Azalmalara izahat, suallar
İqtisadçı Rövşən Ağayev bəzi sosial-iqtisadi göstəriciləri şərh edib. Novator.az-ın məlumatına görə, ekspert özünün “Facebook” səhifəsində yazır ki, Azərbaycanın rəsmi statistikası son 10 ildə, hətta iqtisadiyyatın dərin şok yaşadığı 2015-2016-cı illərdə əhalinin real gəlirlərinin azalmasını göstərməmişdi: “2020-ci ilin yanvar-oktyabr aylarının nəticələrinə əsasən, əhalinin real gəlirləri 4%-dən çox azalıb”.
Başqa bir məqama diqqət çəkən iqtisadçı qeyd edir ki, koronavirus pandemiyası üzündən iqtisadi fəallığın, eləcə də əmtəə və xidmət idxalına tələbatın kəskin azalması nəticəsində hökumətin məzənnə sabitliyini təmin etmək üçün valyuta bazarına müdaxiləsinə ehtiyac olmadığı görünür: “Tədiyyə balansında 1 milyard dollara yaxın defisit var, ancaq ilin əvvəlindən hökumətin valyuta ehtiyatları əriməyib. Bunun bir səbəbi də biznesin və bankların valyuta yığımlarını bazara buraxması ola bilər.
İlin əvvəlindən kommersiya banklarının xalis xarici aktivləri 1 milyard dollar azalıb. Paralel olaraq banklarda qeyri-maliyyə təşkilatlarına məxsus valyuta depozitləri 1,4 milyard dollara yaxın düşüb. Doğrudur, həmin məbləğin təxminən 200 milyon dolları manatla depozitlərin artımına yönəldilib, amma xalis azalma 1,2 milyard dollardır.
İlin əvvəlindən qeyri-maliyyə təşkilatlarının depozitləri 10%-dən çox, əhalinin depozitləri 8% ətrafında azalıb.
Depozitlərin azalması istənilən halda neqativ prosesdir – bu ya iqtisadiyyatın subyektlərinin durumunun pisləşməsi, cari qazancların azalması səbəbindən yığımlara əl atıldığını göstərir, ya da maliyyə sisteminə etibar azaldığı üçün əhali yığımlarını nağd saxlamağı üstün tutur.
Biznesin valyuta depozitlərinin hansı səbəbdən azaldığını da demək xeyli çətindir, amma bir şey tam aydındır: depozitlərin azalması həmçinin bankların resurs bazasının daralması deməkdir”.
Dövlət Statistika Komitəsinin rəsmi hesabatına görə, 2020-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında Azərbaycanda əvvəlki ilin on ayı ilə müqayisədə 3,8 faiz az ümumi daxili məhsul istehsal olunub.
Sənayedə 4,5 faizlik azalma, kənd təsərrüfatında 1,6 faizlik artım qeydə alınıb.
Rəsmi açıqlamaya əsasən, on ayda yük daşınması 18,9 faiz, sərnişin daşınması 39 faiz düşüb, informasiya və rabitə xidmətlərinin həcmi 1,4 faiz yüksəlib.
Əhalinin gəlirlərinin nominal ifadədə 1,4 faiz azaldığı vurğulanır. İstehlak qiymətləri isə 2019-cu ilin on ayına nisbətən 2,8 faiz artıb.
Sənaye: həm düşmə var, həm artım
İqtisadiyyat kiçilib, ticarət dövriyyəsi daralıb
