Çarə dərdə dərman olacaqmı?
“Ölkənin böhrandan çıxması üçün vergi və gömrük yığımları minimuma endirilməli, dövlət iqtisadiyyatdan mümkün qədər çəkilməli, uzunmüddətli və ucuz kreditlərlə xalqa dəstək verməlidir”. İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli bu qənaətdədir.
Transparency.az-ın məlumatına görə, Natiq Cəfərli böyük gəlir gətirəcəyinə ümid bəslənən tranzit yükdaşımaları, idxalın qarşısını almaq üçün bəzi sahələr üzrə istehsalı ölkəni dərin böhrandan çıxarmağa çarə saymır: “Ümid edilir ki, Azərbaycan tranzit mərkəzinə çevrilərək Şərqdən Qərbə, Şimaldan Cənuba yükdaşıma ilə çoxlu gəlir əldə edəcək. Bakı-Tiflis-Qars və nəzərdə tutulan Rusiya-İran dəmir yolu xətti doğru qərarlardır, amma ölkənin xilas mənbəyi deyil. Dünyada tranzitdən xeyli pul qazanan 2 ölkə var: Panama və Misir. Hər ikisi də buna böyük su kanalları hesabına nail olur.
Dəmir yolu tranzitindən pul qazanıb dolanan ölkə yoxdur. Azərbaycan iki dəmiryolu layihəsi hesabına ən yaxşı halda ildə 50-60 milyon dollar qazana biləcək. Pis deyil, amma bu, bir körpünün tikintisinə xərclənən vəsaitdən də azdır.
Neft tranziti gəlirli sahə sayılır, amma 2016-cı ildə Qazaxıstan neftinin və öz neftimizin tranzitindən cəmi 12,6 milyon manat gəlirimiz olacaq. Xəzərdəki yeni gəmi limanına gəlincə, okeana çıxış yoxdur deyə limandan gələn gəlir onun işlədilmə və əməliyyat xərclərini ancaq ödəyəcək”.
Ekspert yerli istehsal təşəbbüsünü də çox gecikmiş addım hesab edir: “Ölkə yaxın zamanda heç vaxt elektrotexnika, məişət avadanlığı, avtomobil kimi mallar istehsal edə bilməyəcək. Geyim, dərman istehsalına gəlincə, xammalı haradan alacaqsan? Ölkədə pambıqçılıq məhv edildi. Pambığı, parçanı xaricdən alacaqsan, yenə ölkədən valyuta çıxacaq. Təkcə yerli bazar üçün istehsal isə manatı daha da dəyərdən salacaq, yerli istehsalın maya dəyəri artacaq, qiymətlər yüksələcək. Digər tərəfdən bu gün işə başlansa, Çin, Vyetnam, Laos, digər Asiya ölkələri ilə necə rəqabət aparılacaq? Həmin malın analoqunu Vyetnamdan gətirmək iki dəfə ucuz olacaqsa, vətəndaş niyə yerli mal almalıdır?
Dərman bazarı da eyni qaydada. Zavod, avadanlıq var, bəs xammal, molekul haradan gələcək? Təbii ki, xaricdən. Bu, yenə manatın dəyərdən düşməsinə xidmət edəcək”.
Поделиться “Çarə dərdə dərman olacaqmı?”
