Ekspert Mərkəzi Bankın dollar-manat siyasətini yanlış sayır
“Mərkəzi Bank məhdudlaşdırma siyasətindən genişləndirmə siyasətinə keçməlidir”. Transparency.az-ın məlumatına görə, iqtisadçı ekspert Vüqar Bayramov belə yazır. Ekspert Mərkəzi Bankın dollar-manat siyasətindəki son addımlarını yanlış saydığını vurğulayaraq yazır ki, qurum ilk devalvasiyadan bəri zəruri islahatlar yolu tutmayıb: “Ötən iki-üç ayda Mərkəzi Bankın siyasəti dollarlaşma prosesinin qarşısının alınması deyil, sürətlənməsinə hesablanıb. Dollarla depozitlərin payı ümumi əmanət portfelində 85 faizi keçib. Bu, əmanətlərin valyuta strukturu baxımından çox kritik həddir.
Üzən valyuta rejiminə keçmək istəyən Mərkəzi Bank əslində manata təzyiq səbəbindən prosesi yubatmağa çalışır. Yanvarın 25-dən sonra manatın dollara məzənnəsi möhkəmlənir, nəticədə ötən ilin sonu və bu ilin əvvəlində yüksək kursla dollar alanlar daha çox ziyan etməmək üçün xarici valyutanı manata çevirir. Halbuki real üzən məzənnəyə keçməyən Mərkəzi Bank vaxtında qara bazarın yaranmasına və vətəndaşların yüksək məzənnə ilə dollar almasına imkan verməməli idi. Manatın məzənnəsində yanvarın 25-dən sonra müşahidə edilən möhkəmlənmələr psixoloji faktorla bağlı olsa da, əhalinin dollar təklifi də diqqətdən yayınmamalıdır. Amma ev təsərrüfatlarının milli valyuta tələbi hesabına bu prosesin nə qədər davam etdirilə bilməsi sual altındadır. Çünki müəyyən müddət sonra büdcə xərcləmələri manat təklifini, idxal isə dollar tələbini artıracaq”.
Ekspert Mərkəzi Bankın devalvasiyadan sonrakı siyasətinin manata inam üzərində qurulmadığını, dollarlaşma prosesinə dəstək verdiyini yazır: “Banklardakı əmanətlərin dollara indeksasiyası ilə bağlı təklifimiz birinci devalvasiyadan öncə verilsə də, Mərkəzi Bank hələ də bu istiqamətdə bir addım atmayıb. Bu, evlərdə saxlanan manatın banklara yönəlməsinə, milli valyutaya təzyiqin azalmasına xidmət edə bilərdi. Amma qurumun son bir ildəki siyasəti manata təzyiqi artırmaq üzərində quruldu. Manat bazasını son bir ildə inzibati metodlardan istifadə etməklə 2 dəfə azaldan bank “az manat, dollara az tələb” prinsipi ilə vətəndaşları, xüsusən də biznesi milli valyutasız qoyub. Dəfələrlə qeyd etdiyimiz kimi, məhdudlaşdırıcı siyasətdən genişləndirmə siyasətinə keçid olduqca vacibdir. Artıq manatın məzənnəsi dünya bazarı ilə də əlaqəsini itirib. Bivalyuta səbətinə malik olan Mərkəzi Bank dolların son günlər qlobal valyuta bazarında möhkəmlənməsinə baxmayaraq manatı ABŞ puluna nisbətən möhkəmləndirir. Deməli, 2016-cı ildə manatın məzənnəsində neftin dünya bazar qiyməti istisnasız əsas faktor olacaq”.
