Bakı Araşdırma İnstitutu makroiqtisadi yekunları qiymətləndirib
Bakı Araşdırma İnstitutunun ekspertləri 2019-cu ilin yanvar-avqust aylarının makroiqtisadi yekunlarına dair iqtisadi bülleten buraxıb. Novator.az-ın məlumatına görə, 8 aylıq yekunlar belə təsvir edilir:
– ölkədə ümumi daxil məhsul (ÜDM) istehsalında əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2,4%-lik real artım qeydə alınsa da, əhalinin hər nəfəri hesabı ilə ÜDM-in miqdarında 0,15%-lik azalma olub;
– ÜDM-də qeyri-neft/qaz sektorunun payı ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə3,1% bəndi artıb;
– investisiya qoyuluşlarında azalma tendensiyası davam edib: 2018-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 5,4%-lik azalma qeydə alınıb;
– 2018-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə istehlak qiymətləri indeksi 102,4% olub;
– dünya bazarlarında neftin qiymətinin yüksək olması ilə əlaqədar ümumilikdə manat möhkəmlənmə təzyiqi altında olub;
– ölkədə nağdsız əməliyyatların təşviqinə rəğmən dövriyyədə olan nağd pulun həcmində11,1%-lik artım qeydə alınıb;
– əvvəlki ilin eyni dövrünə nisbətən xarici ticarət dövriyyəsində 3,1 milyard dollar (və ya 16%) artım qeydə alınıb: dövriyyənin ümumi artımının 80%-i idxalın, 20%-i ixracın genişlənməsi sayəsində baş verib;
– hesabat dövründə idxalın ümumi artımının 89%-i dövlət, 11%-i özəl sektorun idxalının genişlənməsi hesabına olub;
– dövlət büdcəsinin gəlirləri əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 5,8% artaraq 14,9 milyard manata çatıb, büdcə gəlirlərinin artımında əsas mənbə Dövlət Gömrük Komitəsi olub: əvvəlki ilin eyni dövrünə nisbətən gömrük orqanlarının büdcə ödənişləri 602,4 milyon manat artmaqla 2,8 milyard manata yüksəlib;
– qeyri-vergi gəlirlərinin büdcədə xüsusi çəkisində azalma qeydə alınıb: bu mənbə üzrə mədaxilin məcmu gəlirlərdə payı ötən ilin 8 ayındakı 51,8%-dən bu ilin 8 ayında 48,1%-ə düşüb;
– dövriyyə vergiləri üzrə daxilolmalarda artımlar büdcənin genişlənməsində həlledici rol oynayıb: büdcə gəlirlərində baş verən 819 milyon manatlıq artımın 656 milyon manatı və ya 80%-i əsas dövriyyə vergiləri olan əlavə dəyər vergisi və aksizlərin hesabına təmin edilib;
– dövlət büdcəsinin xərcləri ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə1,2 milyard manat və ya 9,1% artıb: xərclərin artımı əsasən sosial və investisiya xərclərinin genişlənməsi hesabına olub;
– bank sektorunda 2018-ci ildən müşahidə edilən təmərküzləşmə tendensiyası 2019-cu ildə də davam edir: 5 bankın bazar payı (təmərküzləşmə səviyyəsi) bu ilin birinci yarım ilində 66,5%-əyüksəlib;
– qiymətli kağızlara yatırımların həcmi 9,5% artaraq 3,9 milyard manata çatıb;
– istehlakın kreditləşməsi səviyyəsi devalvasiyadan əvvəlki həddə çatır: avqustun sonuna olan məlumata görə, kreditlərdə istehlak kreditlərinin payı 43,9%-əyüksəlib;
– problemli kreditlərdə cüzi azalma müşahidə edilir: vaxtı keçmiş kreditlərin payı ilin əvvəlindəki 12,2%-dən 10,8%-ə düşüb.
Mənbə: Bakuresearchinstitute.org
