Əmək qiymətdən düşür
“Azərbaycanda yalnız işsizlik artmır, həm də iş yerlərində əməyin dəyərsizləşməsi prosesi gedir”. İqtisadçı ekspert Qubad İbadoğlu belə yazır.
Transparency.az-ın məlumatına görə, ekspert qeyd edir ki, milli valyuta dəyər itirəndən sonra inflyasiyanın səviyyəsi əhalinin gəlirlərini və əmək haqlarını üstələyir: “2016-cı il iyulun 1-nə ölkə iqtisadiyyatında muzdla çalışan işçilərin sayı 1 milyon 521 min 100 nəfər olub, onlardan 58,5 faizi iqtisadiyyatın dövlət sektorunda, 41,5 faizi qeyri-dövlət sektorunda fəaliyyət göstərib. İqtisadiyyatın dövlət bölməsində struktur və kadr islahatlarının aparılmasının, dövlət büdcəsinin maliyyə imkanlarının məhdudlaşmasının əksinə olaraq son 1 ildə dövlət bölməsində çalışanların sayı 15,3 min nəfər artıb. Manatın ABŞ dollarına nəzərən son 1 ildə 55,4 faiz dəyərdən düşməsinə baxmayaraq orta aylıq nominal əməkhaqqı 6,7 faiz, avqust ayının 1-nə əhalisinin gəlirləri isə əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə nominal ifadədə 8,5 faiz artıb.
Göründüyü kimi, inflyasiyanın artımı hətta nominal gəlirlərin və əməkhaqqının artımını üstələyir. Bununla yanaşı son zamanlar iş yerlərinin bağlanması, mövcud iş yerlərində əməkhaqqının aşağı salınması, rəsmi və qeyri-rəsmi əlavə ödənişlərin dayandırılması, maaşların gecikdirilməsi halları da kütləviləşib”.
Qubad İbadoğlu baş verənlərin nəticəsi kimi əmək bazarında, əməyin ödənilməsi sahəsində belə tendensiyalar yarandığını vurğulayır:
— Azərbaycanda əmək haqlarının sürətlə dəyərsizləşməsi prosesi gedir. Buna qiymət artımı, manatın ucuzlaşması, işsizlər arasında rəqabətin kəskinləşməsinə görə işləyənlərin əmək haqlarının aşağı salınması, eləcə də əmək haqlarının gecikdirilməsi təsir göstərir.
— Dövlət bölməsində izafi işçi probleminin mövcudluğuna baxmayaraq son 1 ildə işləyənlərin sayının artması bu sahədəki dəyişikliklərin rasionallığını aşağı salır.
— Əmək bazarında işsizlər arasında olan rəqabətin yüksəlməsi də əmək məhsuldarlığına müsbət, əməyin ödənişinə isə mənfi təsir göstərir.
— Mövcud sahibkarlıq mühiti, sərmayə qıtlığı, investisiya büdcəsinin ixtisarına görə dövlət sifarişlərinin azalması yeni iş yerlərinin açılması potensialını aşağı salır.
— Əmək haqlarının indeksləşdirilməməsi işləyənlərin maddi vəziyyətinin pisləşməsini sürətləndirir.
