Rusiya ilə Türkiyə arasında gərginlik nələrə gətirə bilər?
Türkiyənin hava sərhədini pozan Rusiya hərbi təyyarəsi noyabrın 24-də vurulub. Pilotlardan biri həlak olub. Transparency.az-a danışan iqtisadçı ekspertlər iki ölkə arasında gərginliyin mümkün nəticələrini şərh ediblər. Qubad İbadoğlu deyib ki, Türkiyə-Rusiya münasibətlərinin gərginləşməsi hər iki ölkənin xərcini artıracaq: “Gərginlik iki ölkə arasında enerji, ticari və investisiya əməkdaşlığının səviyyəsinə də təsirsiz ötüşməyəcək. Tərəflər arasında fikir ayrılığının dərinləşməsi ilk növbədə enerji və turizm sahəsində əməkdaşlıq imkanlarını məhdudlaşdıracaq. “Rosatom” korporasiyasının Türkiyədə atom elektrik stansiyası inşa etməsi və bunun üçün 20 milyard ABŞ dolları həcmində sərmayə yatırılması, Rusiya qazının Türkiyədən dünya bazarına çıxarılması, rus turistlərinin axını sahəsində risklər artacaq.
Türkiyənin Almaniyadan sonra ikinci ticarət ortağı olan Rusiyadan idxalı ötən il 25 milyard, ixracı 6 milyard, ümumi ticarət dövriyyəsinin həcmi 31 milyard dollar olub. 2020-ci ilədək bu iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin ən azı 3 dəfə artırmaq proqnozlaşdırılırdı”.
Ekspert deyir ki, 24 noyabr hadisəsindən sonra ticari münasibətlər sahəsində proqnozlar özünü doğrultmayacaq: “Eyni zamanda rusiyalı turistlərin Türkiyəyə gedişinin əngəllənməsi bu ildən başlayaraq müşahidə olunan azalma tendensiyasını gücləndirib Türkiyənin aparıcı xidmət sektorunun çətinliklərini bir az da artıracaq. Son məlumatlara görə, ötən il 4,5 milyon, bu ilin ilk 8 ayında isə 2,78 milyon rusiyalı turist Türkiyəni ziyarət edib.
Lakin münasibətlər qarşılıqlı olduğundan Rusiya iqtisadiyyatı da mənfi təsir görəcək. Türkiyə ilə başlanacaq yeni iqtisadi müharibə onsuz da sanksiyalardan və neft qiymətlərinin düşməsindən zəifləyən və ildən-ilə kiçilən Rusiya iqtisadiyyatı üçün yaxşı perspektiv vəd etmir”.
Natiq Cəfərli hesab edir ki, böhran fonunda Rusiya Türkiyəyə turist axınını dayandıracaq, bununla da ona iqtisadi ziyan vurmağa çalışacaq: “Moskva qaz anlaşmalarında daha sərt mövqedə olacaq. Türkiyə şirkətlərinə Rusiya bazarında problem yaradacaqlar, türk mallarının Rusiyaya girişində gömrük əngəlləri artacaq, bəzi Türkiyə məhsullarının Rusiya bazarına girişi qadağan ediləcək”.
Ekspertin fikrincə, yaranmış durumda Ankara vəziyyəti yumşaltmağa çalışacaq: “Türk axını” layihəsində müəyyən güzəştlər edəcək. Moskva iqtisadi basqını artırsa, Ankara dəyəri 20 milyard dollar olan “Akkuyu” Atom Elektrik Stansiyasının tikintisi üzrə Rusiyanın udduğu tenderi ləğv edə bilər”.
