Azərbaycanın xarici borcu sürətlə artır
İqtisadçı Qubad İbadoğlu Azərbaycanın xarici borcunun sürətlə artdığını bildirir. O yazır ki, 2016-cı il yanvarın 1-nə kimi maliyyə-kredit təşkilatları ilə 10,3 milyard ABŞ dolları məbləğində kredit sazişləri imzalanıb: “Bu sazişlər əsasında istifadə edilmiş kreditlər üzrə Azərbaycanın xarici dövlət borcu 6,9 milyard ABŞ dolları olub. İmzalanmış sazişlər üzrə xarici dövlət borcu ümumi daxili məhsulun (ÜDM) 28,5 faizini, istifadə edilmiş kreditlərə görə 19,8 faizini təşkil edib. Hazırda imzalanmış sazişlər üzrə xarici dövlət borcunun miqdarı adambaşına ilk dəfə 1000 dolları aşaraq 1030 dollardır”.
“Azadlıq” radiosunun məlumatına görə, ekspert qeyd edir ki, 2014-cü illə müqayisədə ötən il xarici dövlət borcu 273,1 milyon ABŞ dolları artıb: “Eyni zamanda ÜDM-in xarici valyutada nominal dəyərinin azalması xarici dövlət borcunun ÜDM-də xüsusi çəkisini kəskin şəkildə artıraraq onun beşdə birinə çatdırıb. Nəzər alsaq ki, bu il iqtisadiyyatda tənəzzülə görə ÜDM azalır, xarici dövlət borcları isə sürətlə artır, o halda ilin sonuna imzalanmış kreditlərə görə xarici dövlət borcları ÜDM-in üçdə birindən, istifadə edilmiş kreditlərə görə isə dörddə birindən çox olacaq”.
Ekspert əlavə edir ki, imzalanmış müqavilələrə görə, xarici dövlət borcunun 58,6 faizi və ya 6 milyard dolları 10 ilə ödənilməlidir: “Dövlətin borcunun əsas hissəsi 2025-ci ilədək qaytarılmalıdır. Bu isə ildə orta hesabla 600 milyon dollar vəsaitin bu məqsədlər üçün istifadə ediləcəyini deməyə əsas verir. 2016-cı il yanvarın 1-nə Azərbaycan banklarının xarici öhdəlikləri 5,5 milyard dollar, Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin konsolidə edilmiş borcu isə 6,3 milyard dollar olub.
Azərbaycan hökuməti əlavə borc götürməkdən ötrü hazırda Dünya Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı ilə intensiv danışıqlar aparır. Eyni zamanda Azərbaycan və Asiya İnkişaf Bankı arasında ölkənin enerji sisteminin yenidən qurulması üçün 1 milyard dollarlıq investisiya proqramı üzrə anlaşma memorandumu imzalanıb. Göründüyü kimi, bir vaxtlar xarici dövlət borclarının ÜDM-də xüsusi çəkisinə görə MDB məkanında ən yaxşı mövqedə dayanan Azərbaycan bu üstünlüyünü də itirməkdədir.
Narahatlıq yalnız borcların ümumi məbləğinin artması deyil. Narahatlıq həm də dövlət zəmanətli borcların səmərəsiz istifadəsinə görədir. Onun qaytarılması son nəticədə dövlət büdcəsinin üzərinə düşəcək. Bu da onsuz da gərgin durumda olan dövlət büdcəsinin maliyyələşdirmə imkanlarını daha da məhdudlaşdırır”.
