Türkiyə lirəsinə çarə varmı?
Azərbaycan Mərkəzi Bankı iyunun 8-də 100 Türkiyə lirəsini 7 manat 29 qəpiyə satır. Ay 8 manat 19 qəpiklə start götürmüşdü.
Novator.az bildirir ki, 100 Türkiyə lirəsi 2021-ci ilə 22 manat 91 qəpiklə başlayıb, ili 13 manat 29 qəpiklə yola salıb.
2022-ci il 9 manat 9 qəpiklə bitib.
2023-cü ilin siftə məzənnəsi 9 manat 7 qəpik olub.
Hazırda 1 ABŞ dolları 23 lirədən bahadır.
İqtisadçı Natiq Cəfərli yazır ki, lirənin devalvasiyası Türkiyənin idxal olunan enerjidən kəskin asılılığı, pandemiyanın 2020-2022-ci illərdə ölkənin əsas gəlir mənbələrindən olan turizmi kəskin vurması, ixracın artımının idxalı da artırması kimi amillərə bağlıdır: “Subyektiv səbəblər də var – Mərkəzi Bankın müstəqilliyinin əlindən alınması, iqtisadi institutların zəifləməsi, məhkəmənin müstəqilliyinə kölgə düşürülməsi, populist vədlərlə dövlət xərclərinin kəskin artırılması, arxasında real güc dayanmayan pul çapı. Lirədə eniş son 10 ilin kobud səhvlərinin təzahürüdür”.
İqtisadçı Rövşən Ağayev qeyd edir ki, müstəqil iqtisadi araşdırma mərkəzləri dolların kursunun 28-30 lirəyə qalxmasını real sayır: “Valyuta-kapital axınları üzərində sərt nəzarətin tədricən yumşaldılması, Mərkəzi Bankın arxa qapısından bazara müdaxilənin sonlandırılması siqnalının verildiyi şəraitdə zorla tutulan və real bazar dəyərinin altında qalan lirənin ucuzlaşması qaçılmazdır.
İndi əsas problem Türkiyənin valyuta ehtiyacının qarşılanmasıdır. Ölkə idxalını və borclarını qarşılamaq üçün kənardan gələn pullara bel bağlamaq zorundadır. Valyuta qıtlığının üzərinə ölkədən xalis kapital çıxışının son iki ildə böyüyən iri həcmini də gəlmək gərəkdir. Kənardan gələn pul, ya sərmayə, ya borc şəklində, ölkənin valyuta bazarında tələb-təklif tarazlığı yaradacaq səviyyədə olmalı, davamlı xarakter daşımalıdır”.
