Konstitusiya Məhkəməsindən pensiya şərhi
Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu Nazirlər Kabinetinin sorğusu əsasında “Əmək pensiyaları haqqında” qanunun 1.0.1-ci, 1.0.2-ci, 1.0.5-ci və 20.14-cü maddələrini şərh edib.
Novator.az bildirir ki, “Əmək pensiyaları haqqında” qanunun 1.0.1-ci maddəsinə görə, əmək pensiyası sığortaolunanların əmək pensiyası təyin olunduqdan əvvəl aldıqları əməkhaqqı və digər gəlirlərin, yaxud sığortaolunanların ölümü ilə əlaqədar onların ailə üzvlərinin itirdikləri gəlirlərin kompensasiyası məqsədilə vətəndaşlara aylıq pul ödənişidir.
1.0.2-ci maddəyə əsasən, sosial sığorta stajı əmək pensiyası hüququnun müəyyən edilməsi zamanı nəzərə alınan iş və ya digər fəaliyyət dövrlərinin və sığorta stajına daxil edilən digər dövrlərin məcmusudur.
1.0.5-ci maddədə qeyd olunur ki, təminat xərcliyi (pul təminatı) hərbi qulluqçuların hərbi xidmətdən buraxıldığı günə (sərəncamdan ehtiyata və ya istefaya buraxılarkən sərəncama götürüldüyü günə) aldıqları miqdarda (sonrakı artımlar da nəzərə alınmaqla) aylıq vəzifə maaşından, rütbə maaşından, xidmət illərinə görə əlavədən, ərzaq payı əvəzinə verilən pul kompensasiyasından, vəzifə maaşından hesablanan digər əlavələrdən (büdcədənkənar vəsaitlər hesabına hesablanan əlavələr və digər ödənişlər istisna olmaqla), artımlardan ibarət olan məbləğdir.
20.14-cü maddə əmək pensiyasına əlavələrin təminat xərcliyindəki sonrakı artımlar nəzərə alınmaqla müəyyən edilməsini nəzərdə tutur.
Novator.az-ın məlumatına görə, Konstitusiya Məhkəməsinin qərarında deyilir ki, “Əmək pensiyaları haqqında” qanuna, Nazirlər Kabinetinin 20 aprel 2000-ci il qərarı ilə təsdiq edilmiş “Daxili İşlər Nazirliyinin polis əməkdaşlarına verilən fasiləsiz xidmət illərinə görə haqqın, əlavə haqların, kompensasiyaların, müavinətlərin və başqa ödənişlərin məbləği və təyin edilməsi qaydaları”na, 22 iyul 2004-cü il qərarı ilə təsdiq edilmiş “Daxili işlər orqanlarının əməkdaşlarına fasiləsiz xidmət illərinə görə haqqın ödənilməsi üçün xidmət illərinin hesablanması qaydası”na uyğun olaraq pensiya təyin edilməsi və hesablanması ilə bağlı fasiləsiz xidmət illərinə güzəştli xidmət müddətinin yenidən daxil edilməsi pensiya təyin edilərkən nəzərə alınan güzəştli dövrün faktiki olaraq təkrar hesablanması ilə nəticələndiyindən yolverilməzdir.
Qərara görə, “Əmək pensiyaları haqqında” qanunda göstərilən “sonrakı artımlar” müddəası pensiya hüququ olan şəxsin vaxtilə müvafiq vəzifədə aldığı əməkhaqqının, təminat xərcliyinin, dövlət məvacibinin tərkib hissələrinə daxil olmuş və verilmiş ödənclərdəki artımları nəzərdə tutur: “Şəxsə pensiya təyin edilərkən və ya təyin olunduqdan sonra yenidən hesablanarkən xidmət etdiyi, işlədiyi və ya qulluq keçdiyi dövrdə almadığı və məcburi dövlət sosial sığortasına cəlb olunmayan əlavələrə edilən artımlar nəzərə alına bilməz”.
