Şans var, bəs niyyət?
İqtisadçı, müxalif REAL Partiyasının funksioneri Natiq Cəfərli yazır ki, Azərbaycanın Mərkəzi Asiya ölkələri ilə iqtisadi münasibətləri çox zəifdir: “Potensial böyükdür, amma istifadə edilmir, səbəbi isə xroniki “xəstəliklərdən” doğur – ölkəmiz xammala söykənən ixrac, “məmur kapitalizminə” arxalanan idxal modelindən qurtula bilmir və ya bunu istəmir. Bu modeldən uzaqlaşmaq üçün iqtisadi azadlıqlar, rəqabətli mühit, ədalətli məhkəmə sistemi lazımdır”.
Özbəkistan prezidentinin avqustun 22-23-də Azərbaycana səfər etdiyini xatırladan Natiq Cəfərli qeyd edir ki, 2022-ci ildə Azərbaycanın bu ölkə ilə qarşılıqlı ticarət dövriyyəsi 183,2 milyon dollar olub: “Biz Özbəkistana 46,4 milyon dollarlıq məhsul satmışıq, oradan 136,8 milyon dollarlıq məhsul almışıq. 2023-cü ilin yanvar-iyul aylarında qarşılıqlı ticarət dövriyyəmiz 94,3 milyon dollar göstərilib – bizim ixrac 26,6 milyon dollar, Özbəkistanın Azərbaycana ixracı 65,7 milyon dollar olub.
Yaxın ölkələrin çoxu ilə qarşılıqlı ticarət dövriyyəmizdə mənfi saldo var, çünki onlara neft-qaz satmırıq, başqa sata biləcəyimiz məhsulumuz da azdır.
Azərbaycan üçün unikal şans yaranıb. Ölkədə hüquqi və rəqabətli sistem qura bilsək, nəinki türk dövlətlərini birləşdirən nəqliyyat dəhlizinə, həm də Şərq-Qərb nəqliyyat qovşağına çevrilmək imkanımız var. Azərbaycan Türkiyə və Mərkəzi Asiya ölkələri ilə birlikdə böyük bazarın tərkib hissəsi, fraqmentallaşan dünyanın cazibə mərkəzlərindən ola bilər. Amma bu sistemlə yox. Ölkənin satmağa neft-qazdan başqa çox az məhsulu var, nəsə sata bilmək üçün istehsal artmalıdır. İstehsalın artımı doğru vergi-gömrük, pul-kredit siyasətindən asılıdır, keyfiyyətli olması rəqabətli mühitlə bağlıdır. Rəqabətli mühit ancaq hüququn üstünlüyü ilə mümkündür, hüququn üstünlüyü isə məmur biznesinin çökməsi ilə baş verə bilər”.
