keçmiş mələk” romanına əlavələr silsiləsindən Bircə Yenə komalaq evimizdəyik – atamın bir düzəngahda qurub getdiyi yuvamızda, əlləriylə dikəltdiyi enli uzun çardağımızın altında. Sabah atama il verəcəyik. Yenə bütün ağırlıq sonbeşiyimiz Rüfətin, əmim balalarının, camaatın çiyinlərindədi...
Ədəbiyyat üzrə Nobelin qalibi bəlli oldu
2023-cü ilin ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı norveçli Yun Fosseye verilib. Qalibin adını oktyabrın 5-də İsveçin paytaxtı Stokholmda Nobel Fondu açıqlayıb. Təltif Yun Fossenin dərin mətləblərə işıq salan novator ruhlu pyesləri və nəsr əsərləri ilə əsaslandırılıb. 1959-cu il təvəllüdlü Yun Fosse nasir, ...