İnsanın yaşamaq haqqı – ən önəmli azadlıq!
İsa Qəmbər
İnsanın yaşamaq haqqı – ən önəmli azadlıq!
Bəşəriyyətin tarixini və inkişafını təhlil və təsnif etmək üçün müxtəlif yanaşmalar olub və var. Salnaməçilər şahların və sərkərdələrin xronikasına, tarixçilər qədim tarixdən ən yeni tarixə qədər dövrlərə, sosioloqlar ictimai-iqtisadi formasiyalara əsaslanıblar. İntellektuallar tarixi böyük elmi və texniki kəşflərə, kulturoloqlar sənət və mədəniyyət nümunələrinə görə mərhələlərə bölürlər. İqtisadçılar bəşəriyyətin inkişafını ümumi daxil məhsul və digər makroiqtisadi göstəricilərə görə təhlil etməyə üstünlük verirlər. Mənim bir dostum müasir dünyanın və ayrı-ayrı ölkələrin inkişaf səviyyəsini elektrik istehlakı göstəricisinə əsasən dəyərləndirirdi.
Mən özüm düşünürəm ki, bütün tarix boyu bəşəriyyətin və ayrı-ayrı toplumların inkişaf səviyyəsinin ən önəmli göstəricilərindən biri fiziki əməklə və intellektual əməklə məşğul olanların nisbətidir, yəni intellektual əmək hesabına yaşayanların faizi dünyanın və ayrı-ayrı ölkələrin inkişaf səviyyəsini çox aydın şəkildə göstərir.
Amma, məncə, hamımız bilirik və hamımız razılaşmalıyıq ki, bəşəriyyətin inkişafının ən üstün göstəricisi insan həyatına, insanın yaşamaq hüququna münasibətdir. Biz bəşər övladı olaraq, insan həyatının hətta bir mamontun ətinin bir tikəsi qədər qiymətləndirilmədiyi ibtidai icma dövründən – demokratik ölkələrdə insan həyatının hətta dövlət marağından üstün qiymətləndirildiyi bu günə kimi nəhəng bir yol keçmişik. Tarix boyu böyük mütəfəkkirlər insanın toxunulmazlığı, bir insan həyatının hər cür müharibə səbəblərindən önəmli olması kimi humanist fikirlər yayıblar. Demək olar ki, bütün dinlər (ən azı əsaslı səbəb olmadan) “insanı öldürmə” deyiblər.
Dünyada baş verən hadisələri, beynəlxalq prosesləri təhlil edərkən, müharibə, hərbi münaqişə, terror olaylarını qiymətləndirərkən, həm də bu hadisə və prosesləri, o cümlədən terroru qiymətləndirənləri qiymətləndirərkən bu amili diqqətdə saxlayın: Ən üstün dəyər insan həyatıdır. İnsan həyatını öz cılız maraqlarına qurban verənlər güclü, qətiyyətli görünə bilərlər. Amma uğur da, inkişaf da, gələcək də insanın yaşamaq haqqını ən ali hüquq sayanlarındır.
Mənbə: Facebook
