2018-ci il yanvarın 1-dən “Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında” qanuna, Mülki Prosessual Məcəlləyə və İnzibati Prosessual Məcəlləyə dəyişikliklər qüvvəyə minir. Yenilik məhkəmə çəkişmələrində nümayəndəlik institutunu məhdudlaşdırır.
Noyabrın 7-də prezident İlham Əliyevin imzası ilə rəsmiləşən yeniliyə Milli Məclis oktyabrın 31-də səs verib.
Böyük Quruluş Partiyasının başqanı, Milli Məclisin deputatı Fazil Mustafa “Turan”ın müxbiri ilə söhbətində deyib ki, dəyişikliklərə mənfi münasibətdədir, parlamentdə layihənin əleyhinə çıxıb. Onun fikrincə, yenilik vətəndaşların məhkəmə çəkişmələrində müdafiəsini zəiflədəcək: “Bundan öncə əhalinin aztəminatlı təbəqəsi hüquqşünaslarla 20-30 manata müqavilə bağlaya bilir, onlar məhkəmələrdə vətəndaşların nümayəndələri və ya müdafiəçiləri kimi çıxış edirdilər”.
Fazil Mustafa deyib ki, problemləri qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi vasitəsilə həll etmək olardı: “Ancaq nümayəndəlik institutunu tamamilə ləğv etmək olmaz. Ölkədə cəmi 900 vəkil fəaliyyət göstərdiyi halda vətəndaşların müdafiəsini təmin etmək çətin olacaq. Azərbaycana ən azı 5 min vəkil lazımdır”.
Novator.az bildirir ki, “Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında” qanunda yeniliyə görə, Ali Məhkəmədə inzibati mübahisələrə dair işlər üzrə təmsilçilik vəkillik fəaliyyətinin müstəsna dairəsi olur.
İnzibati Prosessual Məcəllədə dəyişikliyə əsasən, dövlətin, bələdiyyələrin və ya hüquqi şəxslərin adından prosessual hərəkətləri onların qanunlarla, digər hüquqi aktlarla və ya dövlət (bələdiyyə) orqanlarının və ya hüquqi şəxsin nizamnaməsi (əsasnaməsi) ilə müəyyən edilmiş səlahiyyətli şəxsləri və ya dövlət və bələdiyyə orqanlarının, yaxud hüquqi şəxslərin xüsusi səlahiyyət verdiyi, əsas iş yeri həmin dövlət və bələdiyyə orqanları və ya hüquqi şəxslər olan işçiləri həyata keçirirlər.
Başqa bir yeniliyə görə, inzibati məhkəmə icraatında proses iştirakçılarının vəkillə təmsil olunmaq hüququ var. Dövlət və bələdiyyə orqanları, yaxud hüquqi şəxslər həmçinin səlahiyyətli nümayəndə vasitəsilə, fiziki şəxslər isə yaxın qohumlar vasitəsilə təmsil oluna bilərlər.
Mülki Prosessual Məcəllədə yeniliyə əsasən, məhkəmədə fiziki şəxsin nümayəndəsi onun yaxın qohumu və ya vəkil ola bilər. Hüquqi şəxsi məhkəmədə qanunlarla, digər hüquqi aktlarla və ya hüquqi şəxsin təsis sənədləri ilə müəyyən edilmiş səlahiyyətli şəxsləri, yaxud müvafiq qaydada səlahiyyət verilmiş və əsas iş yeri həmin hüquqi şəxs olan işçiləri və ya vəkillər təmsil edir.
Beləliklə, birinci instansiya və apellyasiya məhkəmələrində fiziki şəxsin yalnız yaxın qohumuna qanuni nümayəndə kimi iştirak icazəsi veriləcək. Kassasiya instansiyasında nümayəndənin iştirakı isə tam yasaqlanır.
Azərbaycanın qanunlarına görə, yaxın qohum dedikdə babalar, nənələr, valideynlər, övladlığa götürənlər, doğma və ögey qardaşlar və bacılar, ər-arvad, uşaqlar, övladlığa götürülənlər, nəvələr nəzərdə tutulur.