Statistikadan çıxan nəticələr
İqtisadçı Rövşən Ağayev bəzi statistik hesabatlara diqqət yönəldib. Novator.az-ın məlumatına görə, ekspert özünün “Facebook” səhifəsində Dövlət Statistika Komitəsinin dayanıqlı inkişaf məqsədləri ilə bağlı hesabatına toxunaraq yazır: “2010-2018-ci illərdə 5 yaşadək qız uşaqları arasında ölüm əmsalı 15%-dək azalsa da, eyni yaşda oğlan uşaqları üzrə ölüm əmsalının səviyyəsi demək olar dəyişməyib. 2010-cu ildə bu yaş kateqoriyasından qız uşaqları üzrə ölüm əmsalı oğlanlara nisbətən 6% aşağı idisə, 2018-ci ildə bu fərq az qala 20%-ə çatıb.
Amma bu statistikada çox kontrastlı bir məqam var – 2018-ci ildə şəhər yerlərində 5 yaşadək uşaqlar arasında ölüm əmsalı kəndlərlə müqayisədə 2 dəfə yüksək olub. Səhiyyənin keyfiyyətinin şəhərlərdə daha yüksək olduğu nəzərə alınsa, bu məlumatda nəyinsə yerində olmadığı aşkar görünür.
5 yaşadək uşaq ölümü əmsalının ən yüksək olduğu iqtisadi rayon kimi Abşeron göstərilir – hər 1000 nəfərə 18,3. Ən aşağı göstərici isə Naxçıvan Muxtar Respublikasında qeydə alınıb – hər 1000 nəfərə 3,6. Fərqin 5 dəfə olması nələrinsə yerində olmadığını, araşdırma aparmağı tələb edir.
Başqa diqqətçəkən bir məlumat uşaqların erkən ölüm əmsalı ilə bağlıdır. Statistikadan belə görünür ki, ölkə miqyasında ötən 8 il ərzində ilk 7 günlük uşaqlar üzrə ölüm əmsalı 10%-ə qədər azalsa da, 28 günlük uşaqlar üzrə 2 dəfəyədək artıb. Həyatının ilk 28 günündə ölən uşaqların sayı hər 10000 diri doğum üzrə 2010-cu ildə 7 nəfər təşkil edirdisə, 2018-ci ildə 13 nəfərə yüksəlib. Səhiyyə mütəxəssisləri, müvafiq səlahiyyətli qurumlarla medianın müzakirə aça biləcəyi rəqəmlərdir.
Başqa bir statistikaya da nəzər salaq. MDB-nin statistika qurumu üzv dövlətlərdə dayanıqlı inkişafa dair müqayisəli hesabat açıqlayıb. Azərbaycan məlumatı açıqlanan ölkələr arasında 15-19 yaşlı gənc qızlar arasında doğuşa görə 1-ci yerdədir. Ölkədə 15-19 yaşlı hər 10000 nəfər qadına düşən doğuşların sayı 2018-ci ildə 442 olub. Qırğızıstan və Qazaxıstan müvafiq olaraq 239 və 359 göstəricisi ilə ilk üçlükdə yer alırlar.
Ukraynanı saymasaq, 10 MDB üzvündən 8-i üzrə məlumat əlçatandır. Ən aşağı göstərici Belarus, Rusiya və Ermənistandadır (hər 10000 nəfər 15-19 yaşlı qadına 116-189 arası). Bizim göstərici bu 3 ölkədən çox yüksəkdir. Bu fakt qızların təhsildən yayındırılmasının və onların yüksək təhsil karyerası qurması ilə perspektivlərinin qiymətləndirilməsi baxımından vacib göstəricidir”.
