Yaşayış minimumu minimumdan aşağı düşüb
İqtisadçı ekspert Rövşən Ağayev ölkədə qiymət artımının yaşayış minimumunun dəyərində öz əksini tapmadığını bildirir. Transparency.az-ın məlumatına görə, ekspert minimum qida rasionu ilə mövcud yaşayış minimumunun dəyəri arasında müqayisə apararaq yazır: “Azərbaycan qanunvericiliyinə görə, hər bir əmək qabiliyyətli yaşında olan insan il ərzində ən azı 630,5 kiloqram müxtəlif qida məhsulu və 150 ədəd yumurta istehlak etməlidir. Nazirlər Kabinetinin təsdiqlədiyi minimum qida rasionunda 35,4% süd və süd məmulatının, 24,1% tərəvəz və kartofun, 21,7% çörək və çörək məmulatının, 6,5% ət və ət məmulatının (balıq və balıq məmulatı daxil), 6% meyvənin, 2,8% yağın (bitki və kərə), 2,7% şəkər və şirniyyatın payına düşür. Əmək qabiliyyətli insanın öz fizioloji mövcudluğunu qoruması, iş qüvvəsini bərpa etməsi üçün tələb olunan minimum qida rasionunun 99,2%-i qeyd olunan bu 7 qida qrupuna daxil olan ərzaq məhsullarıdır.
Son 1 ildə bu qida qrupundan 6-sı üzrə məhsulların, həmçinin yumurtanın qiymətində xeyli artım olub. Rəsmi statistikaya görə, son 1 ildə süd və süd məmulatlarının qiyməti 11,2%, çörək və çörək məmulatlarının qiyməti 16,2%, ət, ət məmulatları, balıq və balıq məmulatlarının qiyməti 10%-ə yaxın, meyvə 6,2%, yağlar 25%-dən çox, şəkər və şirniyyatlar 16,5% bahalaşıb. Amma əmək qabiliyyətli işçi üçün 2016-cı ilin yaşayış minimumunun dəyəri 2015-ci ilə nisbətən cəmi 3% və ya 5 manat artıb: ötən il 141 manat idi, bu il 146 manat olub”.
Ekspert bildirir ki, hökumət maaşları artıra bilməsə də, ən azından yaşayış minimumunun dəyərini qiymət artımına uyğun müəyyən etməlidir: “Bu, “Yaşayış minimumu haqqında” qanunun tələbidir. Həmin qanunun 2-ci maddəsinə görə, yaşayış minimumu göstəricisi yoxsullar üçün ünvanlı sosial yardım sisteminin formalaşdırılması, yoxsulluq səviyyəsinin ölçülməsi, fiziki şəxslərin gəlirlərinin vergidən azad olunan hissəsinin müəyyənləşdirilməsi üçün əsas göstəricidir. Ona görə real qiymət artımı mütləq yaşayış minimumunun dəyərində öz əksini tapmalıdır.
Nəzərə alaq ki, həmin 146 manatla təkcə ərzaq yox, kommunal və sosial xidmətlər (təhsil və səhiyyə) üçün haqlar da ödənməli, geyim və ev əşyaları, azyaşlı uşaqlar üçün məktəb ləvazimatları da alınmalıdır. Bu il əhali üçün su tarifləri də 35%-ə yaxın artırıldı. Göründüyü kimi, ən az qiymət artımı 6 faiz, ən yüksək qiymət artımı 30-35 faizdir. Yaşayış minimumunun dəyərində cəmi 3 faiz artım var”.
