Yazarlar
Nağıllarda şükür
Azər Qaraçənli “Naşükür qız” nağılında[1] deyilir əyyami qədimdə bir padşah varmış. Bu padşahın gözünün ağı-qarası, aman-zaman bircə qızı varmış. Bu qızın gözəllikdə tayı-bərabəri yoxumuş. Padşah qızını o qədər çox istəyirmiş ki, ondan ötrü ayrıca qəsr tikdiribmiş. Bu qıza qırx incə belli gözəl qull...
Süsən-Sünbüldə çaqqal ovu (lisenziyalı yazı)
İbrahimxəlil Bildiyiniz kimi, dostum Mirzə Qələm Süsən-Sünbüldə yaşayır. İyulda onlara qonaq getmişdim. İndi sizə haqqında danışmaq istədiyim qotur çaqqalı da qonaq getdiyim vaxtdan manşırlamışdım. Pipiyi qan xoruzu həmin çaqqaldan saldırdığım üçün, açığı, istəmədiyim halda – axı Mirzə Qələmin ailəs...
Darıxan səbir (Hikmət Sabiroğlunun 50 yaşına neçə günsə qalmış)
Vahid Qazi Bir dəfə jurnalist Sevinc İltifatqızı müsahibə üçün suallar göndərmişdi. Biri bu idi: “Azərbaycandakı dostlarınız sizin üçün darıxır. Siz necə? Azərbaycan üçün darıxırsınız?” Belə cavab vermişdim: “İki cür darıxmaq var: biri zamanı saatla, günlə ölçənlərin darıxmağıdı, o biri də illə, əs...
Almatıya məktub (Qarabağ söhbətləri)
“Qarabağ söhbətləri”nin əvvəli: • Fevral 1988 • Balalar • Adamlar • Niyyət • Bizim sinif • Mahnılar Hikmət Sabiroğlu İki il qabaq internetdə – çatda tanış olduğum bir zənən xeylağı Almatıdan yazır ki, niyə sizin erməniləri görən gözünüz yoxdur? “Qarabağ söhbətləri”ni oxuyub soruşur...
Əsatirlərdə, əfsanələrdə şükür
Azər Qaraçənli Şükür mövzusuna bağlılığı olan əsatirlərə (miflərə), əfsanələrə baxsaq, görərik onların çoxu naşükürlük haqqındadı. Bir əsatirdə deyilir qabaqlar buğda olmazmış, hər gün göydən un yağarmış, adamlar da unu yığıb çörək bişirərmiş. Bir gün bir uşaq özünü batırır, anası su gətirib əlinin ...
İbrahimxəlil süfrəsi (inversiya)
İbrahimxəlil Mən də deyirəm, ey dad-bidad, görəsən o adam niyə vaxtının çoxunu xüsusi parçadan tikilmiş süsənli süfrə başında keçirir? Sən demə, süfrədə oturmaq nə dünya illərinə, nə də axirət illərinə qarışmırmış. Baxın, bu barədə “Əl-İxtisas” nə yazır: “…süfrədə oturmağı uzadın; çünki həmin ...
Mahnılar (Qarabağ söhbətləri)
“Qarabağ söhbətləri”nin əvvəli: • Fevral 1988 • Balalar • Adamlar • Niyyət • Bizim sinif Hikmət Sabiroğlu Üstündən nə qədər ötüb, yaşımızın üstünə neçə yaş gəlib, bu illər ərzində başımız nə müsibətlər çəkib, amma məktəb xatirələri solub-solağımır, həmişə diridir. 1983-cü il sentyabrın 1-n...
Atalar sözlərində, deyimlərdə şükür
“Allaha şükür” kitabını bu linklərlə tam şəkildə oxu: • “Quran”da şükür • Peyğəmbərin şükürü • Peyğəmbərləri heyran eləyən şükürlər • Qəzalinin şükürü • Xaqaninin şükürü • Nizaminin şükürü • Tusinin şükürü • Xətainin şükürü • Füzulinin şükürü • Bakıxanovun şükürü • Atala...
Bizim sinif (Qarabağ söhbətləri)
Hikmət Sabiroğlu Orta məktəbdə “s” sinfi olmuşuq (“es” yox, “se” – ürəyimiz istəyən kimi səslənsin deyə söhbət boyunca elə bu cür də deyək: “se”). Bizimlə paralel iki sinif də vardı – “a” və “b”. Qaydaya görə, 9-cu sinifdən başlayaraq üç paralel sinifdən ikisi qalırdı. Məcburi tədbiriydi...
Zəmanələr və talelər toplusu
(Çingiz Hüseynovun “Минувшее – навстречу” memuarı haqda) Vahid Qazi Axır sözü əvvəl demək olmasın, Çingiz Hüseynovun 712 səhifəlik “Минувшее – навстречу” memuarında maraqla oxunmayası bir səhifə belə yoxdur. Kitabı oxusan, elə ilk fəslində 50-70 il qabağın Bakısına – İçərişəhərə, Bayırşəhərə ...
Bakıxanovun şükürü
Azər Qaraçənli “Biz həmişə özümüzdən yüksək adama baxıb eləcə üzdən gördüyümüzü düşünə-düşünə özümüzü bədbəxt sayırıq. Bu, doğru deyil. Bundan vaz keçməliyik, özümüzdən aşağı olanlara baxmalıyıq. Adamlar arasında bizdən fəqir, bizdən bədbəxt olanlara çox rast gələ bilərik. Ona görə də şikayət deyil,...
Niyyət (Qarabağ söhbətləri)
“Qarabağ söhbətləri”nin əvvəli: • Fevral 1988 • Balalar • Adamlar Hikmət Sabiroğlu “Qaqa, elə bil ki, mən “rojdeniya”mı Şamaxıda eliyəjəm, ürəyi istəyən ora gəlsin…” – mayın əvvəlində İslam “kruq”da belə demişdi. “Elə bil ki” İslamın dilində çoxdan bitib (adamı “Qaqa, elə bil ki, xoş gəl...
Füzulinin şükürü
Azər Qaraçənli Məhəmməd Füzuli[1] qazandığı uğurlara görə həmişə Tanrıya şükür eləyib. Şair farsca “Divan”ına nəsrlə yazdığı giriş sözündə – “Dibaçə”də təxəllüsündən də danışır[2], bu təxəllüsün ona düşərli olduğunu şükürlə qeyd eləyir. Deyir şeir yazmağa başlayanda gündə özünə bir təxəllüs götürürm...
Emin Elsevərin baş keçidi (retro)
İbrahimxəlil Orda ayla, illə, burda müxtəsər dillə… Emin müəllim haqqında olan bu yazımı “Ədəbiyyatı çox sevən adam” adlandırmaq istəyirdim. Sonra Emin müəllim mənə tərcüməçisi olduğu “Gürcü hekayələri” kitabını bağışladı. Kitabda Quram Doçanaşvilinin “Ədəbiyyatı çox sevən adam” adlı hekayəsi...
Adamlar (Qarabağ söhbətləri)
“Qarabağ söhbətləri”nin əvvəli: • Fevral 1988 • Balalar Hikmət Sabiroğlu Qarabağ məndən ötrü daha çox adamlardan ibarətdir, dağ-dərə, çay-bulaq nə qədər əziz olsa da. Onlar da unudulmazdır – nəinki Aşağı Daşaltı, Qayçı göl, Uzun göl, Müsrüf gölü, Qotur bulaq, Şor bulaq, Xəlfəli çayı, Cıdır...
Əyriqarda affirmasiyalarla yaşamaq (introversiya)
İbrahimxəlil Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin 80 illiyində – yazıçıların XII qurultayında gördüyüm Yevgeni Reynin “Şifrovka” (“Шифровка”) adlı cəmi 16 misralıq şeiri var. Həmin şeiri dəfələrlə oxuduqdan sonra vaqifanəlikdə ancaq şairlərin şifrlərlə, venzel-monoqramlarla, Koelyonun “Kimyagər” romanı m...
“Başsız” Məhəmməd qandı ki, öləcək… (Hekayə)
Oqtay Qorçu Allah rəhmət eləsin bizim Mirzə Cəlilə, “Ölülər”in yiyəsinə!.. Bu da elə bil el-obanın yazılmamış qanunu idi. Əzəldən özülü belə qoyulmuşdu deyə kənd camaatı da çıxa bilmirdi dədə-baba adətindən. Yəni bu dağ kəndinin sakinləri üçün hər hansı Allah bəndəsini vilayətdə məşhur-cahan etmək ...
Xətainin şükürü
Azər Qaraçənli Ey Xətai[1], qəm yemə, hər sözündə Yaradana şükür elə, çünki hər işdə həmişə sənin köməyinə çatan odu: Ey Xətai, ğəm yemə, hər sözdə şükr et xaliqə, Çün sana hər işdə daim Həqdürür fəryadrəs[2]. Şah İsmayıl Xətainin əsərlərində bu ruhda, şükranlıq bildirən misralara tez-tez rast gəlmə...
Balalar (Qarabağ söhbətləri)
Hikmət Sabiroğlu 1988-ci ilin aprelindəki Qarabağ iki ay qabaq çıxdığım Qarabağ deyildi. Bunu Bakı-Stepanakert qatarı Ağdamda dayanan kimi hiss elədim. Ağdamda adətən yerlilər, bir də sərt relyefdən keçən beş-on kilometr yolu tısbağa sürəti ilə getməyə hövsələsi çatmayan sərnişinlər – şuşalıla...
Yolda o(qa)lan yolçuluqlar
Vahid Qazi Mətbəxdəki sobanın dəmir tutacağında bərq vuran gün işığı gözümə qəfil düşdü. Şüa telləri mətbəxlə günkeçirməz pərdəsini çəkib filmə baxdığım qaranlıq otağın arasındakı dəhlizi yarıb qapının barmaq eni boyda açıq yerindən ox kimi gəldi. İynəgözü şüalıq canıyla otaq boyda qaranlığı nura bo...