Azalmalara şərh, artıma diqqət, bir də təklif
İqtisadçı Rövşən Ağayev 2020-ci ilin rəsmi xarici ticarət statistikasının bəzi məqamlarına nəzər salıb. Novator.az-ın məlumatına görə, ekspert yazır ki, xarici ticarət dövriyyəsində azalmanın əsas səbəbi neft ixracı və dövlət idxalının kəskin düşməsidir: “Qeyri-neft ixracında təxminən 100 milyon dollar, 5,3% azalma qeydə alınıb, neft-qaz ixracatı isə 5,8 milyard dollar, 33% geriləyib. 2019-cu ildə neftin barrelinin orta qiyməti 65 dollar, 2020-ci ildə 45 dollar ətrafında olub. Qiymətdəki hər 10 dollar ucuzlaşma ixracı təxminən 2,9 milyard dollar azaldıb.
İdxalda 2,9 milyard dollar, 22% azalma var. Amma dövlət idxalı 2,3 milyard dollar, 2,3 dəfə kiçilib. Qeyri-dövlət idxalında azalma cəmi 600 milyon dollar, 6,3%-dir.
Gömrük sisteminin büdcəyə ödənişləri 470 milyon manat, 11% azalıb. Vergi ödəmə əmsalı isə xeyli yüksəlib. 2019-cu ildə büdcə ödənişlərinin idxalın dəyərinə nisbəti 18,9% idi, 2020-ci ildə bu göstərici 21,6%-ə yüksəlib. Yəni bir il əvvəl hər 100 dollarlıq idxaldan büdcəyə 18,9 dollar daxil olmuşdu, 2020-ci ildə 21,6 dollar alınıb”.
Rövşən Ağayev həmçinin qeyd edir ki, rəsmi statistikaya görə, 2020-ci ildə Azərbaycana elektriklə işləyən 5247 avtomobil gətirilib: “Hələlik çox azdır – ümumi avtomobil idxalının 10%-i qədər. Ancaq say az olsa da, artım tempi yüksəkdir. 2018-ci ildə analoji göstərici 146, sonrakı il 1000 ətrafında göstərilib. Bu baxımdan təskinlik tapmaq olar.
Hökumətin hədəfi elektriklə işləyən avtomobillərin ümumi avtomobil idxalında payını 2025-ci ilədək azı 50%-ə çatdırmaq olmalıdır. Bunun üçün xalis elektromobillər və hibrid (həm yanacaq, həm də elektriklə işləyən) avtomobillər ölkəyə vergisiz buraxılmalı, dəyəri 30 min dollara qədər olan maşınlara 2025-ci ilədək 10-20% intervalında dövlət dəstəyi təklif olunmalıdır. Dünya nəhəng texnoloji transfer dövrü yaşayır, bu prosesdən kənarda qalmaq orta çağın ətəyindən yapışmağa bərabərdir”.
