Parlamenti necə böyütmək?
Azərbaycan parlamenti – Milli Məclis 125 deputatdan ibarətdir. 1995 və 2000-ci illərdə Milli Məclisin 100 üzvü majoritar üsulla (dairələrdən), 25 üzvü proporsional üsulla (partiya siyahıları üzrə) seçilib. 2005-ci ildən başlayaraq tam majoritar sistem tətbiq olunur, 125 deputatın hamısı dairələrdən mandat alır.
Novator.az-ın məlumatına görə, müxalif Respublikaçı Alternativ Partiyasının sədri İlqar Məmmədov parlamenti böyütmək təklifləri ilə bağlı şərh yayıb: “Hakimiyyət yönlü media quruluşlarının birində Milli Məclisin say tərkibinin 201 nəfərə qədər artırılması mövzusu açılıb. 8-12 milyonluq əhalisi olan Avropa ölkələrinin parlamentlərinin ortalama say tərkibi 200 nəfərdir. Düzdür, İsrailin 120 nəfərlik kiçik parlamenti mənə daha məntiqli say tərkibli kimi görünür. Amma 200 nəfərlik “Avropa norması”na istinad edənlərin cavabını vermək çətindir deyə razılaşa bilərəm, qoy Azərbaycanda da Milli Məclis 201 nəfərdən ibarət olsun.
Bununla belə, parlamenti mexaniki böyütmək faydasız olar. Deputatları gərək işlədəsən. İşlətmək üçün isə onların səlahiyyəti artırılmalıdır. Parlamentin səlahiyyəti artacaqsa, deməli, prezidentin səlahiyyətləri azaldılmalıdır. Yeni səlahiyyətlərin icad edilməsi ictimai-siyasi həyatın həddən artıq tənzimləmək cəhdi anlamına gələr. İfrata varan tənzimləmə adətən bütün tənzimatın pozulmasına aparır – bu, ictimai elmlərin qanunlarından biridir.
201 deputat deyənlər həm də proporsional seçki deyir. Təbiidir. Avropadakı parlamentlərin də mütləq əksəriyyəti ya proporsional, ya da qarışıq üsulla seçilir.
Yeni Azərbaycan Partiyası hakimiyyətində proporsional seçkiyə meyilin güclənməsi ayrıca maraq doğurur. Bir tərəfdən seçki saxtakarlığı problemini həll etmək istəyirlər, beynəlxalq tənqidlərlə çox xal və imkan itirirlər. Amma Məclisdə görmək istədikləri adamların böyük əksəriyyəti dairə udacaq qədər nüfuz sahibi deyil. Ona görə proporsional siyahı tərtib edərək kampaniyanı 5-6 tanınmış nüfuzlu şəxs üzərində qurmaq istəyirlər. Bu etiraflarına da etirazım yoxdur”.
Hazırda Milli Məclisin 120 üzvü var. Prezident İlham Əliyevin sədrlik etdiyi Yeni Azərbaycan Partiyası ölkə parlamentində 70 nəfərlə təmsil olunur. Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası 3, Respublikaçı Alternativ, Demokratik İslahatlar, Böyük Quruluş, Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi, Ana Vətən, Milli Cəbhə, Vəhdət, Vətəndaş Birliyi, Demokratik Maarifçilik partiyaları 1 mandata sahibdir, 38 deputat partiyasızdır.
