Gənclər
Keçmişi indiyə çağırmaq
Marsel Prustun “İtkin zamanın sorağında” epopeyası haqqında Fəxri Uğurlu Gəncliyimin ucsuz-bucaqsız kainatda özümə bir istinad nöqtəsi tapmaq üçün həqiqət sorağına çıxdığım illərində yollar, cığırlar, izlər məni tez-tez hansısa filosofun qapısına aparırdı. Onların arasında antik filosoflar da vardı,...
Viran vücuddan qaçış
Akutaqava Rünoskenin həyatıyla sənətinin qovuşağında Fəxri Uğurlu Akutaqavanın meydana çıxmasıyla yapon ədəbiyyatı Qərb ədəbiyyatına möhkəm tellərlə calandı, yapon nəsri dünya ədəbi prosesinin tamhüquqlu üzvünə, danılmaz faktına çevrildi. Onun yaradıcılığı milli köklərdən şirə çəksə də, qol-budağını...
Zərər-ziyansız yaşamağın düsturu
Hekayənin qəhrəmanı tabutqayıran Yakov ömrü boyu əlləşib-vuruşub tabut düzəltməklə, arabir məclislərdə skripka çalmaqla baş girləsə də, evində içməli çaya belə qənaət eləsə də, yenə bu həyatdən nəf götürə bilmir ki, bilmir, hər dəfə gəlir-çıxarını hesablayanda filan qədər ziyana düşdüyünü görüb qəzə...
Saxta səadətin cəriməsi
Gi de Mopassanın “Boyunbağı” novellası haqqında Fəxri Uğurlu Novella janrıyla bağlı məndə ilk təsəvvürü bu unudulmaz əsər yaradıb. Mopassanın Bakıda 1980-ci ildə çapdan çıxmış qırmızı üzlü novellalar toplusundakı hekayələri oxuduqca kitaba salınmış qəribə yazıların niyə hekayə, povest yox, məhz nove...
Bir nəslin xəstəlik tarixçəsi
Emil Zolyanın “Ruqon-Makkarlar” silsiləsindən son romanı “Doktor Paskal” haqqında Fəxri Uğurlu Təqribən iyirmi ilə yazılmış iyirmi cildlik “Ruqon-Makkarlar” roman silsiləsi, ailə-nəsil dastanı ədəbiyyatda naturalizmin müntəxəbatı, manifesti sayıla bilər. Ancaq istər Emil Zolya, istərsə də onun təmsi...
Düşmənlərin əbədi izdivacı
Qustav Floberin “Salambo” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Onu tarixin dərinliyinə çəkən iki başlıca səbəb vardı: biri havasıyla nəfəs aldığı burjua gerçəkliyinə patoloji ikrah duyduğuna görə keçmişdə sığınacaq axtarması, o biri ta gəncliyindən qədim tarixə qəribə bir doğmalıq, məhrəmlik hissi bəsləməsi...
Kilsədə metafizik macəra
Viktor Hüqonun “Paris Notr-Dam kilsəsi” romanı haqqında Fəxri Uğurlu İndi Parisin başlıca simvollarından sayılan, milyonlarla turistin ziyarət ocağına, dünya liderlərinin görüş yerinə çevrilmiş bu məbədi on doqquzuncu əsrin birinci yarısında köhnəliyin qalığı kimi paytaxtın yaraşığını pozduğuna görə...
Uzun sürən xəstəlik
Qoderzi Çoxelinin “Küknarlara məktub” hekayəsi haqqında Fəxri Uğurlu Otuz beş il bundan qabaq Bakının ən böyük kitab evində Moskvadakı “Molodaya qvardiya” nəşriyyatının qrifiylə çapdan çıxmış “Palalelepiped” adlı uzun ensiz formatlı bir kitab gördüm. Titul səhifəsində kitabın gənc sovet yazıçılarını...
Ziya Ağa yenidən böyük səhnədə
İstedadlı teatr və kino aktyoru, prezident mükafatçısı, “White Roof” şirkətinin rəhbəri Ziya Ağa yeni böyük layihəsini təqdim edəcək. 20 aprel 2025-ci ildə Heydər Əliyev Sarayında irland yazıçı Etel Lilian Voyniçin sevilən “Ovod” əsəri əsasında M.Teatrda səhnələşdirilən tamaşanın premyerası olacaq. ...
Yaratdığı dünyaya köçən yazıçı
Nodar Dumbadzenin “Mən, nənəm, İliko və İllarion” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Bu kitab məndən ötrü ədəbiyyatda səmimilik etalonudur. Ondakı halal, yumşaq, kədərli yumor, qəlbi dalamayan şux zarafatlar, iblisanə kinayədən, şeytani istehzadan xali müqəddəs gülüş janrın örnəyi kimi araşdırılmaq, öyrən...
Sükuta sığınmaq, zənciri qırmaq
Kamilo Xose Selanın “Paskual Duartenin ailəsi” romanı haqqında Fəxri Uğurlu İyirminci yüzil ispan nəsrinin Migel de Unamunodan sonrakı dövr üçün ən nüfuzlu imzası Kamilo Xose Seladır. Özünü Unamunonun şagirdi sayan Sela Nobel mükafatına layiq görülmüş ispan ədəbiyyatı nümayəndələrinin hələlik sonunc...
Heç bir dinin gücü yetməyən işin öhdəsindən sevgi asanlıqla gəlir
Kulis.az Ömər Xəyyamın Fəxri Uğurlu ilə müsahibəsini təqdim edir. – Fəxri müəllim, bu vaxtacan xeyli müsahibə vermisiniz. Demək olar, hamısını oxumuşam, fəqət elə məsələlər var ki, o məsələlər haqqında heç vaxt danışmamısınız və mən sizin məhz haman məsələlər haqqında fikirlərinizi öyrənmək is...
Mücərrəd sevginin konkret ünvanı
Migel de Unamunonun “Duman” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Klassik ispan söz sənəti üçün Servantes kimdirsə, iyirminci yüzilliyin ispan ədəbiyyatı üçün də Unamuno həmin fiqurdur. Onu böyük sələfinə çox tel bağlayır, ömrü boyu Don Kixot əhvalıyla yaşayıb, Don Kixot atmosferində nəfəs alıb, təkcə ölkəsi...
Şərab şüşəsində saxlanan zaman
Rey Bredberinin “Zəncirotu çaxırı” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Onu fantast yazıçı adlandırırlar, ancaq ona qalsa, gərək Füzuli də fantast şair sayıla. Bredberinin fantaziyası elmi yox, bədii fantaziyadır, onun fantastik çevrilmələri poetik təxəyyülün uçurduğu xəyallar, qanadı çıxmış obrazlardır, on...
Böyüklər üçün uşaq kitabı
Antuan de Sent-Ekzüperinin “Balaca şahzadə” roman-pritçası haqqında Fəxri Uğurlu 1935-ci ilin sonlarında Ekzüperi bütün olan-olmazını toplayıb üstəlik də dostlarından borc götürmək hesabına aldığı şəxsi təyyarəsiylə Paris-Sayqon-Paris marşrutu üzrə aviasiya yarışına qoşuldu. Yarışın şərtinə görə, uç...
Ruhu üzünə çıxan dünya
Moris Meterlinkin “Göy quş” nağıl-pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Dünya ədəbiyyatının qızıl fonduna düşmüş elə əsərlər var, həm uşaq, həm böyük üçündür – Defonun “Robinzon Kruzo”su, Sviftin “Qulliver”i, Andersenin “Çılpaq kral”ı, Ekzüperinin “Balaca şahzadə”si kimi. Meterlinkin “Göy quş”u da bu qəbildən...
Həyatdakı “Vətəndaş A”lar
Vahid Qazi Vətəndaş – cahil düşüncənin, arxaik ənənələrin, zorakılığın, haqsızlığın Qanun, Ədalət, Haqq üzərində hakim olduğu cəmiyyətdə etirazçı-tənqidçi-maarifçi mövqe tutan, əməl sərgiləyən şəxsdir. Vətəndaşlıq – yaxanı kənara çəkmənin tam əksi olaraq toplum, yeri gəlsə, bəşər qarşısında insanın ...
Varlığın yaxasını açmaq
Fridrix Novalisin “Henrix fon Ofterdingen” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Saksoniya torpağında dağ mühəndisi sifətiylə çalışanda şair Novalis özü kimi yoxsullaşmış zadəgan olan mühəndis həmkarının evini tez-tez ziyarət eləyirdi. Kün ailəsinin Sofi adında on iki yaşlı qızı vardı. Qızcığaz savadsız idi,...
Yoxluğun verdiyi azadlıq
Fridrix Hölderlinin “Hiperion, yaxud Yunan zahidi” romanı haqqında Fəxri Uğurlu Folkner kimi şeiri tərgidib nəsrə keçən, Bunin kimi şeirlə nəsri paralel aparan (onun poeziyasının, yoxsa prozasının güclü olduğu bu gün də mübahisə mövzusudur), Rilke sayağı nəsri ikinci dərəcəli məşğuliyyət sayan şairl...
Taleyə qarşı peyvənd
Pedro Kalderonun “Həyat yuxudur” dini-fəlsəfi pyesi haqqında Fəxri Uğurlu Biz yuxularımızı əmələ gətirən cövhərdən yaranmışıq, bu miskin ömrümüz də yuxu haləsində keçir. Vilyam Şekspirin “Fırtına” tragikomediyasından Kalderon ispan ədəbiyyatının Servantesdən sonra dünya miqyaslı ən böyük fiqurudur. ...